ABD’den sonra Türkiye’de ilk olarak Kütahya’da kullanılan ve binaların röntgenlerini çeken ‘hızlı görsel yorumlama yöntemi’ binaların, depreme karşı dayanımlarını ölçümleyen bir alettir.
Bina röntgeni nedir?
25 yıldan fazla ABD’de kullanılan yöntem, ilk olarak Türkiye’de Kütahya bölgesinde kullanıldı. Adının ‘hızlı görsel yorumlama yöntemi’ olan sistem ile binaların depreme karşı dayanıklı olup olmadığı ölçülüyor. 15-20 dakika gibi kısa bir sürede ölçüm yapılabilmekte olup, bu proje Dumlupınar Üniversitesi'nden (DPÜ) teknik destek alınarak Kütahya Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından yürütüldü.
Bina röntgeni nasıl çekiliyor?
Bina röntgeni yani ‘hızlı görsel yorumlama yöntemi’ 3 aşamadan oluşuyor. Bunlar: "Gözlemleme", "veri toplama", "karar alma." Binanın zemin sınıfı, yapım yılı, türü, kat yüksekliği, yatay veya düşey yöndeki düzensizliklerine göre çeşitli bilgileri toplayıp standart formlara aktarıyor. Bu bilgiler ise Afet Bilgi Sistemine entegre edildikten sonra depremsellik özelliklerine göre; orta riskli, riskli, yüksek riskli olarak sınıflandırılıyor.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar
Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar konu ile ilgili ne dedi?
Van Depremi sonrası yapılan kentse dönüşüm projesi kapsamında, binaların röntgenleri çekilecek ve çıkan sonuca göre yıkım işlemleri yapılacak. Hasarlı olup da binasının yıkımına izin vermeyen hak sahiplerine ise 5 ay süre verilecek.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar konu ile ilgili şu açıklamalarda bulundu:
“Riskli binaları tespiti için Almanya’dan röntgen cihazları getirdik. Yasa çıktıktan sonra başta İstanbul olmak üzere bütün binaları bu cihazlarla ücretsiz olarak tarayacağız. Binası çürük çıkana yıkım için üç süre vereceğiz. Bina yıkılmadığında idari makamlarca yıktırılacağı belirtilerek bir ay daha süre verilecek. Bu sürede sonunda da yıkılmazsa biz devreye gireceğiz. Bina yıktırılacak ve yıkım masrafı kadar bedel tapuya haciz olarak konulacak. Yıktırmak için parası olmayana destek de olacağız.”
Bina röntgeni hakkında Kütahya Afet ve Acil Durum Müdürü Ahmet Ali Artun neler söyledi?
ABD’de kullanıldıktan sonra ilk olarak Türkiye’de Kütahya bölgesinde kullanılan “bina röntgen” cihazı olarak bilinen alet hakkında Kütahya Afet ve Acil Durum Müdürü Ahmet Ali Artun şöyle konuştu:
"Yöntemin, yurdumuzdaki ve ilimizdeki bina stoklarına uygun olup olmadığını test etmek amacıyla bir pilot uygulama gerçekleştirdik. Kütahya'da çeşitli mahallelerden farklı özelliklere sahip 105 binanın değerlendirmesini yaparak, projenin ilimizde uygulanabilir ortaya koyduk. Yöntem, hızlı görsel yorumlama tekniğine dayanıyor. İldeki tüm binaların depremselliğini tespit etmek için 'karot numunesi alma' gibi bir yöntem uygulasak hem maddi külfet getirecek hem de zaman kaybına yol açacaktı. Bunu aşabilmek ve önceliği ilin hangi bölgelerine verebileceğimizi tespit etmek için hızlı görsel yorumlama yöntemini uyguluyoruz.
Belediyedeki verileri de kullanarak binanın zemin sınıfı, yapım yılı, türü, kat yüksekliği, yatay veya düşey yöndeki düzensizliklerine göre çeşitli bilgileri toplayıp standart formlara aktarıyoruz. Bu veriler, Afet Bilgi Sistemine entegre edilen Bina Deprem Risk Modülüne yansıtıyoruz. Daha sonra binaları depremselliklerine göre sınıflandırıp 'riskli', 'orta riskli', 'yüksek riskli' olmak üzere gruplarını belirliyoruz. Ara yüz yazılımını kullanarak deprem risk haritalarını oluşturuyoruz. 105 binada uyguladığımız sistemi Kütahya ilinin tamamına yaygınlaştırarak yaklaşık 2,5 yılda projenin uygulama bölümünü tamamlamayı hedefliyoruz. Bu, yaklaşık 2,5 yıl sürecek bir envanter işi ama karot numunesi alma yöntemiyle yapılacak çalışmadan daha hızlı. Diğer yöntemlere göre daha çabuk sonuç alınabiliyor."
Röntgeni çekilmesi gereken kaç bina var?
Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın açıklamalarına göre; Türkiye genelinde 19 milyon konut olup, bu konutların yüzde 40’ının yenilenmesi gerekmektedir. Bu binaların röntgenleri çekilerek, durumlarının tespit edilmesi planlandı.
Bina röntgenlerinin çekilmesi nasıl olacak?
İstanbul'da binaların röntgenini İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne (İBB) bağlı BİMTAŞ çekiyor. BİMTAŞ'ın iletişim bilgileri şöyle;
Adres: BİMTAŞ Genel Müdürlük Evliya Çelebi mh. Meşrutiyet cd. Eski Tüyap Binası No:50 34430 Tepebaşı - Beyoğlu - İstanbul
Telefon: 0212 245 99 00
Fax: 0212 245 98 96
BİMTAŞ Araştırma Laboratuarı
Adres: Çobançeşme mah. Mithatpaşa cad. Yenibosna - İSTANBUL
Telefon: 0212 451 00 15 (4 Hat)
Fax: 0212 451 00 19