Yerleşim kurulacak arazinin yer altı tabakalarının durumlarını, konumlarını, kalınlıklarını ve sismik hızlarını tespit etmek amacıyla yapılan araştırmaların bütünüdür.
Zemin etüdü nedir?
Zemin etüdü; yer altı tabakalarının durumlarını, konumlarını, kalınlıklarını ve sismik hızlarını tespit etmek amacıyla yapılan etütlere denir. Zemin etüdü birçok farklı yöntem ile yapılır. Bu yöntemler, zemin cinsine ve aranacak şeye göre farklılık gösterir. En önemli zemin etüt yöntemleri; Sismik, Elektrik, Manyetik, Elektromanyetik, Gravite, Radyoaktivite etütlerdir.
Zemin etüdü yapılırken hangi parametreler saptanır?
1. Sismik kayma dalgası ve sıkışma dalgası
2. Zemin ivme spektrum katsayıları
3. Zemin Hakim Periyodu
4. Olası bir depremde inşaat zemininde oluşabilecek deprem ivmesi
5. Zemin emniyet gerilmesi
6. Yer altı suyu seviyesi
7. Dinamik Elastik Parametreler
8. Yerel zemin sınıflaması
Zemin etüdü nasıl yapılır?
1. Zemin etüdü yapılacak arazi incelenir. Arazinin jeolojik-jeofizik ve geoteknik özellikleri belirlenir.
2. Zemin sondaj çalışması yapılır. Bu çalışma esnasında dolgu kalınlığı, yeraltı su seviyesi, zemin profili özellikleri saptanır.
3. Zeminden örnek alınmalıdır.
4. Yer altı radarları ile yer altı yapıları belirlenir.
Zemin etüdü çalışmalarını kim yapar?
Zemin etüdü çalışmalarını 2-3 inşaat mühendisi, deneyimli personeller ile jeoloji mühendisi ortaklaşa yapar. Zemin etüdü kontrol edilirken her aşamada inşaat mühendisi ve jeoloji mühendisine ihtiyaç duyulur.
Kentleşmede zemin etüdü önemi nedir?
1999 depremi sonrasında yaşanan can ve mal kayıplarına yanlış konutlaşmanın sebep olduğu görüldü. Burada yapılan kaçak yapılar, yanlış zeminlere, arazilere yapılan konutlar yıkılmış ve binlerce insan ölmüştü. 1999 depremi sonrasında çıkan Deprem Yönetmeliğine göre; yapıların yapılacağı arazi ve arsalarda zemin etüt çalışmaları yapılmalıdır. Bu çalışmalar neticesine göre ise arazinin hangi yapı türüne uygun olup olmadığı görülür.
Son zamanlarda gelişen inşaat sektörü ile inşaat teknolojisine de birçok yöntem kazandırıldı. Zemin etüt çalışması yapılan araziye son teknoloji ile konumlandırılan yapılar depreme karşı oldukça dayanıklı yapılar oluyor. Hangi arazinin hangi yapı türüne uygun olduğu belirlenip, proje çalışmaları bu doğrultuda gerçekleşiyor. Böylelikle çarpık kentleşme sorunu da ortadan kalkmış oluyor.
Zemin etüt raporunda nelerden bahsedilir?
- Zemin koşullarının tanıtımı,
- Seçilen etüt kategorisi ve nedeni,
- Önerilen tasarım parametreleri,
- İnşaat sırasında karşılaşılacak muhtemel sorunların çözümü,
- İlerde karşılaşılacak muhtemel sorunlar ve bunlarla ilgili öneriler,
- Yüzeysel veya derin temel seçimi,
- Yüzeysel temellerde minimum temel derinliği, temel tipinin muhtemel oturmalara göre tespiti,
- Radyeler ve sürekli temellerde rijitlik önerisi,
- Temel betonarme projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek öneri ve sayısal değerler,
- Derin temellerde, kazık tipi, kesiti ve boyunun irdelenmesi ve seçimi,
- Kazık yükleme deneyleri ile ilgili öneriler,
- Önerilen kazıkların düşey ve yatay yükler için muhtemel irdelemeleri,
- Kazık ve kazık başlıklarının hesap ve tasarımına imkan verecek öneri ve sayısal değerler,
- Zemin ıslahı gerekiyorsa ıslah türü ile ilgili açıklamalar,
- Özel tür iksa gerekip gerekmediği, özel tür iksaların hesap ve tasarımına imkan verecek parametrik -öneriler,
- Kazı işlerine esas kazı güçlüğü ve kazı sınıfı önerileri,
- Kazıdan çıkan zeminin dolgu vb. amaçla kullanılabilirliği ve koşullan,
- Özel drenaj ve yalıtım önerileri,
- Gerekli hallerde zeminin etki büyütmesi ve sıvılaşma riski ile ilgili açıklamalar, değerlendirmeler ve öneriler,
- Dinamik etkilere maruz temeller ile ilgili değerlendirmeler.