İstanbul’un tarihi yarımadası içinde, Fatih İlçesi’ne bağlı mahallesidir. Süleymaniye Camii’nin de bulunduğu Süleymaniye Mahallesi, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın Eylül 2013’te yaptığı “Süleymaniye’de kentsel dönüşüm durdu” açıklamasıyla gündeme gelmiştir.
Süleymaniye Mahallesi
Süleymaniye Mahallesi nerededir?
Fatih İlçesi'ndeki Eminönü Tarihi Yarımada içinde kalan Süleymaniye Mahalesi'nin kuzeyinde Sarıdemir Mahallesi ve Haliç Körfezi, doğusunda Hobyar Mahallesi, güneyinde Mercan Mahallesi, ve batısında Hoca Gıyasettin Mahallesi bulunmaktadır.
Süleymaniye'ye havadan bakmak için tıklayın!
Süleymaniye Mahallesi’nin tarihçesi nedir?
Süleymaniye Semt Tarihi , 16.yüzyılda Osmanlı ile başlamış olup ismini Kanuni Sultan Süleyman’dan almıştır.Günümüze kadar korunmuş olan birçok külliye , medrese ve camiler yine o döneme aittir . Bunun sonucu olarak Süleymaniye , özellikle 17. yüzyılın ilk çeyreğine kadar ulemaların semti olmuştur.O dönemlerde yapılan bu eserlerle birlikte bu bölgedeki ticari amaçlı birçok dükkan ,aynı işlevlerini günümüzde de devam edebilmektedir .
Süleymaniye, maalesef 20.yüzyıl başlarından itibaren eski önemini yitirmiştir. Önceleri seçkin ve zengin zümrenin tercih ettiği yer iken sonraları etrafı yoksul yerleşim alanlarıyla çevrilen bir yer olmuştur. 1950'lere kadar geleneksel bina yapısı korunabilse de zamanla oluşan tahribat ve yangınlar sonucu büyük kısmı yok olmuştur. Bütün bunlara rağmen hala günümüze kadar özelliklerini koruyan birçok sokak ve evler bulunmaktadır.
Bugünkü Süleymaniye Semti, Süleymaniye Camii ve çevresinde bulunan külliyenin bazı yapılarıyla birlikte turizmin öncelik kazandığı tarihi bir semttir. Külliyenin geleneksel özelliği olan medrese eğitimi bugün İstanbul Üniversitesi tarafından yürütülmekte, Darüşşifası bugün Süleymaniye Doğumevi, Darüzziyafesi turistlere hizmet veren pahalı lokantalar, Şeyhülislamlık İstanbul Müftülüğü olarak hizmet vermekte, bir bakıma tarihteki işlevini devam ettirmektedir. (Kaynak: Fatih Belediyesi)
Süleymaniye’de kentsel yenileme çalışmaları neden durdu?
Zaman Gazetesi’nin 5 Eylül 2013 tarihli ve Ahmet Balcı imzalı haberine göre; İstanbul’un Fatih ilçesindeki Süleymaniye’de yıkılmaya yüz tutmuş tarihî evlerin aslına uygun olarak restore edilmesini içeren kentsel yenileme çalışmaları durduruldu.
Zaman’a konuşan Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, birçok mülk sahibinin, ederinin birkaç katı bedel talep etmesi sebebiyle çalışmanın durduğunu söyledi. Süleymaniyelilere mülklerini ihya etmek için ilgili birimlere başvurmaları çağrısında bulunan Topbaş, “Mülk sahipleri gelip ‘hazırız’ deseler, makul şartlarda destek veririz. Süleymaniye de birkaç yılda toparlanır.” dedi.
Kadir Topbaş’ın yaptığı açıklamaya göre proje çerçevesinde belediye iştiraklerinden KİPTAŞ, semtte iki yüzün üzerinde mülk edindi. Yine burayla ilgili bazı yatırımcılarla görüşmeler yaptıklarını anlatan Topbaş, meseleyi kimseyi mağdur etmeden, her mülkün makul karşılığını vererek çözmek istediklerinin altını çizdi. Birçok mülk sahibinin ederinin birkaç katı bedel talep etmesi nedeniyle işin durduğunu ve şu an için beklediğini söyledi. Süleymaniyelilere kendi mülklerini ihya etmek için belediyenin ve valiliğin ilgili birimlerine başvurmaları çağrısında da bulunan Topbaş, “Tescilli yapıysa zaten valiliğimizdeki fondan yüzde 60’a kadar yardım alabiliyorlar. Bu maliyet için ciddi bir yardım bu. Değilse biz proje yardımı da yaparız. Bu şekilde herkes kazançlı çıkar. Mülk sahibi arkadaşlarımız hemen yarın gelip biz bu işe hazırız deseler, makul şartlarda biz desteğimizi veririz ve birkaç yıl içinde Süleymaniye toparlanır.” şeklinde konuştu.
Fatih Belediyesi’nin “Süleymaniye Bölgesi Yenileme Alanı” projesi nedir?
Süleymaniye Bölgesi'nin de içinde bulunduğu bölge yıpranan tarihi ve kültürel taşınmaz varlıkların yenilenerek korunması ve yaşatılarak kullanılması amacı ile 24.05.2006 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 2006/10501 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yenileme alanı olarak ilan edilmiştir.
Süleymaniye Bölgesi yıpranan tarihi ve kültürel taşınmaz varlıkların yenilenerek korunması ve yaşatılarak kullanılması amacı ile 24.05.2006 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 2006/10501 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yenileme alanı olarak ilan edilmiştir
Projenin amacı nedir?
İstanbul’un, 2010 Avrupa Kültür Başkenti seçilmesi ile birlikte İstanbul’u ve Fatih İlçesi’ni, tarihi ve kültürel değerlere sahip çıkan, hizmet sektörlerinin, ticari, turistik ve kültürel aktivitelerin bir arada var olduğu bir kent olarak yeniden tanımlamak ve İstanbul’un ve Fatih’in ulusal ve uluslar arası ve ön önemlisi de yerel seviyede pozitif ve çekici bir kent etkisi yaratmasını sağlamak, her türlü afetlere ve risklere dayanıklı mimari dokunun korunması ve yaşatılmasını sağlayacak, güvenilir, sürdürülebilir ve yaşanabilir kentsel yerleşme dokusu oluşturmaktır .
Projenin hedefleri nelerdir?
Kentsel yenileme projesi sürecinde temel olarak;
Değişimi yönetebilen
İnsana ve tarihi değerlere saygılı
Geniş kapsamlı ve katılımcı bir proje yaklaşımı benimsenmektedir.
Proje kapsamında;
Yok olan eski eser binaların rölöve - restitüsyon - rekonstrüksiyonu
Mevcut eski eser binaların restorasyonu
Çevre ile “uzlaşır” yeni bina projeleri amaçlanmaktadır .
Süleymaniye Yenileme Alanında yürütülecek çalışmalar için İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile Belediyemiz arasında bir protokol hazırlanmış ve protokol 13.09.2006 tarih, 1528 sayılı karar ile kabul edilmiştir. Bu protokol gereğince Süleymaniye Yenileme Alanı 5 adet uygulama bölgesine ayrılmış olup, 1.etabın bir bölümünde Fatih Belediyesi tarafından çalışmalar yürütülmektedir.
Fatih Belediyesi’nce çalışmaları yürütülen alanda 39 ada 733 parsel yer almaktadır. 319 tescilli SMÖ yapı, 26 adet anıt eser bulunmaktadır.
KİPTAŞ, Süleymaniye Mahallesi'nde ne kadarlık bir alan satın aldı?
İstanbul Süleymaniye’de kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı KİPTAŞ, 10 hektarlık alanın yüzde 60’ını satın aldı. Geri kalan kısımla ilgili belediye ile mülk sahipleri arasında anlaşmazlık yaşanıyor...
Vatandaşlar, ev ve arsalarının ucuza alınmak istendiğini belirtiyor. KİPTAŞ ise ederinden çok fazla fiyat istenmesinden şikayetçi. Prof. Dr. Recep Bozlağan, projelerin katılımcı bir şekilde yürütülmesiyle çözüm sağlanacağını anlatıyor. Süleymaniye’nin tarihi dokusuna uygun proje geliştirilmesi gerektiğini söylüyor.
Zaman Gazetesi'nin 1 Kasım 2013 tarihli haberine göre; İstanbul’un tarihî yarımadasında bulunan Süleymaniye’de yapılacak olan kentsel dönüşüm çalışmalarının durdurulmasının ardından tartışmalar devam ediyor. Belediye ile mülk sahipleri, arsa fiyatları konusunda anlaşmazlık yaşıyor. Kentsel yenileme çalışmaları kapsamında İBB’ye bağlı KİPTAŞ, 39 adadan oluşan 10 hektarlık dönüşüm alanının yüzde 60’ını satın aldı. Süleymaniyeli vatandaşlar, belediyenin arsaları düşük fiyatlarla satın almaya çalıştığını iddia ediyor. Süleymaniye’de bakkal işleten Mustafa İnan, KİPTAŞ’ın 150 bin lira teklif ettiği 40 metrekarelik mülküne, bir otelcinin 400 bin lira teklif ettiğini söylüyor. Mustafa İnan, metrekaresi 2-3 bin liralık teklifi çok ucuz bulurken, 9 bin liralık fiyatın bu bölge için normal olduğu görüşünde. İnan, “O fiyattan satılırsa ben de alırım. Bu bölgede 100 metrekare bir yere 300 bin lira veririm, hatta 350 bin de veririm.” diyor.
42 yıldır Süleymaniye’de ikamet eden İbrahim Ulusoy da 82 metrekarelik mülküne 115 bin lira teklif edildiğini söyledi. Ulusoy’un anlattıklarına göre, KİPTAŞ’ın herkesle farklı fiyatlardan pazarlık ettiği bilgisi halk arasında yayılması huzursuzluğa sebep oldu. Birbirine yakın bazı araziler için metrekaresi 3 bin lira fiyat verilirken diğeri için 5-7 bin gibi fiyatların verilmesi, vatandaşın arazisini elden çıkarmakta tereddüt etmesine neden oldu. Vatandaşların tepkilerinde haklı olduklarını düşünen bölge emlakçıları ise normalde 1 milyon lira edecek bir arsaya en fazla 250 bin lira verildiğini, vatandaşın arsalarını satmaları noktasında acele etmemelerini tavsiye ediyor.
Süleymaniye’deki anlaşmazlıkla ilgili Zaman’a konuşan KİPTAŞ Genel Müdürü İsmet Yıldırım, vatandaşın arsalarının ucuza alınmak istendiği iddialarına cevap verdi. KİPTAŞ’ın, Süleymaniye’de resmî değerler üzerinden yer satın aldığını belirten Yıldırım, spekülatörlerin vatandaşı yönlendirdiğini iddia ediyor. Bölgede avukat-bilirkişi mafyasının olduğunu öne süren Yıldırım, “Vatandaşın rızasıyla sattığı ve bizim satın aldığımız yerler 2 bin 500 lira ile 3 bin 500 lira arasında değişiyordu. Biz o bölgenin yüzde 60’ını satın aldık. Kendi rızasıyla arsasını bize satıp şikâyetçi olan bir tek vatandaş bulunmuyor. Bölgede piyasayı ellerinde tutan avukat ve bilirkişi mafyası var. Avukat, paranın yarısını cebine indiriyor. 3-4 bin liralık yeri 10 bin liraya çıkarmışlar. Ben vazgeçtim. 10 bin liraya yer almıyorum. Kamunun parasını çarçur edemem.” diyor. Süleymaniye’de kentsel dönüşüm kapsamına giren 39 adadan oluşan 10 hektarlık alanın olduğunu ve KİPTAŞ olarak bu alanın yüzde 60’ını satın aldıklarını söyleyen Yıldırım şöyle devam ediyor: “Çalışmalarımız devam ediyor. Proje henüz başlamadı. Karşılıklı anlaşarak arsaları satın almaya devam ediyoruz. Vatandaşa proje de sunuyoruz. ‘Gelin, kendiniz de yapabilirsiniz’ diyoruz. Birçok seçenek var. Bizim illa satın alıp da yapalım diye bir derdimiz de yok. Mülk sahipleri, kendi aralarında da anlaşıp yaptırabilir. Bölgede çalışmaların başlaması için tamamında bir fikir birliği oluşması ve istimlak kararı alınması gerekiyor. Benim satın aldığım değerlerin hepsi resmî değerler. Tapuda resmî kayıtlar var. Ne oldu da bir günde iki katı fiyat farkı oluyor?”
Marmara Üniversitesi İstanbul Araştırmaları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Recep Bozlağan, projelerin katılımcı bir şekilde kamuoyunu ikna ederek yürütülmesiyle çözümün geleceğini belirtiyor. Kentsel dönüşümde yapılan en bariz hatalardan birinin, projelerin çok hızlı hazırlanması ve yine aynı hızla inşaata başlanması olduğuna dikkat çekiyor. Bozlağan, Süleymaniye’deki kentsel dönüşüm çalışmalarında her iki tarafın da hatalarının olduğunu belirterek, “Birinci sorun mülk sahiplerinin maksimum gelir elde etme tutumu. Birtakım avukat ve emlakçılar, mülk sahiplerini bu yönde kışkırtarak gelir sağlama amacında. İBB’nin mevcut strateji ve taktikleri de buna kapı aralıyor. İkinci olarak Büyükşehir Belediyesi, böyle bir projede gerekli katılımcılığı sağlayamadı. İkna edebildiğiniz kadar kesimi ikna etmelisiniz.” dedi.