Yatay öğelerin yüklerinin duvarlara yada kemer ve tonozlara değil de kirişler aracılıyla kolonlara aktarıldığı yapım sistemidir.
Kolon kiriş sistemi ne işe yaramaktadır?
Kolon kiriş sistemi; depremden en fazla zarar gören yerlerdir. Deprem etkisinde birleşim bölgesinin iki tarafındaki eğilme momentinin farklı işarette olması, kiriş kesitinde farklı gerilme durumları doğmasına ve bunun sonucu donatının birleşim bölgesinden çekilip çıkarılmak istenmesine yol açar. Hasarın daha da yaygın olması durumunda kiriş kolon birleşim bölgesi, çelik lamalar yapıştırılarak ve sarılarak güçlendirilebilir.
Kolon ve kiriş nedir?
Kolon, yapıda dış ve iç etkilerden oluşan kuvvetleri temellere aktarmaktadır. Kiriş ise yapılarda dört köşe kalın keresteden, demirden veya betonarmeden yapılmış yatay destek parçasından medyana gelmektedir.
Kiriş ve kolonların ölçüleri nasıl olmalıdır?
Kirişlerin genişliği A.B.Y.Y.H.Y göre en az 25 cm olmalıdır. Ayrıca TS 500 e göre sehim hesabı gerektirmeyen kriter esas alınarak kiriş yüksekliği açıklığının yaklaşık onda biri ile on iki de biri alınabilir. Mevcut bina içerisinde yer alan en uzun açıklıklı kirişin onda biri alınması uygundur. Örnek olarak bina içerisinde en uzun kiriş 4.8 m ise kiriş yüksekliği h=480/1050 cm alınması uygundur.
Kolonların boyutu A.B.Y.Y.H.Y göre genişliği 25 cm ve kesit alanı 750 cm2 az olmayacak şekilde (min boyut 25x30) belirlenir.
Kolonlara eksenel yüke göre ön boyut verilmesi gerekir. Kolon kesitlerinin belirlenmesi için, kolonların yük etki alanlarından (yük alanı belirlenmesinde; kolonun komşu kolonlarla birlikte ortasından geçecek eksenlere göre ortaya çıkan alanlar kullanılır.) hareket ederek taşımaları gereken normal kuvvet bulunur ve ek olarak gelecek eğilme momenti için α (>1) katsayısıyla çarpılarak kesit belirlenmeye çalışılır. Ayrıca deprem bölgeleri için A.B.Y.Y.H.Y göre kuşatılmış kolon, güçlü kolon tahkiklerinin de yapılabilmesi için yaklaşık hesaplama sonucu bulunan kesitlerin % 30 artırılması tavsiye edilir.