1 Ocak 2011'de yürürlüğe giren "Binalarda Enerji Performans Yönetmeliği" gereğince, yeni inşa edilen binalar için alınması zorunlu olan belgedir. Enerji Kimlik Belgesi binaların değerini daha da yükselten bir belgedir aynı zamanda. Erdoğan Bayraktar'dan son dakika uyarısı: "Enerji Kimlik Belgesi olmayan bina satılamayacak!"...
Enerji Kimlik Belgesi
Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, Enerji Kimlik Belgesi konusunda ev sahiplerini nasıl uyardı?
Bakanlık'tan yapılan 31 Ekim 2013 tarihli son açıklama şöyle;
Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, Enerji Kimlik Belgesi (EKB) bulunmayan binaların satışının zorlaşacağını belirtti. Bakan Bayraktar, 2017 sonuna kadar bu belgeyi almayan eski binaların, tapuda görüleceğini bu nedenle alım satım işlerinin zorlaşacağını söyledi.
Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği’ne göre yeni yapılan binalarda enerji kimlik belgesini zorunluluğu bulunuyor. Konuyla ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, kentsel dönüşüm kapsamında yeni inşa edilecek binalarda mantolamanın da içinde bulunduğu EKB belgesinin zorunlu olduğunu söyledi. Bakan Bayraktar, “EKB’si bulunmayan eski binalar ise 2017 yılı sonuna kadar mutlaka bu belgeyi alması gerekiyor. Bu tarihe kadar enerji kimlik belgesi almayan binaların, tapuda görülecek. Bu nedenle de enerjiyi savuran ve çevreye zarar veren bu binaların satışı zorlaşacak” dedi.
120 BİN BİNA ENERJİ DOSTU
Bakanlığın verilerine göre, Türkiye'de eski binalardan 814 müstakil konut, 4 bin 371 apartman, 21 rezidansın enerji kimlik belgesi bulunuyor. Yeni binalardan da 12 bin 289 müstakil konut, 95 bin 880 apartman, 678 rezidans enerji kimlik belgesine sahip. Türkiye’de enerji dostu eski ve yeni binaların toplam sayısı ise ticari olanlarla 120 bin 618'i buluyor. Uygulamanın ülke genelinde yaygınlaşması halinde ise 6,75 milyar dolar tasarruf sağlanması bekleniyor.
Enerji Kimlik Belgesi nedir, özellikleri nelerdir?
Enerji Kimlik Belgesi; binaların enerji ihtiyacı, enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri, ısıtma ve soğutma sistemlerinin verimi ile ilgili bilgileri içeriyor. Ekonomik yönünün yanı sıra çevreci boyutu da olan belge ile konutların yıllık karbondioksit emisyon salınımları da ölçülüyor.
Enerji Kimlik Belgesi ile konutlar da aynen beyaz eşyalar gibi A'dan G'ye kadar sınıflandırılıyor. A sınıfı, tasarruflu ve SEG (Sera Gazları Emisyonu Göstergesi) emisyonu düşük konutları; G sınıfı ise enerji israf eden ve SEG emisyonu yüksek konutları işaret ediyor.Örneğin; daha fazla enerji tüketimi ve enerji giderine sahip G sınıfı bir ev buna bağlı olarak daha fazla vergi ödeyecek. Konut ve işyeri satın alma ve kiralamada öncelikli kriterler arasında yer alan enerji maliyetlerini düşürmek ve mevcut binalarda değer kaybı yaşamamak için bir an önce ısı yalıtımı yaptırılması gerekiyor.
Enerji Kimlik Belgesi neden zorunlu?
Türkiye'nin AB'ye uyum sürecinde hayata geçirilen en önemli uygulamalardan biri de binalar için getirilen "Enerji Kimlik Belgesi" alma zorunluluğu. Artık ev alırken, satarken ya da kiralarken sadece konumuna, manzarasına, oda sayısına değil kimlik belgesine de bakılıyor. Binaların ne kadar enerji harcadığını gösteren Enerji Kimlik Belgesi aynı zamanda sınıfını da belirliyor.
Enerji Kimlik Belgesi ile binalar da aynen beyaz eşyalar gibi A'dan G'ye kadar sınıflandırılıyor. En üst sınıfı simgeleyen A grubunda bir eve sahip olmanın ilk şartı ise binanın ısıtma ve soğutma giderlerini yüzde 50'ye kadar düşüren ısı yalıtımına sahip olmasından geçiyor.
Enerji Kimlik Belgesi’nin geçerlilik süresi ne kadar?
1 Ocak 2011'de yürürlüğe giren "Binalarda Enerji Performans Yönetmeliği" gereğince; yeni inşa edilen binalar için Enerji Kimlik Belgesi alınması zorunlu oldu. Mevcut binaların ise 2017 yılına kadar bu belgeyi alması gerekiyor. Enerji tüketiminin yüzde 34'ünün binalarda kullanıldığı vb bu enerjinin de yüzde 80'inin ısıtma ve soğutma amaçlı kullanıldığı düşünüldüğünde uygulamanın gerekliliği bir kez daha ortaya çıkıyor.
Çünkü ısı yalıtımı ile enerjiden yüzde 50 tasarruf sağlamak mümkün. Enerji Kimlik Belgesi ile yeni inşa edilen binaların yalıtımsız olması tamamen engellenirken, rnevcut binaların da bir an önce yalıtım yaptırması mesajı veriliyor.
Ev sahipleri Enerji Kimlik Belgesi’nin önemini kavrayabildi mi?
Kalekim Genel Müdürü Altuğ Akbaş, konuya ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı: "Avrupa ülkelerinde sürdürülebilirliğin olmazsa olmaz koşullarından biri olan binalarda ısı yalıtımı uygulamasının önemi AB uyum süreci ile birlikte ülkemizde de daha iyi anlaşılmaya başlandı. Sektörümüz için en olumlu katkıyı sağlayan uygulama ise binaların enerji harcama niteliğini gösteren Enerji Kimlik Belgesi zorunluluğu oldu.
Binanın görünen bir yerine asılacak olan bu belge binanın enerji etiketi niteliği taşıyor. Enerji Kimlik Belgesi'nin zorunlu olmasıyla birlikte binanın harcadığı enerji miktarı evlerin satılmasında veya kiralanmasında belirleyici etken oldu. Buna bağlı olarak konutunun değerini artırmak isteyen herkes binasını A enerji sınıfına taşımaya çalışıyor. Bir binanın A enerji sınıfında yer alabilmesinin ilk şartı ise ısı yalıtımından geçiyor. Çünkü konutlarda kullanılan enerjinin yüzde 80'i ısıtma amaçlı tüketiliyor. Standartlara uygun, kaliteli bir ısı yalıtımıyla ısınmak için harcanan bu enerjiden yüzde 50 tasarruf sağlanabiliyor." Tüm yasal düzenlemelere karşın konuya gerekli hassasiyetin henüz gösterilmediğine vurgu yapan Mardav Genel Müdürü Levent Pelesen'in ise konuyla ilgili görüşleri şöyle: "Tüm yasal düzenlemelere rağmen ülkemizdeki 19 milyon konutun yüzde 85'inde maalesef hala ısı yalıtımı yok. Avrupa standartlarına uygun, enerji tasarruflu ve A enerji sınıfı binalara sahip olabilmek için ise önümüzde kentsel dönüşüm gibi çok önemli bir fırsat var. Eğer elimizdeki bu fırsatı iyi değerlendirerek yeniden inşa edilecek tüm binalara CE ve ETAG belgelerine sahip, Avrupa standartlarına uygun ürünlerle ısı yalıtımı yaptırırsak ülke ekonomimize her yıl 9 milyar 265 milyon dolar katkıda bulunabiliriz. Isı yalıtımı ile ülke ekonomisi ve çevre kirliliğini önlemeye sağlayacağımız katkının yanında binamızın değerini de yükseltmiş oluyoruz" dedi.
Enerji Kimlik Belgesi almaya mecbur olmayan binalar hangileridir?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın resmi internet sitesinde yer alan bilgiler şöyle;
“5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu” ve buna bağlı olarak çıkartılan “Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği” ne göre, binalarda enerjinin ve enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasına, enerji israfının önlenmesine ve çevrenin korunmasını sağlamak için, asgari olarak binanın enerji ihtiyacı ve enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ile ilgili bilgileri içeren belgedir.
Enerji Kimlik Belgesi (EKB), Aşağıda belirtilen yapıların dışında tüm binalarda kullanılacaktır.
Sanayi alanlarında üretim faaliyetleri yürütülen binalar,
Planlanan kullanım süresi iki yıldan az olan binalar,
Toplam kullanım alanı 50 m2’nin altında olan binalar,
Seralar, Atölyeler,
Münferit olarak inşa edilen ve ısıtılmasına, soğutulmasına gerek duyulmayan depo, ardiye, ahır, ağıl gibi binalar,
Mücavir alan dışında kalan ve toplam inşaat alanı 1.000 m2’den az olan binalar.
Enerji Kimlik Belgesi’nden kimler sorumludur?
İlgili idareler, Enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar, Yatırımcı kuruluşlar, Bina sahipleri, Bina yöneticileri veya enerji yöneticileri, İşletmeci kuruluşlar, İşveren veya temsilcileri, Tasarım ve uygulamada görevli mimar ve mühendisler, Uygulayıcı yükleniciler ve üreticiler, Binanın yapılmasında, kullanılmasında ve enerji kimlik belgesi düzenlenmesinde görev alan müşavir, danışman, proje kontrolü yapan gerçek veya tüzel kişiler, enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar, denetleme kuruluşları ve işletme yetkilileri, görevli, yetkili ve sorumludur.
Projenin eksik veya hatalı olması veya standartlara uygun olmaması halinde, proje müellifleri; yapımın eksik veya hatalı olması veyahut standartlara uygun olmaması halinde ise, varsa yapı denetim kuruluşu ve yüklenici veya yapımcı firma, yetkileri oranında sorumludur.
Sistemin uygun çalışmaması işletmeden kaynaklanıyor ise, bina sahibi, yöneticisi veya varsa enerji yöneticisi veya işletmeci kuruluş doğrudan sorumlu olur.
İlgili idareler, sorumluluğun takip, tespit ve gereğinin yerine getirilmesi hususunda görevli ve yetkilidir.
İlgili idareler ve enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar, projelerin ve uygulamaların bu Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığını denetler.
Bu Yönetmeliğe uygun tasarım ve uygulaması yapılmayan binalara yapı ruhsatı veya yapı kullanım izin belgesi verilmesi durumunda, ilgili idareler, enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar ve varsa yapı denetim kuruluşları sorumlu olur.
Enerji Kimlik Belgesi düzenleme tarihinden itibaren 10 yıl süre ile geçerlidir.
Enerji Kimlik Belgesi, enerji kimlik belgesi vermeye yetkili kuruluş tarafından hazırlanır ve ilgili idarece onaylanır. Bu belge, yeni binalar için yapı kullanma izin belgesinin ayrılmaz bir parçasıdır.
Enerji Kimlik Belgesinin bir nüshası bina sahibi, yöneticisi, yönetim kurulu ve/veya enerji yöneticisince muhafaza edilir, bir nüshası da bina girişinde rahatlıkla görülebilecek bir yerde asılı bulundurulur.
Enerji Kimlik Belgesi, binanın yıllık birincil enerji ihtiyacının değişmesine yönelik herhangi bir uygulama yapılması halinde, bu Yönetmeliğe uygun olacak şekilde bir yıl içinde yenilenir.
Enerji Kimlik Belgesinin, binanın tamamı için hazırlanması şarttır. Ayrıca, isteğe bağlı olarak, kat mülkiyetini haiz her bir bağımsız bölüm veya farklı kullanım alanları için ayrı ayrı düzenlenebilir.
Enerji kimlik belgelerinin düzenlenmesinden, yetkili kuruluşun ilgili personeli ve yetkili kuruluş adına kuruluşun sahibi veya yöneticisi müteselsilen sorumludur.
Binalar veya bağımsız bölümlere ilişkin alım, satım ve kiraya verme ile ilgili iş ve işlemlerde enerji kimlik belgesi düzenlenmiş olması şartı aranır.
Binanın veya bağımsız bölümün satılması veya kiraya verilmesi safhasında, mal sahibi enerji kimlik belgesinin bir suretini alıcıya veya kiracıya verir.Mevcut binalar ve inşaatı devam edip henüz yapı kullanım izni almamış binalar için Enerji Verimliliği Kanununun yayımı tarihinden itibaren on yıl içinde (02.05.2017 tarihine kadar ) Enerji Kimlik Belgesi düzenlenir. (Alım-Satım ve kiralama işlemi olursa hemen düzenlenir.)
Binaların enerji performansı nasıl belirlenir?
Bir binanın enerji performansının belirlenmesi;
a) Binanın m2 başına düşen yıllık enerji tüketiminin belirlenmesi,
b) Bu değere göre CO2 salımının hesaplanması,
c) Bu değerlerin referans bir bina’nınki ile kıyaslanması,
d) Kıyaslama sonucuna göre binanın A-G arası bir enerji sınıfına yerleştirilmesi ile gerçekleşir.
Bina Enerji Performansı Hesaplama Yöntemi nedir?
Bina enerji performansı hesaplama yöntemi (BEP-HY),
a) Binanın enerji tüketimine etki eden tüm parametrelerin, binaların enerji verimliliğine etkisini değerlendirmek,
b) Enerji performans sınıfını belirlemek için geliştirilmiştir.
Hesaplama yöntemi,
Konutlar,
Ofisler,
Eğitim binaları,
Sağlık binaları,
Oteller ile
Alışveriş ve ticaret merkezleri
Gibi bina tipolojilerindeki mevcut ve yeni binaların enerji performansını değerlendirmek için
kullanılır.
Bu hesaplama yöntemi;
Proje aşamasındaki binalar için çeşitli tasarım alternatiflerinin enerji performanslarının karşılaştırılması,
Mevcut ve yeni yapılacak binaların enerji performansının standartlaştırılmış seviyesinin gösterilmesi,
Mevcut binalarda enerji ihtiyacının hesaplanması yolu ile enerji verimliliği tedbirlerinin uygulanması ve uygulanmaması durumlarının değerlendirilmesi,
Bu hesaplama yöntemi, bina enerji performansını değerlendirirken;
Binaların ısıtılması ve soğutulması için binanın ihtiyacı olan net enerji miktarının hesaplanmasını,
Net enerjiyi karşılayacak kurulu sistemlerden olan kayıpları ve sistem verimlerini de göz önüne alarak binanın toplam ısıtma-soğutma enerji tüketiminin belirlenmesini,
Havalandırma enerjisi tüketiminin belirlenmesini,
Binalarda günışığı etkileri göz önüne alınarak, günışığından yararlanılmayan süre ve günışığının etkili olmadığı alanlar için aydınlatma enerji ihtiyacının ve tüketiminin hesaplanmasını,
Sıhhi sıcak su için gerekli enerji tüketiminin hesaplanmasını kapsamaktadır.
Bu hesaplama yöntemi ilgili AB standartları ile, gerekli görülen durumlarda ASHRAE ve Türk standartlarından yararlanılarak oluşturulmuştur.
Hesaplama yöntemi, “basit saatlik dinamik yöntem”dir.
Basit saatlik dinamik yöntem, binanın ısıtma-soğutma için gereken net enerji ihtiyacını ve bu ihtiyacın karşılanacağı sistemlerin tüketimini saatlik olarak hesaplar.
Hesaplama sonucunda ne olur?
Hesaplama sonucunda, binanın yıllık
Isıtma
Soğutma
Sıcak su
Aydınlatma
Havalandırma
Tüketimleri birincil enerji olarak belirlenir. Bu tüketim değerlerine bağlı olarak CO2salımı hesaplanır.
Yenilenebilir enerji kaynakları kullanımı hesaba katılmaktadır. Binanın hesaplanan enerji tüketim miktarı ve CO2 Salımı, referans binanın değerleriyle karşılaştırılır.
Referans bina nedir?
A. Yeri ve İklim Verileri
Aynı iklim verileri kullanacak
Aynı yönlendirmeye sahip olacak
Gerçekte yapılacak ve enerji kimlik belgesi düzenlenecek bina ile aynı yerde ve aynı yönde planlanacak, hesaplama programı aynı özellikler için hem gerçek hem de referans bina için tek seferde girilen veriler için iki kez çalışacak,
Bina aynı yerde olduğu için bulunduğu yerin iklim verileri hem gerçek hem de referans bina için geçerli olacak.
B. GEOMETRİ
Plan ve çatı tipleri aynı olacak
Kat sayısı ve toplam alanı aynı olacak
Gerçekte yapılacak ve enerji kimlik belgesi düzenlenecek bina ile aynı geometri de planlanacak, hesaplama programı aynı özellikler için hem gerçek hem de referans bina için tek seferde girilen veriler için iki kez çalışacak,
Gerçekte yapılacak ve enerji kimlik belgesi düzenlenecek bina ile aynı katsayısı ve toplamalarına sahip planlanacak, hesaplama programı aynı özellikler için hem gerçek hem de referans bina için tek seferde girilen veriler için iki kez çalışacak,
C. Bina kabuğu
Opak ve saydam bileşenler TS825 zorunlu standardına uygun olacak.
Referans bina kabuğu minimum TS825 standardına uygun olacaktır. Gerçekte yapılacak ve enerji kimlik belgesi düzenlenecek bina kabuğu ise TS825 standardının minimum değerinden daha iyi olmasının önünde herhangi bir engel yoktur.
D. Mekanik sistemler
Yasal mevzuatların izin verdiği minimum verim değerlerine ve tanımlanan sistem özelliklerine sahip olacak
Referans bina ısıtma sisteminde yakıt olarak doğalgaz seçilmiştir,
Referans binada, merkezi ısıtma sistemi seçilmiştir,
Referans bina sistem verimleri yasal mevzuatların (yönetmelik ve standartların) izin verdiği minimum verim ve etkenlik değerleri seçilmiştir,
Referans konut binasında havalandırma doğal havalandırma seçilmiştir,
Referans konut dışı binalar da havalandırma mekanik seçilmiştir.
Referans konut binasında soğutma sistemi bireysel sistem olarak seçilmiştir,Referans konut dışı binada soğutma sistemi merkezi sistem olarak seçilmiştir.
Mevcut veya tasarlanmış-herhangi-bir sistemin, net enerji ihtiyacı olmasına rağmen bulunmaması durumunda, sistem karakteristikleri referans bina ile aynı alınır.
Mevcut veya tasarlanmış-herhangi-bir sistemin, hesaplanan net enerji ihtiyacı karşısında yetersiz kalması durumunda, ihtiyacın karşılanamayan kısmını karşılamak üzere, hayali bir sistem atanır. Bu hayali sistemin özellikleri, referans binadaki ilgili sistem ile aynıdır.
E. Aydınlatma sistemi
Aydınlatma için tanımlanan minimum parametrelere sahip olacak
Ele alınan hacmin aydınlatma sistemi direkt kabul edilir.
Hacimler de duvarların ışık yansıtma katsayısı (ρD)%50, tavanın ışık yansıtma katsayısı (ρT)%70 olarak belirlenmiştir.
Yapma aydınlatma sisteminde kullanılan lambaların:
*konut binaları için %30’unun kompakt fluoresan lamba ve %70’inin enkandesan lamba;
*ticari binalarda %70’inin tüp fluoresan lamba ve %30’unun enkandesan lamba olarak kabul edilmiştir.
Aygıt tipi D grubu IP2X normal aygıt olarak seçilmiştir, bakım faktörü (MF) değeri %67’dir.
Gün ışığı geçişinin zayıf ve yapma aydınlatma sistemi kontrolünün manuel olması durumunda gerçekleşen Gün ışığı Bağımlılık Faktörü (FD değeri) için hacim türüne bağlı olarak yer alan tanımlı değerler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Asıl binada ise FD değeri hesaplanarak elde edilir.
Aydınlık düzeyi Enlem tablosu
F. Sıcak su sistemi
Yasal mevzuatların izin verdiği minimum verim değerlerine ve tanımlanan sistem özelliklerine sahip olacak
Referans konut binasında sıcak su sistemi için doğalgazlı şofben seçilmiştir,
Referans konut dışı binada merkezi sıcak su sistemi seçilmiştir,
Referans bina için seçilen sistemler için yönetmelik ve standartların izin verdiği minimum verim değerleri seçilmiştir.
G. Yenilenebilir enerji ve kojenerasyon sistemi
Yenilenebilir enerji sistemi ve kojenerasyon sisteminin bulunmadığı kabul edilmiştir.
Referans bina için herhangi bir şekilde yenilenebilir enerji veya kojenerasyon sisteminin kullanılmadığı kabulü yapılmıştır,
Yönetmelik revizyonunda yenilenebilir enerji kullanımı için minimum oran verilmesi halinde referans bina tanımına yansıtılacaktır.
Sınıflandırma nasıl yapılır?
Gerçek bina için yapılan hesaplamanın aynısı, hayali referans bina için de yapılır. Hesaplamaların sonuçları karşılaştırılarak, gerçek binanın enerji performansı referans binanınkine oranlanır.
Elde edilen orana göre, binanın enerji sınıfı belirlenir.
İşlem sonucunda bina için enerji kimlik belgesi düzenlenmiş olur.
Bina Enerji Performans Sınıflandırması nasıl olur?
Referans bina ile aynı değerlere sahip bir binanın Ep değeri 100’dür,
Referans bina D sınıfının üst sınırına yerleşmektedir;
Enerji sınıfı Ep aralıkları
A 0-39
B 40-79
C 80-99
D 100-119
E 120-139
F 140-174
G 175-…
Bina Enerji Performansı Yazılımı (BEP-TR) nedir?
BEP-TR, ulusal hesaplama yönteminin yazılımıdır.
İnternet tabanlı bir yazılımdır. Girilen bilgiler Bakanlık kontrolünde olan merkezi veritabanında depolanır. Böylece Türkiye’de binalar ile ilgili ayrıntılı bir takip sistemi ve veritabanı oluşturulmaktadır.
Bina Enerji Performansı Yazılımı (BEP-TR) nedir?
BEP-TR yalnızca kayıtlı kullanıcılar tarafından kullanılabilir.
Sistemin kayıtlı kullanıcıları, Bakanlık, yerel yönetimler, akredite olmuş Serbest Mühendis Müşavirler
veya Enerji Verimliliği Danışmanlığı firmaları ve EKB uzmanlarıdır.
Bina Enerji Performansı Yazılımı (BEP-TR) nasıl kullanılır?
Bakanlık, sistemdeki bütün kullanıcıları ve işlemleri tanımlar, kontrol eder, denetler. İstediği zaman istediği yere müdahale edebilir.
Yerel yönetimler, yeni projelere ait EKB’leri kontrol eder ve onaylarlar.
Firmalar, kendi çalışanlarını ve firmaları bünyesinde yürütülen projeleri takip ve kontrol ederler.
EKB uzmanları, binalara enerji kimlik belgesi düzenlemek için yazılımın hesaplama bölümünü kullanırlar.
Bakanlık, eğitimi tamamlamış ve sınavdan başarılı şekilde geçerek akredite olmuş Enerji Kimlik Belgesi (EKB) Uzmanlarına, kişiye özgü kullanıcı adı ve şifre verir.
Uzmanlar, şifreleriyle giriş yaptıkları yazılımın internet sitesinde, binaya ait bilgilerin girişini yapar.
Girilen bilgiler tamamlandığında, dosya merkezi veritabanına gönderilir.
Hesaplama, merkezi sistemde yapılır. Hesaplama sonucu üretilen sertifika, e-mail ile EKB Uzmanına gönderilir.
(Kaynak: ETİK ENERJİ VERİMLİLİĞİ DANIŞMANLIK EĞİTİM HİZMET SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ.)