Sebil, sokaktan geçenlere parasız su dağıtmak için hayrat olarak yaptırılan çeşmeli küçük yapı. Daha çok bir külliyenin içinde yer alırlar.
Türklerde Anadolu Selçukluları döneminden beri, zengin hayır sahiplerinin yaptırdığı bir şehir unsuru olmuşlardır.
Mimarileri ve bezemeleriyle dönemlerinin üsluplarını ve beğenisini yansıtan sebillere çoğunlukla 16. yy'ın ikinci yarısından sonra rastlanmaktadır (Daha öncekiler genellikle ahşap olduklarından bugüne ulaşamamıştır).
Bugüne ulaşan en erken örneklerden biri, İstanbul'da Vefa semtindeki Hasan-kethüda Sebili'dir (1565/1566). Yuvarlak kemerli pencereleri tunç parmaklıklıdır; köşelerde mukarnas başlıklı mermer sütunlar vardır.
İşte İstanbul'dan şahane sebil örnekleri:
Ayasofya'da da iki sebil bulunmaktadır
Bunlardan biri, Ayasofya'nın Vestibül Kapısından avluya çıkıldığında sağda, güneybatısındaki beden duvarına bitişik, ancak ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı kesin olarak bilinmeyen, mimari üslubundan dolayı 18. yüzyıla tarihlenen, mermer kaplamalı olan sebildir. Arkasındaki kapıya doğru bir sebilci odası ve odayı çevreleyen dikdörtgen iki penceresi bulunmaktadır. Pencerelerindeki şebekeler ise dökme demirden oymalıdır.
Ayasofya'da Osmanlı Klasik mimari sebil örneğini yansıtan ikinci sebil ise, Sultan İbrahim (1640- 1648) tarafından, Ayasofya'nın dış avlusundaki duvarın güneydoğu köşesine yaptırılmıştır. Üç penceresi olan sebilin pencereleri mermer oymalıdır. Her bir pencerenin alt kısmında su dağıtılması için kemerli bölümler yer almaktadır.
Son yıllarda gelenekselleşen 'Tarihî Ayasofya Sebil İkramları' kapsamında, Ayasofya avlusunda bulunan tarihî sebilden, müze ziyaretçilerine mevsimine uygun, özel ikramlar yapılmaktadır. Bu ikramlar Ayasofya Müzesi Kültürel Etkinlikleri çerçevesinde, kültür tarihimizde sebillerin önem ve işlevini hatırlatmak amacı ile ayda bir kez gerçekleştirilmektedir.
Geçmişte yapılan Ayasofya Sebil Günlerinde, Hamidiye Suyu, Mado Salep, Kozan Belediyesi Portakal Suyu ve Bal Şerbeti, Eman Tur katkılarıyla Demirhindi Şerbeti ve Saray Limonatası, Fatih Belediyesi'nin özel Fetih Helvası, Vefa Bozası ve Faruk Güllüoğlu'nun Gül Lokumu gibi özel ikramlar ziyaretçiler ile paylaşılmıştır.
Sebillerle ilgili iyi bir kaynak için TIKLAYIN.