Betonun yapışma özelliğidir. Beton ve donatı arasında sağlanan yapışmadır.
Aderans nedir?
Beton ile donatı meydana gelen etkiler nedeniyle şekil değiştirirler. Bu sırada iki malzeme arasında gerilmelerin geçişi meydana gelir. Arada kayma olmadan bu tür gerilme geçişinin ortaya çıkmasına aderans denir.
Aderansın yararları nelerdir?
Aderans olayı betonarmenin en önemli faydalı özelliklerinden biridir. Bu suretle iki malzemenin beraberce kullanılması ve birbirini tamamlaması mümkün olur. Donatıda meydana gelen gerilme azalması ve çoğalması komşu beton bölgelerine gerilme geçişi ile meydana gelir. Bu durum düz yüzeyli çelik çubuklarda kayma gerilmelerinin doğrudan oluşmasıyla açıklanabilir. Nervürlü çubuklarda ise geçişin nervür etrafında oluşan karmaşık bir gerilme durumunun bileşkesi olarak ortaya çıkan kayma gerilmeleri tarafından sağlandığı kabul edilebilir. Her iki durumda da ortaya çıkan kayma gerilmeleri aderans gerilmesi olarak da isimlendirilir.
Betonarme yapı çeliği ile betonun birlikte davranmasının aderans ile sağlanması ile elde edilen bir yapı malzemesidir. Betonarmenin içindeki bileşenlerden donatı(çelik vb.) çekmeye, beton ise basınca çalışır.
Aderans nasıl meydana gelir?
Genellikle aderansın çubuk düz yüzü ile çimento harcı arasındaki kimyasal yapışma sonucu ortaya çıktığı düşünülürse de düşük zorlamalar bile bu yapışmayı çözer ve çubuk sıyrılır. Bu tür sıyrılmanın başlamasıyla sürtünme ve kama etkisiyle oluşan aderans başlar. Sürtünmeden ortaya çıkan aderans donatı çubuğunun pürüzlüğüne bağlıdır. Donatının paslanmaya başlamasıyla pürüzlükle beton ile çelik arasındaki aderans artar. Ancak pasın bir tabaka oluşturması donatının bu tabakadan sıyrılmasını kolaylaştırarak aderansın kolayca çözülmesine sebep olur. Bu nedenle çok az paslanma aderansı olumlu yönde etkilediği halde genellikle paslanma aderansın kaybolmasına neden olur.
Aderans gerilmeleri nedir, ne işe yarar?
Çekip- çıkarma deneyi olarak da bilinen düzenle beton bir kütle içinde gömülen donatı çubuğuna uygulanan kuvvetin beton kütleye aderans gerilmeleri yoluyla geçişi incelenir. Donatıya uygulanan küçük bir yük bile yükleme ucunda aderans gerilmelerinin çıkmasına ve küçük de olsa bir sıyrılma meydana gelmesine neden olur.
Sıyrılma bölgesinin diğer uca erişmesiyle çıkarma meydana gelir.Eğer aderans dayanımı yüksekse veya çubuğun beton içindeki boyu büyükse çubuk sıyrılmadan kopabilir. Sıyrılma ve kopma olaylarının beraberce ortaya çıkmasını sağlayarak uygun bir durum hazırlanabilir.
Elde edilen denklemin incelenmesinden, aderans gerilmesini eksenel donatı gerilmesinde meydana gelen bir değişiklikle ortaya çıktığı ve bu değişikliğin azalma veya artma olmasının aderans gerilmesinin yönünü belirlediği anlaşılır. Eğer donatı gerilmesi bir bölgede sabit ise bu bölgede aderans gerilmesi meydana gelmeyecektir.
Eğer aderans çözülmesiyle donatının akmaya erişmesinin beraber ortaya çıkması istenirse gerekli aderans boyu bulunur.
Düz yüzeyli çubuklarda aderansın sebepleri :
a) Çubuk yüzeyi ile çimento harcı arasında oluşan ve kolayca çözülen kimyasal yapışma.
b) Beton içindeki çubuk yüzünde meydana gelen sürtünmeden ortaya çıkan kuvvet.
c) Nervürlü çubuklarda oluşturulan dişlerde oluşan kuvvet olarak sıralanabilir.
Betonun içine giren yerdeki çelik uzarken aradaki aderans nedeniyle betonunda uzamaya çekme kuvvetini taşınmasına katılmaya zorlar. Başlangıçta aderans gerilmesi dik bir şekilde artar ve sonra sönerek kaybolur. Beton çelikte kısalmalar eşit olduktan sonra iki malzeme arasında karşılıklı zorlama olmayacağından aderans gerilmesi ortaya çıkmaz. Beton ve çelik gerilmeleri sabit değerde kalır.
Beton gerilmelerini değişiminden çatlağın yükleme uçlarından belirli bir uzaklıkta ve orta bölgede meydana geleceği görülmektedir. Çatlayan kesitte beton gerilmesi sıfıra inerken yatay kuvvet dengesinin sağlanması gereğinden çelik gerilmesi artar. Tamamen uç bölgelerde olduğu gibi çatlağın 2 tarafındaki bölgede iki malzeme arasındaki malzeme geçişini sağlamak için aderans gerilmeleri ortaya çıkar. Aderans gerilmelerinin yönü dolayısıyla işareti yükün donatıdan betona mı, yoksa betondan donatıya mı aktarıldığına bağlı olarak değişir. Yükün devam etmesiyle betonda yeni çatlaklar oluşur. Beton gerilmesi değişiminin incelenmesinden yeni çatlağın mevcut bir çatlağa aderans boyundan daha yakın olmayacağı görülür. İki malzeme arasında gerilme geçişini sağlayan aderans boyu ise; düz çubuklarda nervürlülere göre daha uzundur.Buna bağlı olarak nervürlü çubuklarda çatlakların sık kalınlıklarının küçük, düz çubuklarda ise çatlakların seyrek ve kalınlıkların büyük olarak ortaya çıkacağı söylenebilir.
Aderans nasıl formulize edilir?
Kenetlenme boyu 100/ 132- Ø mm oranı ile çarpılarak arttırılmalıdır. Kenetlenme boyunun hesabında donatı gerilmesinin akma gerilmesine ulaştığı kabul edilmiştir.Eğer gereğinden fazla donatı yerleştirilmişse kenetlenme boyu bunların alanları oranında azaltılabilir.
ℓb(Gerekli)= ℓb (Hesaplanan) As(Gerekli)/As (Mevcut) Kenetlenme boyunu donatını beton tarafında sıkı biçimde sarılarak donatı ile betonu değme yüzeyinde tam aderansın oluştuğu kabul edilmiştir.Bu ise donatının betonun içinde düşeye yakın veya kalıbın altında bulunması durumunda gerçekleşir.Bu amaçla donatı kesitteki durumunu iki konumda değerlendirebiliriz. Konum iki olarak;betonlama sırasında eğimi yatayla 45° ile 90° arasında veya kesitin alt yarısında beton yüzünden en az 300mm. Uzaklıkta bulunan çubukları kapsar. Bunun tersi de konum biri tanımlar.
Donatı ucu kanca veya fiyonk yapılarak ℓb kenetlenme boyu /b kadar azaltılabilir. Kanca ve fiyonk kenetlenme boyunu küçültmek için veya özellikle fiyonk mesnetlerde donatının uzatılamadığı durumlarda kullanılabilir.Kancanın donatı ekseni ile yaptığı açı 90° ile 180° olabilir.Beton ezilmelerini önlemek için kanca iç çapı donatı çapının 5 katından az olamaz.Donatı ucundaki gerilme yığılmalarını sınırlı tutmak için kanca yapılan donatının serbest ucunda bırakılan mesafe etriyelerde donatı çapının 6 katı veya 50mm. olmalıdır.
Fiyonk bükülme çapı dm ≥(0.7+1.4 Ø/a)(fyk/fck) Ø bağıntısını sağlamalıdır.Burada a= 2 fiyonk arası veya fiyongun beton yüzüne uzaklığıdır.Donatı gerilmesi ve donatı çapı arttıkça betona geçirilecek donatı kuvveti fazla olacağı için fiyongun büküm çapı artar.Fiyonkların birbirine yakın düzenlenmesi geçiş sırasında ortaya çıkan gerilmeleri üst üste binerek artmasına sebep olacağından ve beton yüzüne yakın fiyonklar betonun serbest yüzünde çatlamalar ortaya çıkabileceğinden yukarıdaki gibi bir sınırlama ön görülmüştür.
Çekme kuvveti altında kenetlenme nedir?
Çekmeye çalışan çubuklarda kenetlenmenin ,düz kenetlenme boyu ile sağlanmasına sadece nervürlü donatı için izin verilir.Kenetlenme boyu ℓb/3 veya Ø 20 den az olmamalıdır.Düz yüzeyli çubukların kenetlenmesini kanca ve fiyonkla yapılması gerekir.Düz yüzeyli çubuklarda boy kanca ve fiyonk durumunda ℓb azaltılabilir.Ancak azaltma sonucunda elde edilen boy düz yüzeyli çubuklarda ℓb/3 veya 15 Ø az olamaz .Beton kalitesinin düşük olduğu ve donatı çapının büyük olduğu durumlarda kancanın varlığında dolayı müsaade edilen azaltmanın yapılmaması uygundur. Yoksa kısa betonda kenetlenme boyu ucundaki kancanın iç tarafında meydana gelen yerel büyük basınçlar betonda ezilmelere ve çatlamalara yol açabilir.
Ayrıca bütün donatıların kancalarını bir araya getirilmesi uygun değildir.Betonun buralara yerleştirilmesi zordur ve beton içinde boşluklar kalabilir.Bu nedenle kancaların 15 Ø aralıkla şaşırtmalı olması gerekir.
Basınç kuvveti altında kenetlenme nedir?
Basınç çubukları kenetlenmesi düz kenetlenmede verilen kurallara uyularak yapılabilir. Donatıdaki basınç kuvveti aderans gerilmeleri yanında, donatı ucunda meydana gelen basınç gerilmesiyle de betona iletilebilir. Bu durumda sağlanan kenetlenme boyu 0.6 ℓb 10 Ø ve 150mm den az olmamalıdır. Donatının sürekli olarak Basınç kuvveti taşıdığı bilinirse düz yüzeyli çubuğa dış kanca yapılmayabilir. Eğer donatıda yüksek gerilmeler varsa ve kanca beton yüzüne yakınsa ortaya çıkan dış merkezlikten dolayı donatı burkularak beton örtüsünü patlatabilir. Burkulma etkisini azaltmak için enine etriyeler tavsiye edilir.
Aderansı arttırmak için hangi ürünler kullanılır?
Teknolatex Aderans Artırıcı: Çimento esaslı harçlarda aderansın ve su geçirimsizliğinin arttırılması için kullanılan bir sentetik reçine dispersiyondur.
Tanım: Çimento esaslı harçlarda aderansın ve su geçirimsizliğinin arttırılması için kullanılan bir sentetik reçine dispersiyondur.
Kullanım Alanları: Bozuk beton yüzeylerin, şapların ve sıvaların tamiri için hazırlanan harçlarda aderans katkısı olarak; kendiliğinden yayılan şapların altında astar olarak; betonarme silolar, su depoları, havuzlar, arıtma tesislerinin iç ve dış sıvalarının su geçirimsizliğinin artırılması için katkı olarak; şaplarda tozuma ve çatlamayı önleyici olarak; serpme sıva hazırlanmasında, pürüzsüz beton yüzeylerde sıva ve seramik uygulamalarından önce aderansı artırmak amacı ile kullanılır.
Özellikleri: Güçlü ve kalıcı bir bağ oluşturur. Mükemmel aderans ve elastikiyet sağlar.Yağ ve tuz çözeltilerine karşı yüksek dayanım elde edilir. Çatlaksız kurur ve aşınmaya karşı dirençlidir. Korozyona ve sabunlaşmaya yol açmaz.
Su geçirimsizlik sağlar.
Tamir Harçlarında: Hazırlanan harç içerisindeki su miktarına göre sarfiyat ayarlanır. Teknolatex/su oranı 1/2 ile 1/4 arasında değişir. Hazırlanan sıvı, önceden hazırlanan toz karışım üzerine katılarak plastik kıvamda harç elde edilir.
Sıva Harçlarında: Hazırlanan sıva içerisindeki su miktarına göre sarfiyat ayarlanır.Teknolatex/su oranı 1/10 ile 1/20 arasında değişir. Hazırlanan sıvı, önceden hazırlanan toz karışım üzerine katılarak harç elde edilir.Yüzeyler, uygulamadan önce ıslatılmalı, Teknolatex katkılı sıva, nemli yüzeye uygulanmalıdır.
Astar Olarak: Teknolatex/su oranı 1/4-1/8 olacak şekilde bir kapta karıştırılır.Rulo veya fırça yardımıyla zemine sürülür.Fazla miktarda sürülüp göllenme yaptırılmamalıdır.
TEKNİK ÖZELLİKLERİ
MALZEME YAPISI: Modifiye edilmiş, sentetik reçine dispersiyonu.
YOĞUNLUĞU: 1,08 kg /lt.
PH DEĞERİ: 7 - 9
RENGİ: Beyaz
AMBALAJ: 30 kg'lık plastik bidonlarda
RAF ÖMRÜ: Açılmamış orijinal ambalajı içinde 12 aydır.+5° C nin üzerinde saklayınız
Teknoad-Aderans Artırıcı: Çimento esaslı eski beton ile yeni beton arasındaki aderansı arttıran, donatıyı korozyona karşı koruyan, su geçirimsizlik özelliğe sahip, polimer modifiyeli bir malzemedir. Çimento esaslı eski beton ile yeni beton arasındaki aderansı arttıran, donatıyı korozyona karşı koruyan, su geçirimsizlik özelliğe sahip, polimer modifiyeli bir malzemedir.
Uygulama Yapılacak Yüzeyin Hazırlanması: Zemin temiz ve emici özellikte, toz pas gibi kirlenmelerden arınmış ve donmamış olmalıdır. Yüzeydeki zayıf ve kopmuş beton parçaları mutlaka uzaklaştırılmalı ve toz kalmayacak şekilde süpürülmelidir. Üzerinde araç trafiği olan yüzeylerde yağ ve mazot gibi yapışmayı önleyici maddeler uygulamadan önce mutlaka temizlenmelidir.Bunların temizlenmesinde kumlama, frezeleme, basınçlı hava püskürtme, tel fırçayla fırçalama, basınçlı su ile yıkama gibi çeşitli metotlar kullanılabilir.Uygulamadan önce su birikintileri çalışma yapılacak yüzeyden uzaklaştırılmalıdır.
Malzemenin Hazırlanması: Teknoad uygulaması çok kolay bîr malzemedir. Sadece su ilave etmek sureti ile hazır hale gelir. Azar azar boza kıvamına gelinceye kadar su ilave edilip elle veya düşük devirli bir matkap ile karıştırılır. 20 kg. lık torba için duruma göre 3,5-4,0 lt. su ilave edilir. Daha sonra fırça veya rulo ile önceden temizlenmiş ve nemlendirilmiş yüzeye uygulanır. Uygulama esnasında malzemede yoğunlaşma olmaması için aralıklı olarak karıştırılması tavsiye edilir. Teknoad uygulandıktan en geç 1 saat sonra beton veya tamir harcı dökülmelidir.
Özellikleri: Donatıya ve betona mükemmel yapışır, iyi derecede su geçirimsizlik özelliğine sahiptir.Donatıyı rutubetten korur.Yüksek erken ve nihai sertlik özelliğine sahiptir.Su geçirimsizdir.Mekanik dayanımı yüksektir, zehirli değildir, kolay uygulanabilir, sadece su ile karıştırılarak kullanılır.
TEKNİK ÖZELLİKLERİ
RENK: Gri
TANE BOYUTU: 0-0.3 mm
BÜZÜLME (RÖTRE): 0
KURU YOĞUNLUK: 1.2 g/cm3
KAP ÖMRÜ: Yaklaşık 1 saat
BASINÇ DAYANIMI (TSEN 196-1): ≥650 kg / cm2
EĞİLMEDE ÇEKME DAYANMI (TSEN 196-1): ≥80 kg/cm2
YAPIŞMA DAYANIM: ≥25 kg/cm2
SARFİYAT: Zemin cinsine göre değişmekle beraber 1 mm kalınlık için 2 kg.
AMBALAJ: 20 kg. lık rutubete dayanıklı torbalarda
DEPOLAMA: Açılmamış orijinal ambalajında 6 ay.Don ve rutubetten koruyun.