Diyarbakır, 1880’de şehremaneti tarafından yönetilirken 1922’de ‘belediye’, 1993’te ‘büyükşehir’ oldu.
Diyarbakır
İşte Diyarbakır’ın belediye başkanlarının sıralı tam listesi…
Abdüllatif Efendi (1882)
Müftüzade Mantinci Hüseyin Efendi (1922-1925)
Şeref Uluğ (Vekil)
Nazım Önen (İki dönem)
Adil Tigrel (1935-1940)
Abdülkadir Cizrelioğlu (1940)
Vehbi Dabakoğlu (Vekil)
M. Nuri Onur (1950-1957)
Sezayi Demiray (Vekil)
İhsan Koçak
Namık Kemal Şentürk (Vali ve Başkan)
Felat Cemiloğlu (Vekil)
Nejat Cemiloğlu (1963-1973)
Okay Kalfagil (1973-1977)
Mehdi Zana (1977-1980)
Albay Feyyaz Üzümcü (Vekil-12 Eylül 1980, 1980-1981)
Vali Yardımcısı Muhsin Akar (Vekil, 1981-1984)
Nurettin Dilek (1984-1987)
Mehmet Baydur (Önce vekil sonra atanarak asil, 1987-1989)
Turgut Atalay (1989-1994)
Ahmet Bilgin (1994-1999)
Feridun Çelik (1999-2004)
Osman Baydemir (2004 – Sürüyor)
Diyarbakır'da belediyeciliğin tarihi
1882 tarihli Diyarbekir salnamesinde Diyarbakır Şehremini, Belediye Başkanı Abdüllatif Efendi’dir, yardımcısı da Ermeni Osib Efendi’dir. Aynı dönemde Karabet ve Mıgırdiç Efendiler belediye meclis azası, Dr. Bedros Efendi de belediye başhekimidir.
Çeşitli metinlerde de anılan 1880’li yıllarda eski Diyarbakır Suriçi’nin doğu ve batı yakasının iki ayrı Şehremini tarafından yönetildiğini ve bu şahsiyetlerden Müslüman olan Şehremini’nin yardımcısının Hıristiyan, Hıristiyan olan Şehremininin yardımcısının da Müslüman olduğu ifade edilmektedir.
Diyarbekir (Bilindiği üzere Diyarbekir adı 1937 yılında Mustafa Kemal’in emriyle Belediye meclis kararıyla Diyarbakır’a dönüşmüştür) 1922 tarihinden sonra Şehremanetliğinden Belediyeliğe dönüştü.
1922 yılında Ankara Hükümetince 278 sayılı “Devairi Belediye Rüesa’sının Sureti İntihabına Dair Kanun” çıkarılır. Bu kanun çerçevesine göre Diyarbekir dâhil diğer tüm yerleşim yerlerinde Cumhuriyet rejiminin belediyeleri de kuruldu.
Türkiye’de ilk Büyükşehir Belediyeleri İstanbul, Ankara ve İzmir olmak üzere 1984 yılında kurulur. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ise 1993 yılında kuruldu.
Diyarbakır Belediyesi, 504 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 28.12.1993 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi statüsüne dönüştürüldü. (Kaynak: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi)