Düşey bir taşıyıcı,örneğin bir duvarı güçlendirmek için eğik olarak verilen destektir.
Ayasofya Müzesi'nin payandaları.
Payanda ne demek?
Bir mimarlık terimi olan “Payanda”, “Bir duvarı tutmak, yıkılmasını önlemek için yanlamasına dayatılan destek” anlamına gelir.
Bir diğer anlamı da “Köprülerde altlık kiriş altında mesnet’e bulonla orta veya kazık ayağa bağlanan düşeyle 35-50 derece açı yapan destekler”dir.
Payanda hangi amaçla kullanılır?
Payandalar düşey bir taşıyıcıyı, binayı ya da tekneyi gerek dengede tutabilmek gerek devrilmesini, çökmesini ya da kaymasını engellemek amacıyla kullanılır.
Cumba payandası nedir?
Ahşap tekniğine dayalı eski Türk mimarisinde zemin katın üstündeki çıkma bölmeyi (cumba) desteklemeye yarar.
Payandalar; çatı saçak çıkmaları yada konsol çıkmaları yükünü taşımak için çaprazlama kullanılan yapı elemanlarıdır. Günümüzde hala yük taşımak için kullanılabildiği gibi dekoratif olarak bina süslemek için kullanılabilmektedir. Payandalar “eli böğründe” olarak da adlandırılmaktadır.
Taşıyıcı olarak kullanılan demir, ahşap yada betonarme payandaları kaplayıp daha estetik bir görünüm sağlamak için de kullanılabilmektedirler.
Bu durumda payandalar iki parça üretilip içleri kaplanacak malzemenin içine girebilecek şekilde boşaltılır ve yerinde birbirlerine yapıştırılır.