Varlık fonuna, Ziraat Bankası, PTT, BİST, BOTAŞ, Çaykur, Eti Maden, Türksat, THY ve Halkbank gibi şirketler girdi. Peki, varlık fonu nedir? Nasıl işleyecek?
Türkiye’nin devleri, Varlık Fonu’na devredildi. 400 milyar dolarlık hedef konulan Varlık Fonu’na aralarında Ziraat Bankası, PTT, BİST, BOTAŞ, Çaykur, Eti Maden, Türksat, THY ve Halkbank'ın yer aldığı dev şirketler girdi. Peki varlık fonu nedir, ne amaçla kullanılır? İşte bu sorunun yanıtı...
Ulusal Varlık Fonları, çeşitli finansal varlıklara yatırım yaparak gelirini artırmayı hedefleyen, devletin sahipliği ve yönetimi altında çalışan fonlardır. Bu fonun geliri genellikle bütçe fazlalarından oluşur.
FON NASIL ÇALIŞIR?
-Mevcut vergi yükünü düşürür.
-Bir varlık fonu kurarak bütçe fazlalarını buraya aktarır ve bu fonla ulusal ya da yabancı bazı finansal varlıkları satın alıp gelirlerini artırmaya çalışarak gelecek kuşaklara refahı aktarma yoluna gidebilir.
AMAÇ KAZANÇLI KULLANMAK
Bu tür fon yönetimlerinde temel hareket noktası varlıkları risk ve getiri dengesini gözeterek kazanç amaçlı kullanmaktır. Bu işlemleri, bütçe kısıtlamaları altında yürütmek kolay değildir. Varlık fonu kuruluşunun bir nedeni de bu kısıtlamalardan kurtulmaktır.
GELECEK KUŞAKLARA REFAH SAĞLAMAK
Bir varlık fonu kurulmasının genel olarak iki temel amacı vardır:
-Ülke ekonomisinin, konjonktürel etkilerden kurtarılarak istikrarlı biçimde işlemesini sağlamak.
-Gelecek kuşaklara refah aktarabilmek. Bu çerçeveden bakınca fonun varlıkları ve getirilerinin karşılaşacağı risklerden yüksek olması gereklidir.
MERKEZ'İN NEZDİNDE KURULUYOR
Varlık fonlarının kuruluş yeri olarak iki farklı uygulama söz konusudur:
-Varlık Fonları, Merkez Bankası nezdinde kurulabilmektedir. Merkez Bankaları, rezervlerini değerlendirirken benzer işlemler yaptıkları için belirli bir deneyime sahiptirler. Ayrıca Merkez Bankalarının bağımsız yapısı bu tür fonların yönetimini siyasal etkilerden uzak yürütebileceği izlenimi vermekte, dolayısıyla kamuoyu nezdinde güven yaratmaktadır.
-Varlık Fonları, ayrı bir şirket ya da idare olarak kurulabilmektedir. Bu tür bir kuruluşun, kendisini kanıtlayana kadar güven sorunuyla ve eleştirilerle karşılaşması olasılığı yüksektir.
VARLIK FONUNUN TEMEL DAYANAĞI NEDİR?
Bir varlık fonu kurulabilmesi için her şeyden önce bir varlık ya da kamu elinde oluşmuş bir gelir fazlalığı olması gerekir. Buna göre varlık fonları iki şekilde kuruluyor.
DÜNYADA ÖRNEKLERİ VAR
-Bir veya birden fazla emtiaya dayalı fonlar: Bunlar genellikle ihraç edilen emtianın gelirleri nedeniyle oluşan bütçe fazlalarından oluşur. Tipik örnekleri körfez ülkelerinin kurdukları fonlardır. Bu fonların çoğu ihraç edilen petrolden sağlanan gelirlerle oluşturuldu. Norveç'in kurduğu emeklilik fonu da benzer şekilde Kuzey Denizinden elde edilen petrol gelirlerinin yarattığı bütçe fazlasını gelecek kuşaklara aktarmayı amaçlıyor.
-Bir emtiaya dayalı olmayan fonlar: Bunlar ya Dış ticaret fazlaları ile ya da emeklilik fonlarında biriken paralarla oluşturuluyor. Bu tür fonların tipik örnekleri Çin, Kore ve Hong Kong gibi ülkelerin kurdukları varlık fonlarıdır. ABD'nin her iki örneğe de giren birden fazla varlık fonu bulunuyor.
RESMİ GAZETE'DE YAYIMLANDI
5 Şubat 2017 tarihli Mükerrer Resmî Gazete yayınlanan iki Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile önemli bazı kamu iktisadi kuruluşları ve Savunma Sanayii Destekleme Fonunun tasarrufunda bulunan 3 milyar Türk Lirası, Türkiye Varlık Fonuna aktarıldı.
Sabah