Ortaklı mallarda, ortaklar arası çatışmalar çıkınca, ortaklığın devlet eliyle ortadan kaldırılması yöntemine 'izale-i şuyu' yani ortaklığı giderme denir.
İzale-i Şuyu'ya hangi durumlarda gerek duyulur?
Örneğin bir mülk, birden fazla kişiye miras kaldı. Mirasçılardan bir kısmı mülkü satmak, diğer bir kısmı da saklamak, beklemek istiyor. Bu durumda, ortaklar, ortak mülkleri konusunda karar veremezlerse İzale-i Şuyu, yani ortaklığı giderme isteyebilirler. Bu istek durumunda, devlet eliyle, ortaklı mülk ilanla satışa çıkartılır ve satış bedeli ortaklar arasında paylaştırılır. Ortaklardan her hangi birisi de satın almak için, İzale-i Şuyu'ya katılabilir.
İzale-i şuyu davasının amacı nedir?
Taşınmaz üzerinde hak sahibi olan malikler arasında anlaşmazlıkların çıkmasını engellemek için oluşturulan davaya izale-i şuyu davası denir.
Mahkeme, bu taşınmaz mal bölünebilir durumdaysa eşit bir şekilde paylaştırılmasına, bölünür durumda değil ise açık artırma yolu ile satılmasını sağlar.
İzale-i şuyu davasını Medeni Kanun düzenler. Medeni Kanun’da 699.madde esas alınır. Bu dava sonucunda paylar paydaşlara da satılabilinir. Paydaşlara satılabilinmesi için tüm ortakların onay vermesi gerekir.
Taşınmaz malın paydaşları Tapu Sicil Müdürlüğü tarafından tespit edilir. Buradaki kayıtlarda hak sahipleri belirlenir.
İzale-i şuyu davası hangi mahkemede açılır?
İzale-i şuyu davası taşınır ya da taşınmaz mallar için bağlı bulunulan sulh hukuk mahkemelerinde açılabilir.
İzale-i şuyu davası kime karşı açılır?
Bu dava, davacı dışında kalan paydaşlara karşı açılır. Bütün paydaşların davacı olarak gösterilmesi şarttır. Dava masrafları her bir paydaş için payları kadar karşılamak durumundadır. Bu davalar paydaşlar dışında 3.kişilere açılamaz.
Hangi durumlarda izale-i şuyu davası açılamaz?
1. Tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz için bu dava açılamaz.
2. Ortaklığın giderilmesi tüm paylar için geçerli olur.
3. Taşınmaz mallar dışında taşınır mallardaki ortaklığın giderilmesi davası açılır.
4. Kooperatiflerde, Kooperatif Tüzüğünde yer almıyor ise ortaklığın giderilmesi davası açılamaz.
5. Ortaklığın devamı için sözleşmede 10 yılı geçmemek kaydı ile bir zaman belirtilir. Bu 10 yıllık süre içerisinde bu davaya söz konusu olur.
6. Kamu mallarında ortaklık giderilmez.
7. İnşaatın devam ettiği taşınmaz mallarda böyle bir talepte bulunulamaz.
İzale-i şuyu’da göz önünde bulundurulacak esaslar nedir?
- Taraflara, usulün 509 ve 510. maddeleri uyarınca davetiye çıkarılır.
- Tapu kayıtları çıkarılır. Tapuda paylar gösterilmemişse eğer veraset belgesi istenir.
- Satış isteği göz önünde bulundurulur. Satış isteği yok ise satış suretiyle paydaşlığın giderilmesine gidilemeyecektir.
- Anlaşmazlığın değeri 5.918,00 TL'den fazla ise anlaşmazlık tespit edildiği günden itibaren 10 gün içinde davacıya Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açılması için mehil verilecektir.(HUMK.md.567)
- Anlaşmazlığın değeri 5.918,00 TL'den az ise sulh hakimi anlaşmazlığı tetkik edip neticeye varacaktır.
- Taşınmaz malın taksimi mümkün olmadığı durumlarda satış gerçekleştirilecek ve paydaşlara payları kadar satış bedeli paylaştırılacak.
İzale-i Şuyu davasındaki masraflar nasıl hesaplanır?
İzale-i şuyu davasında harç masrafları taşınmaz malın değeri üzerinden binde beş nispi harç olarak alınır.
İzale-i Şuyu davasının sonucu, gazetede resmi ilan olarak yayımlanır.