Kamulaştırmadır. Kamu menfaati gözetilerek özel mülklerin bedeli ödenmesi yoluyla el konulmasıdır. Yol, sulama kanalı, havaalanı gibi kamusal yapıların inşa edileceği bölgedeki araziler kamulaştırılır.
İstimlak ne demektir?
Hükümet veya kamu tüzel kişileri tarafından kamu yararı için özel mülkiyete ait mallara el konulmasıdır. Bunun karşılığında mal sahibine malın değeri ödenir ve malın mülkiyeti malı satın alan kuruma geçer.
Kamu yararı gereğince özel kişilere ait taşınmazları, devlet ya da kamu tüzel kişilerinin bedeli peşin ödemesi halinde zorla almasına yani kamulaştırılmasına istimlak denir. Kamu tüzel kişileri, belediyeler, Karayolları Genel Müdürlüğü, DSİ Genel Müdürlüğü, Üniversiteler istimlak yapabilir.
İstimlak, İslam hukuku terimi olarak İslam hukukçularının çoğunluğuna göre; toplumun menfaati ve ihtiyacı gerektirdiği durumlarda devletin şahıslara ait menkul veya gayrimenkul mallara müdahale ederek, bunları zorla satın alıp, toplum hizmetine sunması mümkün ve caizdir.
İstimlak neden yapılır?
4650 Sayılı Kanun ile 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu istimlakin nasıl yapılacağını göstermek amacıyla düzenlenmiş olup, belediyeler, imar planları doğrultusunda park, yol, Metro, hızlı tramvay, alt ve üst geçit, otopark mezarlık alanı gibi kamu hizmet alanlarının genişlemesi için yapar.
İstimlak nasıl yapılır?
- Yatırımcı Müdürlüğün Başkanlık Onaylı İstimlak Ön Onay Föyü ile İmar Planı, kadastral paftası ve mülkiyet durum tespiti yapılır.
- 4650 Sayılı Kanun ile değişik 2942 Sayılı Kanununun 7. maddesine göre tapu kütüğüne idari istimlak şerhi işlettirilir.
- Tapu Sicil Müdürlüklerinden taşınmazların mülkiyet belgeleri alınarak, 4650 Sayılı kanun ile değişik 2942 Sayılı İstimlak Kanunun 8. maddesine göre belediye bünyesinde oluşturulan Kıymet Takdir Komisyonunca kıymet takdirleri yaptırılır.
- Gayrimenkul sahipleri ile önce uzlaşma yoluna gidilir ve uzlaşma sağlanması/sağlanamaması durumu tutanak ile tespit edilir.
- Uzlaşma Tutanağında belirlenen bedelin ödeneği Hesap İşleri Daire Başkanlığı’nca taahhüt altına alınarak, Belediye Encümeninden, satın alınması hususunda Encümen kararı alınır.
İstimlak tebliğinde nelere yer verilir?
4650 sayılı Kanuna göre; istimlak işleminin yapılacağı gayrimenkul hak sahibine gönderilecek tebliğinde şunlar yer alacaktır:
- Kamulaştırılacak taşınmaz malın tapuda kayıtlı bulunduğu yer, mevkii, pafta, ada, parsel numarası, vasfı, yüzölçümü,
- Malik veya maliklerin ad ve soyadları,
- Kamulaştırmayı yapan idarenin adı,
- 14 üncü maddede öngörülen süre içerisinde, tebligat veya ilan tarihinden itibaren kamulaştırma işlemine idarî yargıda iptal veya adli yargıda maddi hatalara karşı düzeltim davası açabilecekleri,
- Açılacak davalarda husumetin kime yöneltileceği,
- 14 üncü maddede öngörülen süre içerisinde, kamulaştırma işlemine karşı idarî yargıda iptal davası açanların, dava açtıklarını ve yürütmenin durdurulması kararı aldıklarını belgelendirmedikleri takdirde, kamulaştırma işleminin kesinleşeceği ve mahkemece tespit edilen kamulaştırma bedeli üzerinden taşınmaz malın kamulaştırma yapan idare adına tescil edileceği,
- Mahkemece tespit edilen kamulaştırma bedelinin hak sahibi adına hangi bankaya yatırılacağı,
- Konuya ve taşınmaz malın değerine ilişkin tüm savunma ve delilleri, tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde mahkemeye yazılı olarak bildirmeleri gerektiği.
Uzlaşma daveti alındığında neler yapılmalıdır?
Gayrimenkul hak sahipleri eğer uzlaşma daveti alırlarsa; Uzlaşma komisyonu ile ilk görüşmeyi yapmak üzere İstanbul Büyükşehir Belediyesinin Saraçhanede bulunan Merkez binasının 3. katında yer alan ilgili Kamulaştırma Şefliği'ne başvurabilir.
Taşınmaz;
- Eminönü, Fatih, Beyoğlu, Şişli, Beşiktaş, Sarıyer, Eyüp, Kağıthane ilçelerinde ise Beyoğlu yakası kamulaştırma Gülay Birsen Tokgöz ile ( Oda no: 317 Tel: 455 21 79- 455 21 96)
- Adalar, Beykoz, Kadıköy, Kartal, Maltepe, Tuzla, Pendik, Ümraniye, Üsküdar ilçelerinde ise Anadolu Yakası kamulaştırma şefi Serap Göksu (Oda no:317 Tel:455 21 76 455 21 77 )
- Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Bayrampaşa, Esenler, Gaziosmanpaşa, Güngören, Küçükçekmece, Zeytinburnu, ilçelerinde ise Topkapı yakası kamulaştırma şefi Tahsin Hükümdar ile (Oda No: 316 Tel: 455 21 81 455 21 82 ) görüşebilir.
- Uzlaşıldığı takdirde tapu işlemlerine esas olmak üzere Tapu sureti, Nüfus Cüzdanı, TC Kimlik Numarası, Vergi dairesi Numarası, Vekalet ile yürütülen işlerde Noterden tasdikli vekaletname, taşınmaz malikinin ölü olması halinde varislerinin veraset ilamı çıkartmak üzere asliye hukuk mahkemelerinden alacakları veraset ilamına alınmasına müteakip, veraset intikali ile ilgili işlemleri de Veraset Vergi Dairesinden alınacak “veraset intikali ve satışında sakınca yoktur” belgeleri yanlarında bulundurulmalıdır.
- Taşınmazın tapu kütüğünde takyidat varsa tapunun isteği doğrultusunda terkin ettirilecektir. (Haciz, ipotek, vakıf ilişiği vs. gibi)
- Belirlenen bedel üzerinden tapuda Belediyemiz lehine tescil/terkin işlemi yapılarak, alınan tapu belgesindeki bedelin ilgilisine ödenmesi için Hesap İşleri Daire Başkanlığı’na tahakkuk gönderilerek ödeme işlemi yapılır.