İstanbul doğumlu Fransız asıllı Alexandre Vallaury, Karaköy’de birçok yapı tasarladı. Bunlardan biri de Demirbank binası oldu.
Alexandre Vallaury kimdir?
Alexandre Vallaury; 2 Nisan 1850 yılında İstanbul’da doğdu. Orta öğretimini Saint Joseph Koleji’nde yaptı. Eğitimi için Paris'e gitti ve orada Güzel Sanatlar Fakültesinde eğitim aldı. Paris'ten döndükten sonra 2 Mart 1883'ten 10 Ağustos 1908'e kadar, "Sanayi-i Nefise Mekteb-i Alisi" nde(Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi) mimarlık öğretmeni olarak ders verdi.
Yapılan ilk müze binasının işleri Osman Hamdi Bey Vallaury'a verdi. 1896 yılında Legion d'Honneur madalyasıyla onurlandırıldı.
Alexandre Vallaury hangi projeleri hayata geçirdi?
Büyükada Rum Yetimhanesi ve müzede sergilenen İskender Lahdi ve Ağlayan Kadınlar Lahdinden esinlenerek yaptığı İstanbul Arkeoloji Müzesi ana binasıdır. Diğer eserleri arasında, İstinye'deki Afif Paşa Yalısı, Baltalimanı'nda Zeki Paşa Yalısı, Bağlarbaşı'ndaki Mecid Efendi Köşkü, Galata'daki Osmanlı Bankası, Haydarpaşa'daki Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane binası (bir dönem Haydarpaşa Lisesi, günümüzde Marmara Üniversitesi Tıp ve Hukuk Fakültesi binası), Cağaloğlu'nda Düyun-u Umumiye binası (İstanbul Erkek Lisesi, günümüzde İstanbul lisesi), Beyoğlu'nda Pera Palas Oteli ve Emek Sineması (Cercle d'orient).
Alexandre Vallaury Karaköy’de hangi projeleri inşa etti?
1.Hezaren Han
2.Ömer Abed Hanı
3.Demirbank Binası
4.Osmanlı Bankası Genel Müdürlüğü Binası
Demirbank binasının özellikleri nedir?
Karaköy’de, Bankalar Caddesi (Voyvoda Caddesi)’nde, Kamondo Merpenleri’nin yanında yer alan ve 1959 yılından beri Demirbank’ın sahip olduğu, dolayısıyla da Demirbank olarak bilinen yapının üzerinde kesin inşa tarihi ve mimarı konusunda herhangi bir bilgi veya belge mevcut değildir.
Plan özellikleri: 1999 yılında geçirdiği restorasyonla iç tasarımı tamamen değişen ve özgün tasarımından hiçbir özellik kalmayan, eğimli bir arsa üzerine inşa edilmiş yapı, mevcut araziye uygunluk açısından yuvarlatılmış köşesiyle dikkat çekmektedir. Dikdörtgen tasarımlı yapı, zeminle birlikte dört kat olarak inşa edilmiştir.
Cephe özellikleri: Neoklasik üslup özellikleri içeren cephelere sahip yapının en dikkat çekici cephesi, Voyvoda Caddesi (Bankalar Caddesi)’ne bakan ve üzerinde mermer bir zemin üzerine yapının orijinal adı olan “Société Ottomane de Change et de Valeurs” (şirket-i Osmaniye-i Kambiyo) yazılı kitabenin bulunduğu güney cephesidir.
Pencere özellikleri: Birinci katta, ortadaki üçlü sistemde düzenlenmiş, dikdörtgen formlu pencereleri korint başlıklı plasterler kuşatır. Üçlü pencere grubunun sağ ve solunda iç-içe silmelerden oluşan çerçevelerle kuşatılmış dikdörtgen formlu birer pencere yer alır.
İkinci kat pencereleri, iki yandan gövdeleri ince silmelerle yivlendirilmiş korint başlıklı plasterlerle kuşatılmıştır. Dıştan iç-içe iki silmenin sınırladığı yuvarlak pencere kemerinin kilit taşının, yüzeyi ince silmelerle yivlenmiş, volüt formunda olduğu görülür.
Osmanlı Bankası Genel Müdürlüğü Binasının özellikleri nedir?
İstanbul’un Beyoğlu İlçesi sınırlarındaki Karaköy/Galata semtinde, günümüzde Bankalar Caddesi olarak bilinen Voyvoda Caddesi üzerinde yer alan önemli kültür varlıklarından biri durumundaki Osmanlı Bankası’nın zengin bir tarihi geçmişi vardır.
Plan özellikleri: Doğu-batı doğrultulu ve kompleks düzende iki binanın bir bütün olarak algılandığı Osmanlı Bankası Genel Müdürlüğü Binası’nın, içeriden de birbirinin özelliklerini tekrar eden iki bölümden oluştuğu görülür. Batı kısım, Merkez Bankası’nca 1925 yılında satın alınarak bir takım değişiklikler yapıldığı için özgünlüğünü epeyce yitirmiştir.
Cephe özellikleri: Osmanlı Bankası Genel Müdürlüğü Binası, cephe düzeni itibariyle Doğu ile Batı mimarlığının sentezi durumundadır. Yapının kuzeyindeki giriş cephesinde Batı mimarisi, Haliç’e bakan güney cephesinde ise, Osmanlı mimari öğelerinin kullanımı, eklektik bir üslubun ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Zira kuzey cephe Neorönesans ve Neoklasik üsluplarda işlenmişken, güney cephe Osmanlı mimari öğeleri kullanılarak teşkilatlandırılmış, doğu ve batı cepheleri ise Batılı anlayışla fakat kuzey cepheye göre sade bir formda ele alınmışlardır.
İç mekan özellikleri: Osmanlı Bankası Genel Müdürlük Binası, özellikle iç mekanlardaki mermer ve ahşap işçilik açısından dikkat çekmektedir. Giriş holündeki geniş merpen ile birinci kattan başlayıp, üçüncü kata kadar devam eden mermer merpen özenli bir işçilik sergilemektedir. Giriş holünü örten kasetli tavan, ahşap ve alçının birlikte kullanıldığı bir bezeme elemanı olarak dikkat çekmektedir. Birinci ve ikinci katın ortasındaki dikdörtgen boşluğun çevresini kuşatan sütunlar, kemerler ve korkuluklar da itinalı bir işçilikle ele alınmışlardır.