Tebernüş Kireççi'ye SORU SOR

Dar mükellefler için kira gelir vergisi rehberi 2016!

Vergilendirme Mevzuatı gereğince Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler, dar mükellef oluyor. İşte dar mükellefler için kira gelir vergisi rehberi 2016..


Vergilendirme Mevzuatı gereğince Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler, dar mükellef olarak tanımlanıyor. Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar vergiye tabi oluyor. 


Peki, 2015 yılında kira geliri elde eden dar mükellefler nasıl vergi ödeyecek? Dar mükelleflerin kira gelir vergisi nereden ödenecek?


Dar mükelleflerin kira gelir vergisi ile ilgili olarak GİB tarafından hazırlanan Dar mükellefler için kira geliri rehberi 2016 şu şekilde;


Dar mükellefler için kira gelir vergisi rehberi 2016


GİRİŞ

Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler, dar mükellef olarak tanımlanmakta ve bunların sadece Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar vergiye tabi olmaktadır. Bu anlamda dar mükelleften kasıt, ikametgâhı Türkiye’de bulunmayanlar veya bir takvim yılı içinde devamlı olarak Türkiye’de altı aydan fazla oturmayanlardır.


Bu rehber, 2015 yılında sahip oldukları mal ve hakları kiraya veren dar mükelleflere; kira gelirine konu mal ve haklar, vergiden istisna kira tutarı, beyan edilen kira gelirlerinden indirilecek giderler, kira ödemelerinde vergi kesintisi ve ödenmesi gereken verginin hesaplanması konularında genel bilgiler sunmak amacıyla hazırlanmıştır. 


Rehberde, dar mükelleflerin elde ettikleri kira gelirinin hangi hallerde beyan edileceğine ve beyan edilmesi gereken tutarın tespitine ilişkin açıklamalı örnekler de yer almaktadır.


1. KİRA GELİRİ

Gelir Vergisi Kanununda belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi karşılığında elde edilen gelirler “gayrimenkul sermaye iradı” olarak ifade edilmektedir ve belli koşullarda gelir vergisine tabi tutulmaktadır.

Gayrimenkul sermaye iradının mükellefi, kira gelirine konu mal ve hakların

sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri ile kiralanmış bir mal veya hakkın kiraya verilmesi durumunda kiracılarıdır.


2. KİRA GELİRİNE KONU MAL VE HAKLAR

Kira gelirine konu mal ve haklar, Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde

tanımlanmıştır. Bunlar;

● Arazi, bina, maden suları, memba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı,

● Voli mahalleri ve dalyanlar,

● Gayrimenkullerin ayrı olarak kiraya verilen mütemmim cüzileri ve teferruatı

ile bilumum tesisatı, demirbaş eşyası ve döşemeleri,

● Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar,


● Arama, işletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları, ihtira beratı, alametifarika, marka, ticaret unvanı, her türlü teknik resim, desen, model, plan ile sinema ve televizyon filmleri, ses ve görüntü bantları, sanayi ve ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş bir tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı gibi haklar,

● Telif hakları,

● Gemi ve gemi payları ile bilumum motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları,

● Motorlu nakil ve cer vasıtaları, her türlü motorlu araç, makine ve tesisat ile bunların eklentileri olarak ifade edilmektedir.


3. KİRA GELİRİNİN ELDE EDİLMESİ

Kira gelirinde gelirin elde edilmesi, tahsil esasına bağlanmıştır. Tahsil esasına göre kira gelirinin vergilendirilmesi için nakden veya ayni olarak tahsil edilmiş olması gerekmektedir.

3.1. Kira Bedelinin Nakden Tahsil Edilmesi

Kira bedelinin nakden tahsil edilmesi, kiranın Türk parası veya yabancı para ile ödenmesini ifade eder. Alınan çek bedelleri de nakden tahsilat sayılır.

● Mükellefler tarafından o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak tahsil edilen kira bedelleri, tahsil edildiği yılın hasılatı sayılır.

Örneğin; 2012, 2013 ve 2014 yılları kira gelirleri topluca 2015 yılında tahsil

edilirse, 2015 yılının geliri olarak dikkate alınacaktır.

● Gelecek yıllara ait olup, peşin tahsil edilen kira bedelleri, ödemenin yapıldığı yılın değil, gelirin ilgili olduğu yılın hasılatı olarak kabul edilir.

Örneğin; 2015, 2016 ve 2017 yılları kira gelirleri topluca 2015 yılında tahsil

edilirse, her yıla ait kira bedeli ilgili yılda beyan edilecektir.

Döviz cinsinden kiraya verme işlemlerinde tahsilatın yapıldığı tarihteki

T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak gayri safi hasılat belirlenir.

3.2. Kira Bedelinin Ayni Olarak Tahsil Edilmesi

Kiranın ayni olarak alınması halinde, tahsil edilen kiralar Vergi Usul Kanunu

hükümlerine göre emsal bedeli ile paraya çevrilir.

TÜRKİYE’DE YERLEŞMİŞ OLMAYANLAR (DAR MÜKELLEFLER) İÇİN KİRA GELİRİ REHBERİ

3

3.3. Kiraya İlişkin Tahsilat ve Ödemelerin Banka veya Posta İdaresi

Aracılığıyla Yapılması

- Konutlarda, her bir konut için aylık 500 TL ve üzerinde kira geliri elde

edenlerin,

- İşyerlerinde, işyerini kiraya verenler ile kiracıların

kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya

posta idareleri aracılığıyla gerçekleştirmesi gerekmektedir.

Banka, benzeri finans kurumları veya posta idareleri aracı kılınmak suretiyle,

para yatırma veya havale, çek veya kredi kartı gibi araçlar kullanılmak suretiyle

yapılan tahsilat ve ödemeler karşılığında dekont veya hesap bildirim cetvelleri

düzenlendiğinde, bu belgeler tevsik edici belge kabul edilecektir. Bankaların

internet şubeleri üzerinden yapılan ödeme ve tahsilatlar da aynı kapsamdadır.

Söz konusu zorunluluklara uymayanlara kesilecek ceza, Vergi Usul Kanununun

mükerrer 355 inci maddesinin o yıl için belirlenen özel usulsüzlük cezası

miktarından az olmamak üzere her bir işlem için bu işleme konu tutarın % 5’idir.


4. KİRA BEDELİNİN HİÇ OLMAMASI VEYA DÜŞÜK OLMASI

Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, “emsal kira bedeli”

esas alınır. Buna göre;

● Gayrimenkulün bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması,

● Kiraya verilen gayrimenkulün kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük

olması

hallerinde emsal kira bedeli esası uygulanacaktır.

Kiraya verilen bina ve arazilerde emsal kira bedeli, varsa yetkili özel

makamlarca veya mahkemelerce saptanmış kira bedelidir. O bina ya da arazi için

kira takdiri veya tespiti yapılmamışsa emsal kira bedeli, emlak vergisi değerinin

% 5’idir.

Bina veya arazi dışında kalan mal

ve haklarda emsal kira bedeli, bunların

maliyet bedelinin % 10’udur. Bu bedel

bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanununun

servetlerin değerlemesi hakkındaki

hükümlerine göre belli edilen değerlerinin

% 10’udur.



Örnek: Bay (A), 2015 yılında emlak vergisi değeri 200.000 TL olan bir

apartman dairesini bedelsiz olarak arkadaşının kullanımına bırakmıştır.

Bu durumda, mükellefin kira geliri elde etmediği halde, emsal kira

bedeli hesaplaması ve bulunacak tutar kadar kira geliri elde etmiş sayılması

gerekmektedir.

Emsal Kira Bedeli: 200.000 x %5 = 10.000 TL olacaktır. Bu tutar, beyan edilmesi

gereken gelir olarak dikkate alınacaktır.

Aşağıda belirtilen hallerde ise emsal kira bedeli esası uygulanmaz:

● Boş kalan gayrimenkullerin korunması amacıyla bedelsiz olarak başkalarının

ikametine bırakılması,

● Binaların mal sahiplerinin çocuklarının, anne ve babalarının veya

kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi, (Ancak, bu kimselerin her birinin

ikametine birden fazla konut tahsis edilmişse bu konutların yalnız birisi

için emsal kira bedeli hesaplanmaz. Örnek olarak, mal sahibi baba,

çocuğunun ikametine iki adet gayrimenkul tahsis etmişse sadece bir adet

gayrimenkul için emsal kira bedeli hesaplanmayıp diğeri için emsal kira

bedeli hesaplanacaktır.)

● Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede ikamet etmesi,

● Genel bütçeye dâhil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve

belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalar.

5. KİRA GELİRLERİNDE İSTİSNA UYGULAMASI

Konut kira geliri elde eden kişilerin, yıllık olarak tespit edilen istisna tutarının

(2015 yılı için istisna tutarı 3.600 TL) altında kira geliri elde etmeleri halinde vergi

dairesinde mükellefiyet kaydı açtırmalarına ve beyanname vermelerine gerek

bulunmamaktadır.

İstisna tutarının üzerinde konut kira geliri elde edilmesi halinde ise

yıllık beyanname ile beyan edilen kira gelirinden istisna tutarının düşülmesi

gerekmektedir.

İstisna uygulaması sadece konut olarak kiraya verilen gayrimenkullerden

elde edilen gelirler için söz konusudur.

TÜRKİYE’DE YERLEŞMİŞ OLMAYANLAR (DAR MÜKELLEFLER) İÇİN KİRA GELİRİ REHBERİ


Örneğin, konut ve işyeri kira gelirinin birlikte elde edilip beyan edilmesi

halinde, istisna sadece konut kira gelirine uygulanır. İşyeri kira gelirine istisna

uygulanmaz.

Kira gelirinin yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek zorunda

olanlar 3.600 TL’lik istisnadan yararlanamazlar.

Ayrıca, 3.600 TL ve üzerinde konut kira geliri elde edenlerden, ayrı ayrı veya

birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile

diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı 2015 yılı için 106.000 TL’yi

aşanlar, istisnadan yararlanamazlar.

Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, bu konuttan elde edilen

kira gelirlerinin vergilendirilmesinde, her bir ortak için (2015 yılı için) 3.600 TL

istisna ayrı ayrı uygulanacaktır.

Mirasın paylaşılmamış olması halinde, her bir mirasçı istisnadan ayrı ayrı

yararlanacaktır.

Bir mükellefin birden fazla konuttan kira geliri elde etmesi halinde, istisna kira

gelirleri toplamına bir defa uygulanacaktır.

6. KİRA GELİRİNİN TESPİTİNDE İNDİRİLECEK GİDERLER

Kira gelirinin vergilendirilmesinde, elde edilen gelirin safi tutarı iki farklı

şekilde tespit edilebilmektedir.

● Götürü Gider Yöntemi (Hakları kiraya verenler hariç)

● Gerçek Gider Yöntemi

Götürü veya gerçek gider yönteminin seçimi, taşınmaz malların tümü için

yapılır. Bunlardan bir kısmı için gerçek gider, diğer kısmı için götürü gider yöntemi

seçilemez.

6.1. Götürü Gider Yönteminde Gider İndirimi

Götürü gider yöntemini seçen mükellefler, kira gelirlerinden istisna tutarını

düştükten sonra kalan tutarın % 25’i oranındaki götürü gideri gerçek giderlere

karşılık olmak üzere indirebilirler. Hakları kiraya verenler, götürü gider yöntemini uygulayamazlar. (Örnek olarak, işyeri kira geliri ile birlikte hak kira geliri de elde

eden mükellefler, verecekleri gelir vergisi beyannamelerinde hak kira geliri yer aldığından dolayı gerçek gider yöntemini seçmek zorundadırlar.)

Götürü gider yöntemini seçen mükellefler, iki yıl geçmedikçe gerçek gider

yöntemine dönemezler.

6.2. Gerçek Gider Yönteminde İndirilecek Giderler

Gerçek gider yönteminin seçilmesi durumunda, brüt kira geliri tutarından

aşağıdaki giderlerin gerçek tutarları indirilebilir:

● Kiraya veren tarafından kiraya verilen gayrimenkul için ödenen aydınlatma,

ısıtma, su ve asansör giderleri,

● Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün önemi ile

orantılı olan idare giderleri,

● Kiraya verilen mal ve haklara ait sigorta giderleri,

● Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara harcanan

borçların faiz giderleri,

● Konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren

5 yıl süre ile iktisap bedelinin % 5’i (İktisap bedelinin % 5’i tutarındaki bu

indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygu¬lanacak, indirilmeyen

kısım gider fazlalığı sayılmayacaktır. 2011 yılından önce iktisap edilen

konutlar için indirimden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.)

İktisap bedelinin % 5’i tutarındaki bu indirim, sadece konut olarak kiraya verilen

bir adet gayrimenkul için uygulanacaktır.

İşyeri olarak kiraya verilen gayrimenkuller % 5’lik gider indiriminden

yararlanamayacaktır.

● Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyelerle

kiraya veren tarafından belediyelere ödenen harcamalara katılma payları,

● Amortismanlar,

● Kiraya veren tarafından kiraya verilen gayrimenkul için yapılan onarım

giderleri ile bakım ve idame giderleri,

TÜRKİYE’DE YERLEŞMİŞ OLMAYANLAR (DAR MÜKELLEFLER) İÇİN KİRA GELİRİ REHBERİ

7

● Kira ile tuttukları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer

gerçek giderler,

● Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konut veya

lojmanların kira bedeli, (İndirilmeyen kısım gider fazlalığı sayılmayacaktır.)

Türkiye’de yerleşik olmayan mükelleflerin (Çalışma veya oturma izni alarak

altı aydan daha fazla bir süredir yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları dahil),

yabancı ülkelerde ödedikleri kira bedelleri Türkiye’de elde edilen kira gelirinden

gider olarak indirim konusu yapılamaz.

● Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak sözleşmeye, kanuna veya ilama

istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar.

Gerçek gider yöntemini seçen mükelleflerin, yaptıkları giderlerle ilgili belgeleri

ilgili bulundukları yılı takip eden yıldan başlayarak 5 yıl süresince saklamaları ve

vergi dairesince istendiğinde ibraz etmeleri gerekmektedir.

6.2.1. Gerçek Gider Yönteminde İstisnadan Yararlanılması Halinde

İndirilecek Giderin Hesaplanması

Gerçek gider yönteminin seçilmesi ve konut kira gelirlerine uygulanan

istisnadan yararlanılması durumunda, gerçek gider tutarının istisnaya isabet

eden kısmı, gayri safi hasılattan indirilemeyecektir.

Vergiye tabi hasılata isabet eden indirilebilecek gider kısmı aşağıdaki formül

kullanılarak hesaplanabilir.

İndirilebilecek Gider = Toplam Gider x Vergiye Tabi Hasılat*

Toplam Hasılat

(*) Vergiye Tabi Hasılat = Toplam Hasılat - Konut Kira Geliri İstisnası

Örnek: Bayan (B), sahibi olduğu konutu 2015 yılında kiraya vermiş olup,

25.000 TL kira geliri elde etmiştir. Başka geliri bulunmayan mükellef, gayrimenkulü

ile ilgili olarak 4.000 TL harcama yapmış olup, gerçek gider yöntemini seçmiştir.

Mükellefin gerçek gider olarak indirebileceği tutar, 4.000 TL tutarındaki

toplam giderin vergiye tabi hasılata isabet eden kısmı kadar olacaktır.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

8

Vergiye Tabi Hasılat = 25.000 – 3.600 = 21.400 TL

İndirilebilecek Gider = (4.000 x 21.400) / 25.000 = 3.424 TL

7. ZARAR DOĞMASI HALİ

Gayrimenkul sermaye iradına konu olan sermayenin kendisinde meydana

gelen eksilmeler zarar sayılmaz ve iradın gayri safi miktarının tespitinde gider

olarak kabul edilmezler.

Gayrimenkul sermaye iradının safi tutarının hesabında giderlerin fazlalığı

dolayısıyla doğan zararlar, beş yılı geçmemek üzere gelecek yıllarda elde edilen

kira gelirlerinden gider olarak düşülebilir. Bu durumun iki istisnası vardır:

● Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konut

veya lojmanların kira bedellerini indirim konusu yapmaları durumunda bir

zarar doğması halinde, bu zararın gelecek yıllarda elde edilen gayrimenkul

sermaye iradından indirim konusu yapılması söz konusu değildir.

Türkiye’de yerleşik olmayan mükelleflerin (Çalışma veya oturma izni alarak

altı aydan daha fazla bir süredir yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları dahil),

yabancı ülkelerde ödedikleri kira bedelleri Türkiye’de elde edilen kira gelirinden

gider olarak indirim konusu yapılamaz.

● Konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkule ait hasılattan indirim

konusu yapılan iktisap bedelinin % 5’i oranındaki tutarın indirilemeyen

kısmı gider fazlalığı olarak dikkate alınamaz.

8. KİRA ÖDEMELERİNDE VERGİ KESİNTİSİ

Gayrimenkul sermaye iradına konu olan mal ve hakları kiralayan Gelir Vergisi

Kanununun 94 üncü maddesinde sayılan kişi, kurum ve kuruluşlar, kira ödemeleri

üzerinden gelir vergisi kesintisi (tevkifat) yapmak zorundadırlar.

Kiracı olan bu kişi ve kuruluşlar, yaptıkları kira ödemelerinin brüt tutarı

üzerinden % 20 oranında gelir vergisi kesintisi yapmak zorundadırlar.

Bu vergi kesintisi, gelecek aylara veya yıllara ait olmak üzere peşin ödenen

kira bedeli üzerinden de yapılacaktır. Örneğin; 3 aylık veya 1 yıllık işyeri kirası

peşin tahsil edildiğinde, bu durumda peşin tahsil edilen kiranın tamamı vergi

kesintisine tabi tutulacaktır.

TÜRKİYE’DE YERLEŞMİŞ OLMAYANLAR (DAR MÜKELLEFLER) İÇİN KİRA GELİRİ REHBERİ

9

Kiracı, basit usulde vergilemeye tabi bir mükellef ise, vergi kesintisi yapma

yükümlülüğü bulunmadığından, kira ödemesi üzerinden vergi kesintisi

yapmayacaktır.

Kiraya verilen gayrimenkulün hem konut hem de işyeri olarak kullanılması

halinde ise; kiralanan yerin tamamı veya bir kısmı işyeri olarak kullanıldığı sürece,

kira bedelinin tamamı vergi kesintisine tabi olacaktır.

9. KİRA GELİRİNİN BEYANI

Dar mükellefler, tamamı Türkiye’de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan

gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname vermezler. Diğer gelirler

için yıllık beyanname vermeleri halinde de tevkifata tabi tutulan bu gelirlerini

beyannameye dahil etmezler.

Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan

mükelleflerden;

● Bir takvim yılı içinde elde ettiği konut kira geliri, istisna tutarını (2015 yılı

için 3.600 TL) aşanlar,

● Bir takvim yılı içinde mal ve hakların kiralanmasından elde edilen gelirlerden

tevkifat ve istisna uygulamasına konu olmayan ve tutarı beyanname verme

sınırını (2015 yılı için 1.500 TL) aşanlar

yıllık beyanname vereceklerdir.

Vergi kesintisine ve istisna uygulamasına konu olmayan kira gelirlerinin

beyanında (Örneğin, basit usuldeki mükellefe kiraya verilen işyerinden elde

edilen kira gelirlerinde olduğu gibi), 1.500 TL’lik tutar bir istisna olmayıp,

beyanname verme sınırıdır. Bu tutarı aşan bir işyeri kira geliri olduğunda tamamı

beyan edilecektir.

Aile bireylerinin her birinin sahip oldukları mal ve haklardan elde ettikleri

kira gelirleri için kendi adlarına ayrı ayrı beyanname vermeleri gerekmektedir.

Beyanname, geliri elde eden aile bireyi adına düzenlenerek imzalanacaktır.

Küçük ve kısıtlıların mükellef olması durumunda bunlar adına verilecek olan

yıllık gelir vergisi beyannamesi veli, vasi veya kayyım tarafından imzalanır.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

10

Mal ve haklara hisseli olarak sahip olunması halinde, her ortağın sadece

kendi hissesine karşılık gelen kira gelirlerini beyan etmesi gerekmektedir.

10. YILLIK BEYANNAMEYE DAHİL EDİLEN GELİRLERDEN YAPILACAK

İNDİRİMLER

Yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlere ilişkin indirimler Gelir Vergisi

Kanunu ile diğer kanunlarda belirtilmiştir. Gelir vergisi matrahının tespitinde gelir

vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden aşağıda belirtilen indirimlerin

yapılabilmesi için yıllık beyanname ile bildirilecek bir gelirin bulunması ve

yapılacak indirimlerin ilgili mevzuatta belirtilen şartları taşıması gerekmektedir.

Buna göre indirim konusu yapılabilecek bazı hususlar şunlardır:

1- Şahıs sigorta şirketlerine ödenen primler,

2- Eğitim ve sağlık harcamaları,

3- Bağış ve yardımlar,

4- Sponsorluk harcamaları,

5- Başbakanlıkça veya Bakanlar Kurulunca başlatılan yardım kampanyalarına

yapılan ayni ve nakdi bağışlar,

6- Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı

yapılan nakdi bağış ve yardımlar,

7- EXPO 2016 Antalya Ajansına yapılan her türlü nakdî ve ayni bağış ve

yardımlar,

8- Diğer kanunlara göre tamamı indirilecek bağış ve yardımlar.

10.1. Şahıs Sigorta Primleri

01/01/2013 tarihinden itibaren elde edilen gelirler için verilecek yıllık gelir

vergisi beyannamelerinde, bireysel emeklilik dışında kalan şahıs sigortaları

için ödenen primlerin beyan edilen gelirin %15’ine kadar olan kısmı matrahın

tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplamasında beyan edilen gelir olarak,

yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları

düşülmeden önceki tutar esas alınacaktır. 01/01/2013 tarihinden sonra bireysel

emeklilik sistemine ödenen katkı payları ise indirim konusu yapılmayacaktır.

TÜRKİYE’DE YERLEŞMİŞ OLMAYANLAR (DAR MÜKELLEFLER) İÇİN KİRA GELİRİ REHBERİ

11

Yıllık beyannamede matrahın tespitinde dikkate alınacak sigorta primleri;

● Türkiye’de Kurulu ve merkezi Türkiye’de bulunan bir sigorta şirketi nezdinde

düzenlenmiş sigorta sözleşmesine istinaden mükellefin şahsına, eşine ve

küçük çocuklarına ait birikim priminin alındığı hayat sigortalarına ödenen

primlerin %50’si ile,

● Ölüm, kaza, hastalık, sağlık engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs

sigorta primlerinin %100’ünden

oluşmaktadır.

İndirim konusu yapılacak primlerin toplamı, beyan edilen gelirin %15’ini ve

yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır. (2015 yılı gelirlerine ilişkin

olarak kullanılacak olan asgari ücretin yıllık brüt tutarı 14.850 TL’dir).

10.2. Eğitim ve Sağlık Harcamaları

Aşağıda belirtilen şekilde yapılan eğitim ve sağlık harcamaları beyan edilen

gelirin % 10’unu aşmaması şartıyla yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden

indirilir.

● Eğitim ve sağlık harcamaları Türkiye’de yapılmalıdır.

● Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan gerçek veya tüzel kişilerden

alınacak belgelerle tevsik edilmelidir.

● Söz konusu harcamalar mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin

olmalıdır.

“Küçük çocuk” tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından

bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş

torunlardan mükellefle birlikte oturanlar

dâhil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını

doldurmamış çocukları ifade etmektedir.

İndirim konusu yapılacak tutarın

hesaplamasında beyan edilen gelir olarak,

yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer

alan indirimler ve geçmiş yıl zararları

düşülmeden önceki tutar esas alınacaktır.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

12

10.3. Bağış ve Yardımlar

10.3.1. Sınırlı İndirilecekler

Gelir vergisi mükellefleri, Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel

idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar

Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin

% 5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler kapsamındaki illerde zikredilen kurum/

kuruluş, dernek veya vakıflara yapılan bağış ve yardımların yıllık toplamı beyan

edilecek gelirin % 10’unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yaptıkları bağış

ve yardımları yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerinden indirim konusu

yapabilirler.

İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplamasında beyan edilen gelir olarak,

yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları

düşülmeden önceki tutar esas alınacaktır.

10.3.2. Sınırsız İndirilecekler

a) Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve

köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde

elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası,

yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi ile mülki idare

amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet

İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin ve Gençlik ve

Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının inşası

dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara

yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam

ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı

beyan edilen gelirden indirilebilecektir.

Okul, sağlık tesisi, öğrenci yurdu ve diğer tesisler ile mülki idare amirlerinin

izni ve denetimine tabi olarak yaptırılan ibadethane ve Diyanet İşleri Başkanlığı

denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin yapımı veya bu tesislerin

faaliyetlerine devam edebilmeleri için yapılan bağış ve yardımların (harcamaların)

herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın vergi matrahının tespitinde dikkate

alınabilmesi için bu bağış ve yardımların genel bütçeye dahil daireler, özel bütçeli

kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ve köylere yapılması gerekmektedir.

Ayrıca, mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılan 

ibadethaneler ve/veya Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi

verilen tesislerin ve Gençlik ve Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik

ve izcilik kamplarının inşası veya faaliyetine devam etmesine yönelik yapılan

bağış ve yardımların; anılan amaçlarla kurulmuş bulunan vakıf veya derneklere

de yapılması mümkündür.

b) Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve

vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan

gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedellerinin tamamı

beyan edilecek gelirden indirilebilecektir.

c) Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler,

kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan

vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından

yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi

uygun görülen çalışmalara ilişkin harcamalar ile bu amaçla yapılan her türlü bağış

ve yardımların tamamı beyan edilen gelirden indirim konusu yapılabilecektir.

10.4. Sponsorluk Harcamaları

Gelir Vergisi Kanununun (89/8) maddesine göre, 3289 sayılı Gençlik ve Spor

Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 3813 sayılı Türkiye

Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan

sponsorluk harcamalarının;

● Amatör spor dalları için %100’ü,

● Profesyonel spor dalları için % 50’si

yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirim konusu yapılabilecektir.

10.5. Başbakanlıkça veya Bakanlar Kurulunca Başlatılan Yardım

Kampanyalarına Yapılan Ayni ve Nakdi Bağışlar

Başbakanlıkça veya Bakanlar Kurulunca başlatılan yardım kampanyalarına

makbuz karşılığı yapılan ayni veya nakdi bağışların tamamı indirim konusu

yapılabilecektir.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

14

10.6. Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine Makbuz

Karşılığı Yapılan Nakdi Bağış ve Yardımlar

İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay

Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı indirim

konusu yapılabilecektir.

10.7. EXPO 2016 Antalya Ajansına Yapılan Her Türlü

Nakdî ve Ayni Bağış ve Yardımlar

EXPO 2016 Antalya Ajansına yapılan her türlü nakdî

ve ayni bağış ve yardımlar ile sponsorluk harcamalarının

tamamı indirim konusu yapılabilecektir.

10.8. Diğer Kanunlara Göre Tamamı İndirilecek Bağış ve Yardımlar

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa, Türkiye Bilimsel ve

Teknik Araştırma Kurumunun Kuruluşu Hakkındaki Kanuna, Sosyal Hizmetler ve

Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununa, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu

Kanununa, Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı Kanununa, Milli Ağaçlandırma

ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanununa, İlköğretim ve Eğitim Kanununa ve

diğer ilgili kanunlara göre yapılan ayni/nakdi bağışların ve yardımların tamamı

indirilebilecektir.

Bağış ve yardımın nakden yapılmaması halinde,

bağışlanan veya yardımın konusunu teşkil eden mal veya hakkın

varsa mukayyet değeri, yoksa Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre

Takdir Komisyonunca tespit edilecek değeri esas alınır.

11. BEYANNAMENİN VERİLME ZAMANI VE YERİ

Mükelleflerin, 1 Ocak 2015 - 31 Aralık 2015 dönemine ait beyana tabi

gayrimenkul sermaye iradı gelirleri için 1 MART - 25 MART 2016 tarihleri arasında

beyannamelerini vermeleri gerekmektedir.

Beyanname verme süresinin son gününün resmi tatil gününe rastlaması

halinde, tatilden sonraki ilk iş gününün tatil saatine kadar beyanname verilebilir.

TÜRKİYE’DE YERLEŞMİŞ OLMAYANLAR (DAR MÜKELLEFLER) İÇİN KİRA GELİRİ REHBERİ

15

Dar mükellefler beyannamelerini, Türkiye’de vergi muhatabı mevcut ise

onun Türkiye’de oturduğu yerin vergi dairesine; Türkiye’de vergi muhatabı yoksa

gayrimenkulün bulunduğu yer vergi dairesine vereceklerdir.

Beyanname; Kayıtsız (Adi) posta ile gönderilmiş veya özel dağıtım şirketleri

tarafından getirilmiş ise vergi dairesi evrak kayıt tarihinde, Kayıtlı posta

(Taahhütlü, Acele Posta Servisi (APS) Kurye vb.) ile gönderilmiş ise zarfın üzerine

PTT tarafından tatbik edilen kabul tarihinde verilmiş sayılır.

Ayrıca beyannamenin, aşağıda belirtilen “Hazır Beyan Sistemi” aracılığıyla

internet ortamında verilmesi mümkün bulunmaktadır.

Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan

mükellefler, istemeleri halinde vergi dairesinden alacakları kullanıcı kodu, parola ve

şifreyi kullanmak suretiyle yıllık gelir vergisi beyannamelerini elektronik ortamda

doğrudan kendileri gönderebilecekleri gibi elektronik beyanname gönderme

aracılık yetkisi almış meslek mensupları aracılığıyla da gönderebileceklerdir.

12. HAZIR BEYAN SİSTEMİ

Hazır Beyan Sistemi; gelirleri gayrimenkul sermaye iradı (kira geliri), ücret,

menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardan ya da bunların bir kaçından

oluşan mükelleflere ilişkin Gelir İdaresi Başkanlığı bünyesinde bulunan ve üçüncü

taraf kurumlardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle Yıllık Gelir Vergisi

Beyannamelerinin Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanarak internet

ortamında mükelleflerin onayına sunulduğu bir sistemdir.

Kira geliri elde eden mükellefler sisteme;

● Kişiye özel hazırlanmış güvenlik soruları cevaplanarak

● İnternet Vergi Dairesi şifresi kullanılarak, (şifre yoksa herhangi bir vergi

dairesine kimlikle başvurularak ücretsiz olarak alınabilir)

giriş yapılabilir.

Kira geliri yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar da bu

sistemden yararlanabilmektedir. Bu bakımdan, vergi dairesinde mükellefiyet

kaydı bulunmadığında, internet vergi dairesinde hazırlanan kira beyannamesi

elektronik ortamda onaylandığı anda, şahıs adına vergi dairesinde mükellefiyet

tesisi ve vergi tahakkuku işlemleri otomatik olarak gerçekleştirilmektedir. 



Onaylanan kira beyanına ilişkin ödemeler anlaşmalı bankalardan veya tüm vergi

dairelerinden yapılabilir. Ayrıca internet bankacılığı kullanılarak da vergi borcu

ödenebilir.

Öte yandan, T.C. kimlik numarası, MERNİS sisteminde kaydı ve kira geliri

yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunmayan dar mükellefler, Türkiye’de vergi

muhatabı mevcut ise onun Türkiye’de oturduğu yerin vergi dairesine; Türkiye’de vergi muhatabı yoksa gayrimenkulün bulunduğu yer vergi dairesine açtıracakları mükellefiyet kaydı sonrası bu sistemi kullanabilirler.

Sistemi kullanma zorunluluğu bulunmamaktadır. Beyannameler vergi

dairesine gidilerek elden veya internet ortamında (E-Beyanname Düzenleme

Programı) da verilebilir.


Hazır Beyan Sistemine erişim ve uygulama hakkında detaylı bilgiye

Gelir İdaresi Başkanlığının www.gib.gov.tr adresinden ulaşabilirsiniz.


13. KİRA GELİRİ ELDE EDİLDİĞİ HALDE BEYANNAME VERİLMEMESİ VEYA

EKSİK BEYAN EDİLMESİ

Konutlardan elde edilen kira gelirleri 1 MART - 25 MART 2016 tarihleri

arasında beyan edilmez veya eksik beyan edilirse, 2015 yılı için 3.600 TL’lik istisnadan yararlanılamaz. Ancak, idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan edilmeyen veya süresinde verilen beyannamede yer almayan konut kirası gelirlerini, süresinden sonra verilen beyanname ile beyan edenler söz konusu istisnadan yararlanabilirler





Işıl Seren KESKİN/Emlakansiklopedisi.com





Önerilen Bağlantılar : Anneler günü konut kampanyaları