DSİ – Devlet Su İşleri - Emlak Ansiklopedisi

Türkiye’nin yer altı ve üstü su kaynaklarını bulup değerlendirmek; yerleşim, tarım ve sanayi bölgelerine ulaştırmakla görevli devlet kuruluşudur. DSİ Genel Müdürlüğü, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı’na bağlı çalışır. Eski Cumhurbaşkanlarından Süleyman Demirel, ‘Barajlar Kralı’ ünvanını ve Başbakanlığı’nı DSİ’ye borçludur…

28.11.2013 17:18:53 Şirketler

DSİ – Devlet Su İşleri
Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürü Akif Özkaldı

DSİ nedir?

Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü, ülkemizdeki bütün su kaynaklarının plânlanması, yönetimi, geliştirilmesi ve işletilmesinden sorumlu, Merkezi Yönetim Bütçesine tabii genel bütçeli yatırımcı bir kuruluştur.

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Orman ve Su İşleri Bakanlığı'na bağlıdır. Çevre ve Orman Bakanlığı 04/07/2011 tarih ve 27984 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 645 sayılı KHK ile faaliyetlerini Orman ve Su İşleri Bakanlığı olarak yürütmektedir.

DSİ ne zaman kurulmuştur?

DSİ Genel Müdürlüğü 6200 Sayılı Kanun’la 18 Aralık 1953 tarihinde kurulmuş ve 1954 yılında teşkilatlanmıştır.

Bir kamu kuruluşu olarak kendine verilen; taşkın koruma, sulu ziraati yaygınlaştırma, hidroelektrik enerji üretme ve büyük şehirlere içme suyu temini yanısıra Belediye Teşkilâtı Olan Yerleşim Yerlerinede İçmesuyu temini gayelerini etkin bir şekilde yerine getirebilmesi bakımından, söz konusu dört maksadın ortak noktası olan baraj çalışmaları konusunda öncelikli faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu sebeple DSİ Genel Müdürlüğü ülkemizde barajlar yapan bir kuruluş olarak bilinir. Aynı zamanda ülkemizdeki su kaynaklarının çeşitli kullanım maksatlarına tahsisinde otorite kuruluştur..

DSİ, hangi kanunlarla hareket etmektedir?

DSİ Genel Müdürlüğü faaliyetlerini; 6200, 167 ve 1053 Sayılı Kanunlara göre yürütür. Bu kanunlar aşağıda özetlenmiştir:

28/02/1954 tarih ve 6200 Sayılı Teşkilât ve Vazifeler Hakkındaki Kanun ile;

Yeraltı suyu etüt ve araştırmaları için kuyu açmak veya açtırmak,

Yeraltı suyu tahsisi yapmak,

Yeraltı sularının korunması ve tescili,

Arama, kullanma ve ıslah-tadil belgesi vermek,

03/07/1968 tarih ve 1053 Sayılı Ankara, İstanbul ve Nüfusu 100 000’den Büyük şehirlere içme Suyu Temini Hakkında Kanun ile;

Baraj ve isale hattı,

Su tasfiye tesisi inşaatları,

Su depoları yapmak,

görevleri DSİ’ye verilmiş iken, 18/04/2007 tarih ve 5625 sayılı Kanun ile 1053 sayılı kanunun 10. maddesinin değişmesi neticesinde nüfus kriteri kaldırılarak Belediye teşkilatı olan tüm yerleşim yerlerinin içme kullanma ve endüstri suyu ve gerekmesi halinde atık su tesislerinin yapımında DSİ yetkili kılınmış olup 1053 sayılı Kanunun adı da "Belediye Teşkilâtı Olan Yerleşim Yerlerine İçme, Kullanma ve Endüstri Suyu Temini Hakkında Kanun" olarak değiştirilmiştir.

6200 Sayılı Kanun (DSİ) detayları için tıklayın!

DSİ’nin hedefleri nelerdir?

DSİ’nin vizyonu, su kaynaklarımızın geliştirilmesi, korunması ve yönetilmesi konularında dünya lideri olmaktır.

Bunun için kuruluş; su kaynakları konusunda AR-GE çalışmaları ile ileri teknolojiler geliştirerek kullanıma sunacak ve Entegre Su Yönetimini gerçekleştirecektir.• Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü 2023 yılına kadar mevcuda ilave olarak;

• 3 milyon hektar alanın sulanmasını,

• 27.000 MW kurulu gücünde HES yapılmasını,

• Şehirlerimize yılda 27,5 milyar m3 su teminini hedeflemektedir.

DSİ’nin temel misyonu; ülkemiz su kaynaklarından faydalanmak, zararlarından korunmak, bilim ve tekniğe uygun olarak, milli menfaatlerimizi gözeten bir yaklaşımla su ve ilgili toprak kaynaklarımızın geliştirilmesini sağlamaktır.

Bunun için;

• Uzun zaman alan yatırımları kısa sürede tamamlayarak aziz milletimizin istifadesine sunmak,

• Verimli ve ekonomik projelere öncelik vermek,

• Yeni bir anlayışla yatırımların inşaat sürelerini kısaltmak,

• Hidroelektrik enerji üretiminde; öncelikle teknik ve ekonomik üretim potansiyeline ulaşmak,

• Öncelikle verimli topraklar olmak üzere, sulanabilir bütün arazilere su vermek,

• Şehirlerin su problemlerini bir daha gündeme gelmeyecek şekilde çözmek,

• Dereleri ıslah ederek su baskınlarından korunmak, erozyonu kontrol altına almak,

• Kamu bütçesine en az yük getirecek finans modellerini geliştirmek,

• Hidroelektrik enerji üretiminin arttırılması için özel sektör yatırımlarını desteklemek ve teşvik etmek,

• Özel sektörün talip olmadığı hidroelektrik enerji tesislerinin gerçekleştirilmesini hedeflemektedir.

DSİ’nin tarihçesi nedir?

Ülkemizde su yapılarının inşası; Osmanlı Döneminde vakıflar tarafından yürütülmüş olup, Konya Ovası Sulaması, bazı su yolları ve bentler dışında inşa edilmiş büyük su yapısı bulunmamaktadır. Su işlerinin örgütlü bir şekilde ve sürekli olarak ele alınması 1914 yılında Nafıa Nezareti’nin yeniden yapılanması ile oluşturulan “Umur-u Nafıa Müdüriyet-i Umumiyesi”nin (Bayındırlık İşleri Genel Müdürlüğü) kurulmasıyla başlar. Bu Genel Müdürlüğün görevleri arasında sulama, kurutma, taşkın koruma, nehir ulaşımı, su biriktirme ve dağıtımı önemli bir yer almıştır.

Cumhuriyetin ilânıyla beraber Türkiye, özellikle 1930’lu yıllarda ülkenin su kaynaklarını geliştirme yolunda geniş çaplı girişimlerde bulunmuştur.

1925 yılında “Umur-u Nafıa Müdüriyet-i Umumiyesi”ne bağlı bir “Sular Fen Heyeti Müdürlüğü” kurularak Bursa, Adana, Ankara, Edirne ve İzmir Su İşleri Müdürlükleri oluşturulmuşsa da gerek gözlem yetersizliği gerekse ödenek azlığı, işlerin beklenen ölçüde gelişmesine imkân vermemiştir.

“Su idarelerinin taksimat, teşkilat ve vezaifi hakkında tanzim ve tevdi olunan,merbut talimatnamenin mevki mer'iyyete vazıi Nafıa Vekaleti celilesinin 18/19 Temmuz sene 1925 tarih ve 527/4190 numaralı tezkeresi üzerine icra vekilleri heyetinin 22 Temmuz sene1925 tarihli ictimaında tasvib ve kabul edilmiştir.”

Türkiye Reisicumhur

Gazi Mustafa Kemal

Adliye Vekili

Mahmud Esat

Dahiliye Vekaleti Vekili

İhsan

Maliye Vekaleti Vekili

Ali Cenani

Nafıa Vekili

Süleyman Sırrı

Bahriye Vekili

İhsan

Ticaret Vekili

Ali Cenani

Başvekil

İsmet

Müdafai Mülkiye Vekili

Receb

Hariciye Vekili

Doktor Tevfik Rüştü

Maarif Vekili

Hamdullah Suphi

Sıhhat ve Muavenet İctimaiye Vekili

Süleyman Sırrı

Ziraat Vekili

Mehmed Sabri

DSİ – Devlet Su İşleri

Cumhuriyetin İlk Yıllarında Su İdarelerinin Bölge Taksimatı (22 Temmuz 1925)

Seydişehir İncesu Regülatörü / KONYA 1929 yılında ise ortaya çıkan şiddetli kuraklık ve kıtlık neticesinde o yıl“Sular Umum Müdürlüğü”nün kurulmuştur.

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun ilk çeyrek asrında gerçekleştirilen baraj inşaatlarına en önemli örnek Ankara’ya içme suyu sağlayan Çubuk I Barajı’dır. Çubuk I Barajı 1936 yılında işletmeye açılmış ve Su İşleri tarihinde Cumhuriyetin ilk barajı olarak yerini almıştır. Bunu takip eden dönemde; Bursa’da Gölbaşı Barajı (1938), Niğde’de Gebere Barajı (1941) inşaatı başlamış, bunları Van’da Sihke (1948), Eskişehir’de Porsuk I (1949) barajları inşa edilmiştir. Ayrıca bazı göllerin tanzim projeleri de ele alınmış ve Isparta’da Gölcük, Van’da Keşiş, Doni ve Ermenis, Denizli’de Işıklı, Manisa’da Marmara ve Ankara’da Eymir gölleri üzerinde bu kapsamda çalışılmıştır.

1939 yılında da Nafıa Vekaleti’ne bağlı olarak “Su İşleri Reisliği” kurulmuştur. Bu tarihten sonra su işlerinin önemi çok daha iyi anlaşılmış, su kaynaklarının istikşafı, etütleri ve planlamaları ile su ölçümleri yapılmıştır.

1936 yılında çıkarılan“ Çeltik Ekimi Kanunu”, 1943 yılında çıkarılan “Taşkın Sulara ve Su Baskınlarına Karşı Korunma Kanunu”, 1950 yılında çıkarılan “Bataklıkların Kurutulması ve Bunlardan Elde Edilecek Topraklar Hakkında Kanun”, 6200 sayılı DSİ Kuruluş Kanunu’nun öncüleri olmuştur.

Su İşleri Teşkilâtı 1953 yılında yeniden düzenlenmiş; 18.12.1953 tarihinde kabul edilen ve 28.02.1954 tarihinde yürürlüğe giren 6200 sayılı kanun ile yetkileri arttırılarak, Bayındırlık Vekâleti’ne bağlı, katma bütçeli, tüzel kişiliğe sahip Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü kurulmuştur.

Bu tarihte taşrada havzalar itibariyle 10, Seyhan ve Hirfanlı’da da 2 adet olmak üzere toplam 12 adet Bölge Müdürlüğü ile 26 Şube Başmühendisliği oluşturulmuştur. Merkezde ise; Etüd Plân, Proje İnşaat, İşletme, İdarî İşler Daire Reislikleri ile Makine, Barajlar, Amenajman Müdürlükleri, Malzeme, Neşriyat, Hukuk İşleri ve Teknik Müşavere Kurulu gibi birimler kurulmuştur.

31.08.2007 tarihinden itibaren Çevre ve Orman Bakanlığı'na bağlı olarak hizmetlerini yürütmektedir.

Süleyman Demirel’i Başbakan yapan kuruluş: DSİ

Eski Cumhurbaşkanlarından Süleyman Demirel, DSİ Genel Müdürü olarak elde ettiği başarılarla Başbakan olmuştur. Kökeninin DSİ olduğunu unutmaz, hep barajlar yapar ve bir ara lakabı “Barajlar Kralı” olur...

Süleyman Demirel, 1950'de Elektrik İşleri Etüd İdaresi'nde çalışmaya başladı. Sulama ve elektrik konularında araştırma yapmak için Amerika Birleşik Devletleri'ne (ABD) gönderildi.

Türkiye'ye dönüşünde, 1953 yılında Seyhan Barajı inşaatı başladığında proje mühendisi iken Başvekil Adnan Menderes'in dikkatini çekerek 1954 yılında Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü'nde Barajlar Dairesi Başkanlığı'na atandı.

1955 yılında da DSİ Genel Müdürlüğü'ne tayin edildi. Bu arada Eisenhower Vakfı'nın onu bursiyer olarak seçmesiyle yeniden ABD'ye gitti. Askerliğini yapmak üzere 1960 yılında genel müdürlük görevinden ayrıldı.

1965 ile 1971 arasındaki Süleyman Demirel'in başbakan olduğu dönemde Boğaziçi Köprüsü, Ereğli Demir Çelik İşletmeleri ve Keban Barajı gibi büyük yatırımlara imza atıldı. Bu dönemde Türkiye’de enflasyon %5, kalkınma hızı %7 idi. Bu kalkınma hızı Japonya’dan sonra petrol ülkeleri dışında, dünyanın ikinci yüksek kalkınma hızıydı.

DSİ – Devlet Su İşleri