Fer Yapı Yönetim Kurulu üyesidir. Ramadan Kumova, Eroğlu Yapı’daki CEO’luk görevinin ardından İttifak İnşaat’ın sahibi Muammer Saka ile Fer Yapı’yı kurmuştur.
ÜSTTE: Fer Yapı Yönetim Kurulu Üyesi Ramadan Kumova
Ramadan Kumova kimdir?
Fer Yapı’nın kurucu ortağı ve Genel Müdürü ünvanlı Ramadan Kumova, daha önce Eroğlu Yapı’nın CEO’su olarak görev yapıyordu. İttifak İnşaat’ın sahibi Muammer Saka ile birlikte Nisan 2010’da Fer Yapı’yı kurdular.
Ramadan Kumova’nın inşaat kariyeri nasıl başladı?
Ramadan Kumova, Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği ve Harvard Business School mezunudur. Sektördeki kariyerine Enka’da baraj projeleri ile başlayan Kumova, sektörün lider firmalarında 20 seneyi aşkın bir tecrübeye sahiptir. 1998 yılında pazarlama, pazar araştırma ve konsept geliştirme alanlarında yönetim danışmanlığı yapan Türel&Türel firmasında Yönetici Ortak olarak çalışmıştır. 2006 yılından itibaren Gayrimenkul Geliştirme alanında CEO olarak çalışmaya başlayan Kumova, bu tarihten itibaren bağlı bulunduğu şirketin yeniden yapılanma sürecini yönetmiş ve günümüze kadar geçen süre içerisinde sekiz önemli projeyi hayata geçirmiştir.
Önümüzdeki üç yıl içerisinde tamamlanması planlanan bu projelerin toplam büyüklüğü bir milyon metrekarenin üzerindedir. Bu projeler, üç alışveriş merkezi, üç konut projesi, iki ofis ve bir karma projeden oluşmaktadır.
2010 Nisan ayında ortakları ile birlikte FerYapı’yı kuran Kumova, 2 sene içinde 5 büyük projeye imza atarak gayrimenkul sektörünün lider geliştiricileri arasında yerini almıştır.
Ramadan Kumova, Konutder Başkan yardımcısı olup,ULI(Urban Land Institute)Türkiye icra kurulu ve Gyoder Üyesi olmasının yanında, başta GRI olmak üzere AYD(Alışveriş Merkezleri Yatırımcılar Derneği), Türk Amerikan İş Adamları Derneği, yerel ve uluslar arası pek çok konferansın da düzenli konuşmacısıdır.
Fer Yapı sektörde nasıl bilinir?
AVM, ofis ve konut alanlarında müteahhit ve geliştirici olarak 1.000.000 m² üzerinde proje gerçekleştirmiş olan Fer Yapı ortakları, bu bilgi ve deneyimlerinin ışığında Fer Yapı bünyesi altında, ticari, konut ve ofis alanlarında, fark yaratan gayrimenkul geliştirme projeleri üretmeyi hedeflemişlerdir.
İstanbul Bomonti'de, Sinpaş GYO ile beraber geliştirdiği çok katlı ofis kule projesiyle yola çıkan Fer Yapı, kısa süre sonra Boyner Holding ile beraber geliştirilen Karma-Kullanım projesiyle de, toplamda 300.000 m²'nin üzerinde inşaat alanı ile gayrimenkul piyasasının en önemli projelerinden ikisine imza atmayı başararak, bu piyasanın lider geliştirici/yatırımcı şirketlerinden biri olmuştur.
Etkin organize edilmiş gücü, profesyonel çalışma anlayışı, istikrarlı büyüme politikası ve en son teknoloji kullanımı ile inşaat ve gayrimenkul sektörüne farklı ve dinamik bir bakış açısı katarak yoluna devam edecek olan Fer Yapı, ULI (Urban Land Institute), GYODER, GRI gibi dünyada ve ülkemizde sektöre yön veren sivil toplum kuruluşlarında aktif rol oynamaktadır.
Ramadan Kumova hangi konularda haber olmuştu?
Ofisi ‘kampüs’te buluşturuyor (Hürriyet Gazetesi, Nisan 2013)
FER Yapı, Kağıthane’deki yeni projesinde ‘kampüs ofis’ konseptini hayata geçiriyor.
Kağıthane’de 20 dönüm arazi üzerinde 150 milyon liralık yatırımla hayata geçen Premier Kampüs Ofis, çalışanların verim ve motivasyonunu artırmaya yönelik tüm sosyal olanakları bünyesinde bulunduruyor. Dikey binalar yerine, az katlı yatay binalardan oluşan kampüs ofisler, park hissi veren büyük yeşil alanlarda kuruluyor.
5 ÜNİVERSİTE TAŞINIYOR
Fer Yapı Yönetim Kurulu Üyesi Ramadan Kumova, iki yılda 5’inci projeye başladıklarını belirterek, şunları söyledi: “Google gibi dev şirketler ancak şehrin dışındaki alanlarda kampüs ofise sahip olabiliyor. Bu ofis trendini şehir merkezinde yapmak bir fırsat oldu. 2011 yılında Sadabad Vadisi imara açıldıktan sonra bölge gelişime başladı. Ulaşımı kolay, tünel, metro bağlantıları olan bölgede iki yıl önce fiyatlar 10 dolar seviyesindeyken, bugün 17-18 dolarlar seviyesinde bulunuyor. Gelecekte 5 üniversitenin taşınacağı Kağıthane, gelecekte konut, eğitim, ofis ve eğlence birimleri ile özel bir alan haline gelecek. 40 metrekarelik bir ofisin kira getirisi bin doları bulacak. Proje tamamlandığı zaman bu rakam çok daha yukarılarda olacak.”
METREKARESİ 3 BİN DOLAR
Toplam 58 bin metrekare satılabilir alanı, 4 bin 200 metrekare kiralanabilir alanı bulunan projenin Mayıs 2015’te teslim edilmesi planlanıyor. 150 milyon lira yatırım değerine sahip projede lansmana özel, ortalama metrekare fiyatı 2 bin 970 dolar seviyesinde bulunuyor. Proje, birleştirilebilir modüler sayesinde ister 40 metrekare ile 300 metrekare arasında küçük ofisler, ister 800 metrekare ile bin metrekare arasında orta boy ofislerden oluşuyor. Premier Kampüs Ofis’te kendi lobisine sahip, özel girişli 10 bin metrekarelik genel merkez arayanlar için de çözüm bulunuyor. Projede kat ofisleri kadar en üst katlarda dubleks ofisler yer alıyor. Premier Kampüs Ofis’i dünyanın en önemli mimarlarından Julien De Smedt tasarladı.
Fonlardan telep geldi
Ramadan Kumova, proje öncesinde iki yabancı yatırım fonunun ortaklık teklifiyle kendilerine geldiğini belirterek “Ancak yeterli finansal gücümüzün olması, projenin kalitesi ve hızlı bir şirket olmamızdan dolayı böyle bir ortaklığa gerek duymadık” dedi. Projenin arsa sahibi Çelikler Limited Yönetim Kurulu Üyesi Şükrü Çelik, “Fer Yapı ile önceki projelerinde müşteri olarak tanıştık. Yaptıkları işe karşı duydukları özen bizi etkiledi. Arsamızla ilgilenen pek çok firma varken biz arsa sahibi olarak Fer Yapı’ya teklif sunduk. Varılan noktada kararımızın ne kadar doğru olduğunu görüyoruz” diye konuştu.
Ramadan Kumova: Manchester'da olduğu gibi dönüşüm zamana yayılarak ve emsal artırmadan yapılmalı (Posta Gazetesi, Mayıs 2012)
Özellikle Boyner Holding ile birlikte geliştirdikleri İstwest projesi ile sektörün önemli oyuncuları arasına giren Fer Yapı'nın yönetim kurulu üyesi Ramadan Kumova, kentsel dönüşüm gündemine Manchester modeli ile katıldı. Kumova, "Manchester'da olduğu gibi dönüşüm zamana yayılarak ve emsal artırmadan yapılmalı" dedi.
İstanbul’un yıldızı parlayan bölgelerinden biri olan Basın Ekspres Yolu üzerinde önemli bir konut projesi yükseliyor. Altınyıldız’m eski arazisi üzerinde inşa edilen lstwest’in proje sahipleri Boyner Holding ve Fer Yapı.
Fer Yapı’nın Kartal, Bomonti’de de projeleri bulunuyor. Kentsel Dönüşüm Yasası’nın, başta İstanbul’da olmak üzere ülke genelinde yeni projelerin önünü açacağını belirten Fer Yapı Yönetim Kurulu Üyesi Ramadan Kumova, ancak uygulamada çok dikkat edilmesi gerektiğini söyledi. (...)
Ramadan Kumova: Galata ve Balat'ta yabancıya özel projeler başlar (Vatan Gazetesi, Nisan 2012)
Fer Yapı Yönetim Kurulu Üyesi Ramadan Kumova, "Galata, Taksim, Karaköy, Sultanahmet, Süleymaniye, Sarıyer, Boğaz, Yeşilköy ve Yeşilyurt gibi bölgeler ilerleyen dönemde yabancılar için projeler geliştirilecek alanlar olacak" diyor
Geçen hafta komisyondan geçen, kısa bir süre içinde de yasalaşması beklenen mütekabiliyet yasası, inşaat firmalarının iştahını kabartırken, bir yandan da yabancıya konut satış yöntemleri konusunda düşündürüyor. Yabancıya satış yaparken elindeki müşterilerinden de olmak istemeyen pek çok firmanın üzerinde durdukları en önemli konu, yabancıları mevcut projelerinde nasıl konumlandıracakları.
Örneğin Türkler, Ruslar, Araplar ya da İranlılarla beraber aynı sitede oturmak, aynı sosyal alanları paylaşarak yaşamak konusunda sıkıntı yaşar mı Yabancıya satış yapılan projelerle Türkler önceden olduğu gibi ilgilenecekler mi Bu projeler Türklere satarken dezavantaj yaratır mı Bu sorular, firmaları düşündürürken, hakim görüş deneme-yanılma yöntemiyle durumun test edileceği, ardından muhtemelen yabancıya özel projelerin ya da blok satışlarının gündeme geleceği yönünde.
‘Yabancı’ da rekabete geliyor
Türk halkının yüksek bir ihtimalle farklı kültürlerle aynı ortamda yaşamak konusunda sıcak tepkiler vermeyeceğinin altını çizen Fer Yapı Yönetim Kurulu Üyesi Ramadan Kumova, “Radikallik, temizlik veya Türk kültürüne uygun olmayan yaşam tarzı, bazı müşterilerin o projeye soğuk durmasına neden olabilir. Ama inşaat sektöründe önemli olan algıyı yönetmektir. Süreç deneme-yanılma yoluyla ilerleyecek. Ancak bence yabancıya yönelik özel projeler geliştirmek daha makul bir çözüm olacak” dedi.
Yabancılar arasında yatırımcı olanların Ataşehir ve Beylikdüzü gibi bölgelerle ilgilenebileceğini ancak ağırlıklı talebin şehir merkezine olacağını kaydeden Ramadan Kumova, “Yabancılar, Ramazan’da veya yazın Türkiye’ye gelecek, havaalanına ve şehir merkezine yakın yerlerde kalıp turistik yerleri gezmek isteyecek. Bu nedenle Galata, Taksim, Karaköy, Sultanahmet, Süleymaniye, Sarıyer, Boğaz, Yeşilköy ve Yeşilyurt gibi bölgeler ilerleyen dönemde yabancılar için projeler geliştirilecek alanlar olacak” diye konuştu.
Galata ve Balat’tan 2008 krizinden önce bina ya da apartman satın almış ancak krizle birlikte ülkelerine geri dönmüş gayrimenkul şirketlerinin bugünlerde yeniden Türkiye’ye dönebileceğini hatırlatan Kumova, şöyle devam etti: “ABD’li Peppers and Rogers, North America Real Estate ve İngiliz Foxtons Real Estate bunlar arasında yer alıyor. Mütekabiliyet yasasını takiben bu firmalar buradaki binalarını yabancıya ya da kendi portföylerine satış için harekete geçirebilirler, yeniden Türkiye’ye gelebilirler. Yani sadece Türk firmalarını değil yabancı gayrimenkul şirketleri de mütekabiliyet sayesinde pastadan pay kaparak Türkiye’de rekabete girecek.”
Devlet kâr payını vermeli dönüşümü bizzat yönetmeli
Devletin planlı, programlı kentsel dönüşümde bizzat kontrolü elinde tutması gerektiğini belirten Ramadan Kumova, “Devlet kentsel dönüşümle yıkacağı yeri yıkar ve başka bir lokasyonda hak sahipleri için ayrı bir bina yapar. Yıktığı yerde yapılacak yeni proje için de hasılat paylaşımlı bir ihale açar ve burada kendi payına düşen hasılattan hak sahipleri için inşa ettiği sosyal konutun maliyetini düştüğünde elinde kalan kârı yine hak sahibine verir, böylece hak sahibinin elinde hem bir evi, hem de nakiti olur. Emsal isteklere göre artırılıp azaltılmadan ve bölgenin altyapısı bozulmadan dönüşüm planlanır” diye konuştu.
Yabancılara proje geliştirilmesi planlanan Galata, Taksim, Karaköy gibi bölgelerin kentsel dönüşümle geliştirileceğini kaydeden Kumova, mütekabiliyet yasasıyla kentsel dönüşüm yasalarının eşzamanlı gündeme gelmesinin önemine de dikkat çekti.
Fikirtepe’de talep arzdan az, batan firmalar olacak
Kentsel dönüşüm konusunda dönüşüm yapılacak alanda yeterince talep olup olmadığı ve dönüşümün altyapıyı nasıl etkileyeceği konularının yeterince önemsenmediğini vurgulayan Ramadan Kumova, “Pay sahiplerinin akılalmaz talepleri ve müteahhitlerin isteklerini yerine getirmek ve her iki tarafı memnun edebilmek için emsaller artırılıyor” dedi. Fikirtepe’nin buna en iyi örnek olduğunu dile getiren Kumova, şöyle devam etti: “Firmalar Fikirtepe’de proje atağına kalktı, 4 emsal getirilerek 80 metre sınırlaması oldu. 2 yıl içinde sadece Fikirtepe’de 80 bin bağımsız bölüm hayata geçirilecek. Oysa İstanbul’da 1 yılda 5 bin lira ve üzerindeki fiyattan konut satışı yapılabilecek 20 bin birim var. Yani Fikirtepe’deki rakam, toplam ihtiyacın 2 katı kadar! Peki bu kadar talep gelecek mi Elindekini satamayan firmalar zor duruma geçip iflaslarla karşı karşıya kalacak. Altyapı da bozulacak.”
Uyanık iş adamı, bir lansmana iki iş sığdırdı! (Eylül 2012)
Fer Yapı Yönetim Kurulu Üyesi Ramadan Kumova, bir lansman yaptı, iki proje açıkladı. PR'cılar bile şaşırdı..
Fer Yapı Yönetim Kurulu Üyesi Ramadan Kumova, kartal'daki mai projesi için davet ettiği gazetecilere sürpriz yaptı, Topkapı'daki projesini açıkladı. Kumova, "Bir daha sizi yormayalım" diyerek iki projeyi birden açıkladı.
Sinpaş GYO ile Bomonti’deki Itower, Boyner Gurubu ile de Basın Ekspres Yolu’ndaki İstwest projesini hayata geçiren Fer Yapı, bu kez tek başına uçmaya karar verdi. İstanbul’un son dönemlerin yükselen bölgesi olan Kartal’da proje geliştiren Fer Yapı, Mai Residence projesini satışa çıkardı.
Fer Yapı Yönetim Kurulu Üyesi Ramadan Kumova, Kartal’daki gelişimin 2006 yılında yapılan planlarla belirlendiğinin anlatarak, metro, havaalanı ve marina gibi yatırımlarla gelişen bölgede kendilerinin de yer aldığını söyledi. Bu kapsamda satın aldıkları 12 bin metrekarelik arsadaki proje için 9 ay çalıştıklarını aktaran Kumova, “Gelişen bölgede farklı bir şey yapmak istedik. Bunu fiyatlarımıza da yansıttık. Müşteri ile paylaşmayı seviyoruz. Bölgenin ortalamasının yüzde 15 daha altından belirlediğimiz fiyatlar alanlara kazandıracak. Bölgede fiyatlar 4 bin lira seviyesinde” dedi.
141 bin liradan başlıyor
Projede ön satışa çıktıklarını anlatan Kumova, gelen talebin de tatmin edici olduğunun altını çizdi. Projede, dairelerin metrekare fiyatlarının 3 bin ile 3 bin 600 lira arasında olduğunu dile getiren Kumova, fiyatların ise 141 bin liradan başladığını açıkladı. Ramadan Kumova, projede ruhsatları haziran ayından önce aldıklarını, bu nedenle de geçerli KDV oranının yüzde 1 olduğunu belirterek, bunun da alıcılar için bir avantaj olduğunu vurguladı.
Kumova, projenin en önemli özelliğinin daire büyüklükleri olduğunu belirterek, toplam 378 daireden oluşan projenin bölünerek 492 daireye kadar çıktığını söyledi. Modüler sistemle yapılan dairelerin istendiğinde bölünebildiğini ifade eden Kumova, “Projede 1+1 daire yerine 2+1, 2+1 yerine 3+1 yaptık. 83 metrekareyi 1+1 yapabilirken, biz 2+1 yaptık. 127 metrekarelik 2+1 olabilirdi ama biz 3+1 yaptık. Bu sayede ulaşılabilir daireler elde ettik” dedi.
Yabancılarla anlaştı
12 bin metrekarelik arsada Sarı Residence ve Turuncu Residence olmak üzere 2 bloktan oluşan proje 34 bin metrekarelik satılabilir alana sahip. 160 milyon doların üzerinde değer biçilen projede inşaat devam ederken, konutların 2 yılda teslim edilmesi planlanıyor. Mai Residence’da blokların altı da ticari alanlara ayrıldı. Toplam 4 bin metrekarelik alanlar için yabancılarla görüşen Fer Yapı, uluslararası markalarla ön anlaşma da yaptı. Bu alanda back-up concierge, oda servisi, kuru temizleme ve housekeeping gibi residence hizmetleri verilecek. Projenin mimari çizimi ise TAGO Mimarlık tarafından gerçekleştirildi.
Topkapı’ya rezidans
Ramadan Kumova, toplantının sonlarında bir sürpriz yaparak Topkapı’daki yeni projesini açıkladı. Kumova, Türkiye’nin en büyük, Avrupa’nın ise üçüncü Audi showroom’unun inşaatını sürdürdüklerini ve buranın üzerinde Parima Residence adında bir projeye başladıklarını açıkladı. Kumova, E-5 üzerinde yer alan ve 147 üniteden oluşan projede ekim ayında satışa çıkacaklarını söyledi. Kumova'nın açıkladığı bu projeden PR'cıların bile haberi yoktu. Hatta projenini adı sonradan basın mensuplarına maille bildirildi.
20. katta fitness
Projedeki 14 katlı Sarı Residence’da ev-ofis konsepti hakim. Sarı Residence’in çatı katında adalar ve deniz manzarasına bakan çok amaçlı salon, VIP Lounge, toplantı salonu ve fitness salonu bulunuyor. 35 katlı bloğu Turuncu Residence’da ise 1+1 tipinden başlayan daireler bulunuyor. Turuncu Residence, 20. katında da fitness salonu, çocuk oyun alanı, cafe lounge, bilardo ve hobi odaları yer alıyor. Bu blokta ayrıca havuz, çok amaçlı spor sahası, mini müzik stüdyosu, sinema odası, masa tenisi, depo alanları bulunuyor.