Rüzgar enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren santrallerdir. Temiz, yenilenebilir ve doğal enerji kaynağı olması nedeniyle tercih edilir. Türkiye’de 17 adet RES bulunmaktadır.
Rüzgar Enerji Santrali (RES)
Rüzgar Enerji Santrali (RES) nedir?
Rüzgar enerjisinin kaynağı güneştir. Güneş enerjisinin karaları, denizleri ve atmosferi her yerde aynı derecede ısıtmamasından dolayı oluşan sıcaklık ve basınç farkları rüzgarı yaratmaktadır. Rüzgar, yüksek basınç alanından alçak basınç alanına yer değiştiren havanın dünya yüzeyine göre bağıl hareketidir. Rüzgar enerjisinde rüzgarın hızı, yönü ve esme saat sayısı gibi özellikleri değerlendirilir. Rüzgarın hızı yükseklikle, gücü ise hızının küpü ile orantılı olarak artar. Rüzgar enerjisinden elektrik üretimi, seçilecek bölgenin meteorolojik özelliklerine ve kullanılacak türbinin tasarımına bağlıdır.
Türkiye’de kaç tane RES vardır?
Ülkemizde şu anda 17 adet rüzgar tarlası (Rüzgar Enerjisi Santrali RES) bulunmaktadır.
16 tanesi Ege ve Marmara bölgelerinde bulunmaktadır.
2009 yılı EİEİ verilerine göre rüzgar enerjisi toplam kurulu gücü 619,85MW olan 17 adet rüzgar santrali ülkemizde aşağıdaki gibi bir dağılım sergilemektedir.
Rüzgar enerjisi hangi alanlarda kullanılır?
Rüzgar enerjisinden mekanik enerji üretimi ve elektrik enerjisi üretimi şeklinde yararlanılmaktadır. Rüzgar enerjisinin şaft gücünden yararlanılarak elde edilen mekanik enerji, su pompalama, tahıl öğütme, kesme, sıkıştırma ve yağ çıkarma alanlarında kullanılmaktadır. Rüzgar enerjili pompalama sistemlerinin elektrik veya dizelli pompalara göre birçok avantajları vardır. Rüzgar enerjisi doğada bol bulunan bedava bir enerji kaynağıdır. Karmaşık bir yapıya sahip olmadıkları için bakım ve onarım masrafları da yok denecek kadar azdır. Rüzgar enerjisinden faydalanılarak üretilen elektrik özellikle; kırsal alanlarda, ormanlık ve dağlık bölgelerde, adalarda, deniz fenerlerinde, çiftliklerde, yangın kulelerinde kullanılmaktadır. Günümüzde büyük güçlü rüzgar santralleri, elektrik şebekesine bağlı ve birden fazla türbin içeren rüzgar çiftlikleri biçimindedir. Rüzgar santralinin ana yapı elemanı rüzgar türbinidir. Bir rüzgar türbini, çevredeki engellerin rüzgarı kesemeyeceği yükseklikte bir kule ve bunun üzerine yerleştirilmiş bir gövde ve motordan oluşmaktadır.
Rüzgar enerjisinin avantajları nelerdir?
Rüzgar enerjisi boldur. Toplam elektrik enerjisi tüketiminin Türkiye’de en az iki mislinin rüzgardan sağlanabileceğini bilim adamları öngörmektedir. Rüzgar yerlidir. Petrol ve doğal gazdan farklı olarak rüzgar enerjisinin ithal edilmesi gerekmemektedir ve dış ülkelere olan bağımlılığın azalmasına yardımcı olmaktadır. Rüzgar tükenmezdir. Fosil yakıtlardan veya uranyumdan farklı olarak rüzgar enerjisi yenilenebilir olup gelecek nesillerin doğum haklarını azaltmadan kullanılabilmektedir. Rüzgar temizdir. Sera gazı emisyonlarını önlemenin ötesinde rüzgar enerjisinden yararlanmak civa, kükürt dioksit ve azot oksitler gibi diğer zararlı fosil yakıt kirleticileri önler. Havayı ve suyu daha temiz ve sağlıklı yapar.
Türkiye’nin rüzgar enerjisi ne kadardır?
Türkiye’nin rüzgar enerjisi potansiyeli yeterli ölçümler yapılmadığından dolayı kesin olarak bilinmemektedir. Türkiye’nin toplam rüzgar enerji teknik potansiyeli sadece kara kısmı için 40.000 ile 80.000 MW düzeyinde olduğu tahmin edilmektedir. Antakya, Kahramanmaraş, Gaziantep, Adıyaman, Bandırma, Bergama, Bodrum, Bozcaada, Çanakkale, Çeşme, Çorlu, Gökçeada, İnebolu, Mardin ve Sinop rüzgar enerjisince zengin yörelerimizdir. 1998 yılında Alaçatı’nın Germiyen Köyünde ilk rüzgar enerji santrali üç rüzgar türbininden oluşan 1.7 MW kapasiteli özel sektöre ait bir rüzgar santrali kurulmuştur.
RES – Rüzgar Enerji Santrali kurmak için yapılması gereken çalışmalar nelerdir?
• Fizibilite çalışmaları
• Rüzgar ölçümleri
• Lidar rüzgar ölçümleri
• Rüzgar çiftliği yerleşim optimizasyonları
• Enerji üretim tahminleri- Bankable Reporting
• CFD modeli
• Türbin Araştırmaları
• Rüzgar çiftliği performans ve kabul testleri
• Çevresel ve ses etkileri araştırmaları
• Uygulama Projeleri
• İşletme ve bakım
• Yatırım uygulamaları
• Sistem fiyat tespiti ve ekonomik araştırmalar
• Proje yöntemi
• Anahtar teslim rüzgar çiftliği dizaynı ve inşaatı
1. DOĞRU PROJE SEÇİMİ
a)Açık uygun projelerin tespiti ve verimli proje sahası belirleyerek sıfırdan proje geliştirme ve lisans alımı.
b) Söz konusu projelere ait bilgilerin ve fizibilitenin doğruluğunun tespiti.
c) Tüm parametrelerin sahada kontrolü.
d) Projeye ait mali fizibilitenin doğru bilgilere dayandırılarak detaylı olarak tekrar yapılması ve raporlanması.
e) Projenin piyasa şartlarında ekonomik değerinin tespiti.
f) Genel danışmanlık hizmetleri
2. PROJE YÜRÜTME PLANININ YAPILMASI ve ETÜD ÇALIŞMALARI
a) Projeye ait ön projelerin hazırlanması
b) Elektromekanik teçhizata(Türbin, generatör vb.) ait uluslar arası standartlarda teknik şartnamelerin hazırlanması. (istenirse ingilizce olarak)
c) İş programının yapılması
d) TEİAŞ, APK Dairesi, EİE, ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, EPDK ve Çevre ve Orman Bakanlığı ilişkilerinin yürütülmesi ve takibi.
e) Teklif istenilecek firmaların tespiti ve teklif toplanılması.
f) Toplanan tekliflerin teknik ve ticari olarak değerlendirilmesi ve raporlanması
3. PROJELENDİRME ÇALIŞMALARI
a) Kati proje yapımı (inşaat, Mekanik, Elektromekanik, Elektrik)
b) Uygulama projeleri yapımı (İnşaat, Mekanik, Elektromekanik, Elektrik)
4. PROJENİN YÜRÜTÜLMESİ
a) İşin müteahhidi ya da müteahhitleri ile işveren (müteşebbis) arasındaki sözleşmeler hazırlanması.
b) İşveren adına müteahhitlerin teknik açıdan denetimi.
c) Malzeme ve ekipmanlarda imalat aşamasında ve mal kabulünde müteşebbis adına kalite kontrolu yapılması. (yurt içi/dışı)
d) İşin koordinasyonu ve ortaya çıkabilecek olağanüstü durumlarda müteşebbise yardımcı olunması.
ÖN FİZİBİLİTE
Öncelikle projenin yaklaşık büyüklüğü ve Off-grid ya da On-grid olup tercihi tespit edilir.
Yatırım yapılacak bölge için yapılması gereken çalışmadır. Bölgeye ait rüzgar verileri alınarak, bölgenin yatırım için uygun olup olmadığı tespit edilir. Kanuni açıdan uygunluğu araştırılır. Çevre için engel teşkil edip etmediği belirlenir.
Rüzgar Ölçüm ve Modelleme
Rüzgar ölçüm istasyonunda kullanılan sensörlerin standartlara uygun olarak seçimi ve konusunda uzman mühendislerce yerleştirilmesi ölçüm verilerinin alımı ve değerlendirilmesi, rüzgar gücü yoğunluğunun hesaplanması, ve farklı model ve marka türbinlerin bu güçte üretebileceği yıllık elektrik enerjisi (x kWh/yıl) hesaplamaları yapılmalıdır.
Enerji olarak potansiyel belirleme çalışmalarında; rüzgar hız ve yön bilgilerinin, rüzgar gözlem istasyonu çevresindeki engellerin, arazi yüzey pürüzlülüğünün ve arazinin topografik özelliklerinin birlikte değerlendirilmesinden yola çıkarak, bölgesel rüzgar atlas istatistikleri ve enerji potansiyelinin belirlenmesi çalışmaları yapılmalıdır. Bu çalışmalar neticesinde tahmin edilen veya hesaplanan güç üretimi değerleri, rüzgar ölçüm analizleri, Rüzgar tarlası verimini hesaplama, Rüzgar türbinlerinin mikro yerleşimini tasarlama, güç üretim hesaplamalarını yapılmalıdır.
Uygun Arazi Tespiti
Rüzgar elektrik santralinin kurulacağı bölgede ölçüm yapılması, bölgede detaylı araştırmalar yapmak için arazi ön etüt çalışmalarının yapılması; rüzgar potansiyeli belirlendikten sonra bölgeye keşif gezilerinin yapılması gerekir.
Fizibilite Raporunun Hazırlanması
Fizibilite (yapılabilirlik) raporu ile RES’ nin işletme ve milli ekonomi açısından neden olacağı giderler, kayıplar ve sağlayacağı faydalara ilişkin veriler toplanarak değerlendirilir.
Fizibilite raporunda; RES proje geliştirmek için gerekli olan idari prosedürlerden sonra proje ile ilgili genel bilgiler, saha tanıtımı, kurulacak tesis, ekonomik analiz ve termin programı yer alır.
Mikro-Siting
Mikro konuşlandırma yapılırken dikkat edilmesi gereken şey, sadece haritaya bakarak değil de; muhakkak proje sahasının görülüp ondan sonra yapılmasıdır. Rüzgar potansiyeli belirlendikten sonra program vasıtası ile türbin yerleşimi simulasyonu yapılır ve üreteceği yıllık elektrik enerjisi üretimi hesaplanır. (Kaynak: naturelenerji.com.tr)
Türkiye’de hangi firma, nereye RES kurdu ve ne kadar enerji üretiyor?
Şirket Mevkii Üretime Geçiş Tarihi Kurulu Güç (MW) Türbin imalatçısı Türbin adet ve kapasitesi
Alize A.Ş. İzmir-Çeşme 1998 1.50 Enercon 3 adet 500 kW
Güçbirliği A.Ş. İzmir-Çeşme 1998 7.20 Vestas 12 adet 600 kW
Bores A.Ş. Çanakkale-Bozcaada 2000 10.20 Enercon 17 adet 600 kW
Sunjüt A.Ş. İstanbul-Hadımköy 2003 1.20 Enercon 2 adet 600 kW
Yapısan A.Ş. Balıkesir-Bandırma I/2006 30.00 GE 20 adet 1.500 kW
Ertürk A.Ş. İstanbul-Silivri II/2006 0.85 Vestas 1 adet 850 kW
Mare A.Ş. İzmir-Çeşme I/2007 39.20 Enercon 49 adet 800 kW
Deniz A.Ş. Manisa-Akhisar I/2007 10.80 Vestas 6 adet 1.800 kW
Anemon A.Ş. Çanakkale-İntepe I/2007 30.40 Enercon 38 adet 800 kW
Doğal A.Ş. Çanakkale-Gelibolu II/2007 14.90 Enercon
13 adet 800 kW + 5 adet 900 kW
Deniz A.Ş. Hatay-Samandağ I/2008 30.00 Vestas 15 adet 2.000 kW
Deniz A.Ş. Manisa-Sayalar I/2008 30.60 Enercon 38 adet 800 kW
İnnores A.Ş. İzmir-Aliağa I/2008 42.50 Nordex 17 adet 2.500 kW
Lodos A.Ş. İstanbul-Gaziosmanpaşa I/2008 24.00 Enercon 12 adet 2.000 kW
Ertürk A.Ş. İstanbul-Çatalca I/2008 60.00 Vestas 20 adet 3.000 kW
Baki A.Ş. Balıkesir-Şamlı II/2008 90.00 Vestas 38 adet 3.000 kW
Dares A.Ş. Muğla-Datça II/2008 10.00 Enercon
27 adet 800 kW
+ 8 adet 900 kW
İŞLETMEDEKİ KAPASİTE TOPLAMI 433.35 MW
Ayen A.Ş. Aydın-Didim I/2009 31.50 Suzlon
Ezse Ltd. Şti. Hatay-Samandağ II/2009 35.10 Nordex
Ezse Ltd. Şti. Hatay-Samandağ II/2009 22.50 Nordex
Rotor A.Ş. Osmaniye-Bahçe II/2009 135.00 GE
Mazı-3 Res Elk. Ür. A.Ş. İzmir - Çeşme II/2009 22.50 Nordex
Kores A.Ş. İzmir-Çeşme II/2009 15.00 Nordex
Soma A.Ş. Manisa-Soma II/2009 140.80 Enercon
İNŞA HALİNDEKİ KAPASİTE TOPLAMI 402.40 MW
Alize A.Ş. Balıkesir-Susurluk 19.00 Enercon
Borasco A.Ş. Balıkesir-Bandırma 45.00 Vestas
Alize A.Ş. Tekirdağ-Şarköy 28.80 Enercon
Alize A.Ş. Balıkesir-Havran 16.00 Enercon
Alize A.Ş. Çanakkale-Ezine 20.80 Enercon
Belen A.Ş. Hatay-Belen 30.00 Vestas
Alize A.Ş. Manisa-Kırkağaç 25.60 Enercon
Boreas A.Ş. Edirne-Enez 15.00 Nordex
Doruk A.Ş. İzmir-Aliağa 30.00 Enercon
Yapısan İnş. Elk. San.Tic. A.Ş. İzmir-Aliağa 90.00 Nordex
Doğal A.Ş. İzmir-Aliağa 30.00 Enercon
Doğal A.Ş. İzmir-Foça 30.00 Enercon
Poyraz A.Ş. Balıkesir-Kepsut 54.90 Enercon
Bilgin Elektrik Üretim A.Ş. Manisa-Soma-Kırkağaç 90.00 Nordex
Bares Elektrik Üretim A.Ş. Balıkesir-Kepsut 142.50 Nordex
TÜRBİN TEDARİK SÖZLEŞMESİ İMZALI PROJE TOPLAMI 667.60 MW
GENEL TOPLAM 1.503.35 MW