Değerli Konut Vergisi nedir, nasıl hesaplanır? Değerli Konut Vergisini kimler ödeyecek? İşte 2021'in yeni vergisi ile ilgili merak edilenler...
Finans Gündem köşe yazarı Ekrem Öncü, bugünkü köşesinde Değerli Konut Vergisi'ni kaleme aldı.
İşte Ekrem Öncü'nün 'Değerli Konut Vergisi beyanname dönemi başladı' başlıklı yazısı...
Bilindiği gibi Değerli Konut Vergisi kanun düzenlemesi 2019 yılında yasalaşmış ve bu düzenleme uyarınca 2020 yılında uygulamaya başlanacaktı. Ancak gelen itirazlar üzerne kanun 5 Aralık 2019 tarihli 7194 sayılı kanunla değiştirildi ve uygulama 2021 yılına ertelendi. 15 Ocak 2021 tarihli Resmi Gazete’de de “Değerli Konut Vergisi Uygulama Genel Tebliği” yayımlandı. Beyan dönem başladı ve 20 Şubata kadar beyanlar verilecek ve ödeme Şubat ve Ağustos sonuna kadar olmak üzere iki taksitte yapılacaktır. Değerli Konut Vergisi için beyan dönemi olması nedeniyle konu detaylı olarak ele alınacaktır.
Soru: Değerli Konut Vergisinin konusuna hangi gayrimenkuller girecek, gayrimenkul değeri nasıl belirlenecektir?
Türkye sınırları içinde bulunan ve bina vergi değeri 1319 sayılı Kanunun 42'nci maddesinde yer alan tutarı (2020 yılı için 5.000.000.-TL, 2021 için bu rakam 5.227.000.-TL olarak dikkate alınacaktır) aşan mesken nitelkli taşınmazlar değerli konut vergisinin konusunu teşkil etmektedir.
Değerli konut vergisi uygulamasında "mesken nitelikli taşınmaz" kavramı, mesken niteliğine haiz binalar ile birden fazla bağımsız bölümden oluşan binalarda her bir bağımsız bölümü ifade eder. Her bir bağımsız bölüm vergilendirme açısından ayrı ayrı değerlendirilir.
Taşınmazın mesken niteliğini haiz olup olmadığı hususunun değerlendirilmesinde, taşınmazın kayıtlardaki niteliğinin yanında fiilen kullanım durumuna da bakılır.
Bina vergi değeri, 1319 sayılı Kanunun 29 uncu maddesne göre binalar için hesaplanan bedeli ifade eder. Söz konusu değer, taşınmazın bulunduğu yerdeki belediyeden ilgililerince temin edilir.
Soru: Değerli Konut Vergisinin mükellefi kimler olacak, mükellefiyet ne zaman başlayacak ve ne zaman bitecektr?
Değerli konut vergisinin mükellefi, mesken nitelikli taşınmazların malik, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa mesken nitelikli taşınmaza malik gibi tasarruf edenlerdir.
Buna göre, mesken nitelikli taşınmaza ilişkin değerli konut vergisini taşınmazın maliki öder. Mesken nitelikli taşınmaz üzernde intifa hakkı varsa vergi, bu hakkın sahibi tarafından ödenir. Mesken nitelikli taşınmazın malik veya intifa hakkı sahibi yoksa malik gibi tasarruf edenler vergiyi ödemekle mükelleftir.
Bir mesken nitelikli taşınmaza paylı mülkiyet halinde malik olanlar, hisseler oranında mükellef olurlar. Elbirliği mülkiyette ise malikler vergiden müteselsilen sorumludurlar.
Değerli konut vergisi mükellefiyeti;
a) Mesken nitelikli taşınmazın bina veri değerinin 1319 sayılı Kanunun 42 nc maddesinde belirtilen tutarı (2020 için 5.000.000.-TL ve 2021 için 5.227.000.-TL) aştığı tarh,
b) 1319 sayılı Kanunun 33 üncü maddesinin (1) ilâ (7) numaralı fıkralarında yazılı vergi değerini tadil eden sebeplerin doğması halinde bu değşikliklerin vuku bulduğu tarh,
c) Muafyetin sukut ettiği tarh, takip eden yıldan itibaren başlar.
Bina vergi değerinin, 1319 sayılı Kanunun 42 nci maddesinde yer alan ve ilgili yılda uygulanan tutarı aşması halinde, bu durumun gerçekleştiği tarh takp eden yılın başından itibaren değerli konut vergisi mükellefiyet başlar.
Yanan, yıkılan, tamamen kullanılmaz hale gelen veya vergiye tabi iken muaflık şartlarını kazanan mesken nitelikli
taşınmazlardan dolayı mükellefiyet, bu olayların vuku bulduğu tarh takp eden taksitten itibaren sona erer.
Değerli konut vergisine tabi olan mesken nitelikli taşınmazların daha sonrak iyıllarda bina vergi değerinin, beyannamenn verileceği yılda geçerli 1319 sayılı Kanunun 42 nc maddesnde yer alan tutarın altında kalması hailnde, bu durum mükellef tarafından tevsik edici belgeler ile birlikte ilgili vergi dairesne bildirilir ve bu durumda ilgili yıla ilişkin beyanname verilmez.
ÖRNEK: Mükellef (A)’nın, değerli konut vergisine tabi mesken nitelikli 3 adet taşınmazı bulunmaktadır. Bu
taşınmazlardan, birinci taşınmazın 2020 yılı bina vergi değeri 5.500.000 TL, ikinci taşınmazın 2020 yılı bina vergi değeri 6.000.000 TL, üçüncü taşınmazın 2020 yılı bina vergi değeri 6.500.000 TL’dir.
Mükellef (A)’ya at mesken ntelkl taşınmazların 2020 yılı bina vergi değerleri 1319 sayılı Kanunun 42 nc maddesinde belirtilen değeri aştığından söz konusu taşınmazlar değerli konut vergisinin konusuna girmektedir. Dolayısıyla, mükellef (A)’nın mükellefiyeti, takip eden yıl olan 2021 yılı başından itibaren başlayacaktır.
Mükellef (A) 2021 yılına ilişkin değerli konut vergisi beyannamesini 2021 yılı Şubat ayının 20'nci günü sonuna kadar vermiş olup tahakkuk eden verginin ilk taksidini Şubat ayının sonuna kadar ödemiştir. Mükellef (A) 2020 yılı bina vergi değeri 6.000.000 TL olan mesken nitelikli taşınmazını 2021 yılı Mayıs ayı içerisnde mükellef (B)’ye satmıştır. Bu durumda, mükellef (A) tahakkuk eden değerli konut vergisinin ikinci taksitini de Ağustos ayı sonuna kadar ilgili vergi dairesine ödeyecektir.
Mükellef (A), değerli konut vergisi konusuna giren söz konusu mesken nitelikli taşınmazını mükellefiyetinin başladığı 1 Ocak ile 20 Şubat arasında elden çıkarması durumunda da 20 Şubat 2021 tarihine kadar vermesi gereken beyannameye bu taşınmazını dahil edecek ve bu taşınmaz için tahakkuk edecek verginin tamamını ödemekle mükellef olacaktır.
Soru: Kimler Değerli Konut Vergisinden muaftır?
- Genel ve özel bütçeli dairelern, belediyelerin, üniversitelerin ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığının malik olduğu mesken nitelikli taşınmazlar değerli konut vergisinden muaftır. Bu kurumların intifa hakkına sahip oldukları mesken nitelikli taşınmazlar da değerli konut vergisinden muaftır ve vergi, söz konusu taşınmazların kuru mülkiyet sahiplerinden de aranmaz.
- Türkiye sınırları içinde mesken nitelikli tek taşınmazı olanların bu taşınmazı ile birden fazla mesken nitelikli taşınmazı bulunanların değerli konut vergisinin konusuna giren en düşük değerli mesken nitelikli tek taşınmazı (intifa hakkına sahip olunması hâli dâhil) için değerli konut vergisi muafiyeti uygulanır. Muafiyet, bu kişilerin tek meskene hisse ile sahip olmaları halinde hisselerine ait kısım için de uygulanır.
- Karşılıklı olmak şartıyla yabancı devletlere ait olup elçilik ve konsolosluk olarak kullanılan mesken nitelikli taşınmazlar ile elçilerin ikametne mahsus mesken nitelikli taşınmazlar ve bunların müştemilatı ve merkez Türkiye'de bulunan milletlerarası kuruluşlara, milletlerarası kuruluşların Türkiye'deki temsilciliklerine ait mesken nitelikli taşınmazlar değerli konut vergisinden muaftır.
- Esas faalyet konusu bina inşası olanların işletmelerne kayıtlı bulunan ve henüz ilk satışa, devre konu edilmemiş yeni inşa edilen mesken nitelikli taşınmazlar ilk satışa, devir ve temlke konu edilmedği sürece vergiden muaftır. Bu muafiyet hükmü arsa karşılığı inşaat işlernde sözleşme gereği taahhüt işini üstlenen müteahhide kalan mesken nitelikli taşınmazlar için de uygulanır. Söz konusu taşınmazların kiraya verilmesi veya sari surette kullanılması durumunda muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.
ÖRNEK:
Müteahhit (C) ile (D) şahsı arasında %60 müteahhit %40 arsa sahibi paylaşımlı her biri 250 m2 net alana sahip
100 dairelik bina inşaatına ilişkin kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapılmıştır. İnşaatın bitiminde 60 daire müteahhidin, 40 daire arsa sahibinin olacaktır. Müteahht (C), kendisine kalan 60 dairenin 45’ini 2020 yılı içerisinde satmıştır. Bu durumda müteahhide kalan 15 dairenin aynı yıl içerisinde bina vergi değerleri, 1319 sayılı Kanunun 42inci maddesinde yer alan tutarı aşmış olsa dahi söz konusu daireler ilk satışa, devir ve temlike konu edilmediği, kiraya verilmediği veya sari surette kullanılmadığı sürece değerli konut vergisinden muaf olacaktır.