Binalarda, Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği’ne uygun bir şekilde yapılması gereken tesisat biçimidir. Türkiye’deki her 5 bina yangınından biri elektrik tesisatı kaynaklı meydana gelmektedir.
Elektrik tesisatında yer alan oluşumlar nelerdir?
İnsanlar, diğer canlılar, bitkiler ve eşyalar için bazı durumlarda (yaklaşma, dokunma vb.) tehlikeli olabilecek ve elektrik enerjisinin üretilmesini özelliğinin değiştirilmesini, biriktirilmesini, iletilmesini, dağıtılmasını ve mekanik enerjiye, ışığa, kimyasal enerjiye vb. enerjilere dönüştürülerek kullanılmasını sağlayan tesislere denir.
Elektrik zayıf akım tesisi; herhangi bir canlı için tehlike oluşturacak akımın bulunmadığı tesisattır. Şebeke de akım kaynağından, tüketim araçlarının bağlantı ucuna kadar olan hava hatları ve kabloların tümüne verilen isimdir. Şebeke, dağıtım şebekesi ve tüketici tesisinden meydana gelir.
Dağıtım şebekesi; akım kaynağından tüketici tesisine kadar olan hava hatları ve kablolardan oluşur.
Tüketici tesisi; Yapı bağlantı kutusunda sonraki ya da bunun gerekli olmadığı yerlerde tüketim araçlarında önceki son dağıtım tablosunu çıkış uçlarından sonraki elektrik işletme araçlarının tümü olarak tanımlanır.
Kiracılarla ev sahipleri arasında elektrik tesisatı yüzünden çıkan problemlerde neler yapılır?
Elektrik tesisatı başvurusunda bulunacak kişi kiracıysa, ev sahibi ile aralarında çıkabilecek her türlü anlaşmazlıktan kendisinin sorumlu olduğunun bildiren noterden onaylı bir belge vermesi gerekir. Bu belgeyi veremiyorsa eğer, yapı sahibi ya da vekili tarafından imzalanmış bir yükümlülük belgesi (taahhütname) vermek zorundadır.
Bu belgede yer alan hükümler şöyledir:
-Yapı içinde yada yapının kiraya verilen bölümünde elektrik tesisi yaptırılması yada elektrik kullanılması için aboneye izin verildiği,
-Kendi yapısına elektrik verilebilmesi için yapının içine ve dışına konulacak tüm düzenlerin kurulmasının uygun görüldüğü ve bunun için de işletmenin hiçbir şekilde zarar karşılığı ödemek zorunda olmadığı bildirilmelidir.
Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği nerelerde uygulanır?
-Yeni kurulacak tesislerde,
-Kurulu tesislerin tamamen değiştirilmesi durumunda,
-Kurulu tesislerde açık ve belli olarak ölüm yaralanma ve yangına neden olabilecek durumlarda,
-Kurulu tesislerde bozukluk ya da değişikliğin yakındaki diğer tesislerde önemli karışıklık yada tehlikeler doğurması durumunda,
-Kurulu bir tesisi esasına etki etmeyecek biçimde yapılacak genişletmelerin, değişikliklerin ve onarmaların yalnızca bu bölümlerinde,
Elektrik kablolarının özellikleri nedir?
Damar: Kablonun yalıtılmış olan iletkenidir.
Dairesel Kablo: Damar iletkeni kesiti daire biçimlidir.
Kesme Kablo: Damar iletkeni kesiti daire kesmesi biçimlidir.
Çok Damarlı Kablo: Damar sayısı birden fazladır.
İletken: Elektrik enerjisini iletmeye yarayan teldir.
Damar iletkeni: Damarın özünü oluşturur.
Sıkıştırılmış İletken: Tellerin arasındaki boşlukları azaltmak, iletken çapını ve kesitini geometrik boyutlarını küçültmek için sıkıştırılmış çok telli bir iletkendir.
Düşük Kesitli İletken: Kablo faz iletkeni kesitinden küçük olan iletkendir.
Yalıtkan Kılıf: Damar iletkenini yalıtan bir kılıftır.
Ortak Kılıf: Çok damarlı kablolarda, damar demetimi içine alan ve demetine istenilen çevre biçimini vermeye yarayan kılıftır.
Ayırıcı Kılıf: Üst üste gelen, ayrı metaller arasına konulan kılıfa denir.
Dış Kılıf: Kabloyu dış etkenlerden korumaya yardımcı olur.
Çok damarlı PVC Kablo
Kablo türleri nelerdir?
N Tipi Kablolar: Sabit tesislerde kullanılır. Normal ve hafif işletme şartlarına dayanıklıdır. Dış kılıf rengi beyaz ya da gridir. 16 mm2’ye kadar tek daha büyük kesitlerde, kalın ve çok telli olarak imal edilir. İletkenleri bakır ya da alüminyumdur. Yer altında kullanılmaz.
Y Tipi Kablolar: Sabit tesislerde kullanılır. Ağır işletme şartlarına dayanıklıdır. 0.6 /1 kV’dan küçük kablolarda dış kılıf rengi siyah, 3.5 /6 kV’dan büyük kablolarda ise kırmızıdır. Yer altında kullanılabilir. Bakır ya da alüminyumdan üretilir.
F Tipi Kablolar: Hareketli tesislerde kullanılır. Normal ve hafif işletmelere dayanıklıdır. Dış kılıf rengi Beyaz olup, ince telli bakır iletken kullanılır.
B Tipi Kablolar: Ağır işletme şartlarına dayanıklı olan bu kablolar da hareketli tesislerde kullanılır. Dış kılıf rengi siyahtır ve ince telli bakır iletkenlere sahiptir.
Tek Damarlı PVC Kablolar: İnce telli, bakır iletkenli, PVC izolasyonludur. Makine, cihaz ve aydınlatma bağlantılarında kullanılır.
Çok Damarlı PVC Kablolar: İnce telli, PVC izolasyonlu olup, dış kılıfı da PVC’dir. Kapalı yerlerde, ev aletlerinde ve buharlı/rutubetli ortamlarda kullanılır.
Yassı PVC Kablolar: İnce telli, PVC izolasyonlu olup, dış kılıfı da PVC’dir. Kuru ve kapalı yerlerde, hareketli cihazlarda ayrıca kontrol kablosu olarak kullanılır.
PVC Kontrol Kablolar: İnce telli ve bakır iletkenlidir. Ölçü kumanda ve kontrol kablolarıdır. Numara kodlu PVC damarları vardır. Kuru ve ıslak mahallerde, klima sistemlerinde, makinalarda, seri üretim bantlarında kullanılır.
Ekranlı PVC Kumanda Kablolar: İnce tellidir. Bakır iletkenlerden oluşur. PVC numaralı kodlu damarları vardır. İç kılıfı PVC’dir. Yağa dayanıklı dış kılıflı kablolardır. Endüstriyel şartlarda kullanılan klima sistemlerinde, makinalarda, seri üretim bantlarında vardır.
Tek Damarlı Slikon Kablolar: İnce ve çok telli bakır kablolardır. Slikon kauçuk izolasyonludur. Yüksek ısıya dayanıklıdır. Yüksek ısıya maruz kalan her türlü alette bu kablolar kullanılabilir.
Kauçuk İzoleli Kablolar 1: İnce telli ve bakır iletkenden oluşur. Lastik yalıtkanlı, lastik dış kılıflı kablolardır. Hareketin fazla olduğu alet ve ortamlarda kullanıma uygundur. Uzatma kabloları ve ev eşyaları gibi alanlar kullanım alanlarıdır.
Kauçuk İzoleli Kablolar 2: İnce telli, bakır iletkenlidir. Aleve ve yağa dayanıklıdır. Chloroprene kauçuk dış kılıfı vardır. Mekanik etkilerin az olduğu ve yağlı, rutubetli ortamlarda dayanıklıdır. Aleve karşı dayanımlıdır.
Ağır Şartlarda Dayanıklı Kablolar: İnce tellidir. Kalaylı bakır iletkeni vardır. Lastik iç kılıftan oluşur ve lastikle izole edilmiştir. Kimyasallara karşı koruyucu görevi üstlenen dış yapısı; Chloroprene kauçuktur.
Kaynak Kabloları: Tek damarlı sentetik malzemeden yapılan bu ürün, ince telli ve bakır iletkenlidir. Chloroprene kauçuk dış kılıftan oluşur. Kimyasallara, sıcağa ve soğuğa oldukça dayanıklı kablolardır. Ağır sanayide kullanılır.
Yassı Kauçuk Kablolar: İnce telli ve bakır iletkenli olan bu kablo; Chloroprene kauçuk dış kılıftan oluşur. Asansör ve vinç gibi aletlerde kullanılır. Kimyasallara, ozona ve sıcağa dayanıklı bu kablolar, tüm şartlara uygun bir şekilde üretilmektedir.
Elektrik tesisatından kaynaklanan yangın oranları nelerdir?
Prysmian Group’un kablo bilincinin artırılması amacıyla başlattığı ‘’Dikkat Her Kablo Aynı Değildir’’ etkinlikleri kapsamında 2013 Şubat ayında bir lansman düzenlendi. Oskar Elektrik’in Yönetim Kurulu Başkanı Osman Karagöz elektrik kaynaklı çıkan yangınlar hakkında şu açıklamalarda bulundu:
Son dönemlerde yangınlar ABD’de yüzde 40, İngiltere’de yüzde 22 azalırken, Türkiye’de yüzde 296 arttı. Türkiye’deki her 5 bina yangınından biri elektrik tesisatı kaynaklı. Bu noktada bina yapımlarında kullanılan kabloların kalitesi, güvenlik açısından büyük önem taşıyor. Türkiye’de satışa sunulan kablolar arasında performans ve güvenlik açısından büyük farklar bulunuyor.İnşaat maliyetinin yüzde birinden az olan kabloda kaliteye dikkat edilse,elektrik tesisatı kaynaklı yangınları tamamen önlemek mümkün.
Elektrik tesisatı yapılırken nelere dikkat etmek gerekiyor?
1.Elektrik İç Tesisat Yönetmeliğine uygun bir şekilde projelendirme yapılması gereklidir.
2.Kablo kesitlerine göre gerilim dönüşümü hesabı yapılmalıdır.
3.Mühendis onaylı elektrik tesisat projesinin elektrik istenilen kurumdan onaylatılmalıdır.
4.Uygun kablolar seçilmeli ve uygun bir şekilde yerleştirilmelidir.
Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği ne der?
ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ
I.YÖNETMELİĞİN KAPSAMI
KAPSAM
Madde 1 – Bu Yönetmelik elektrik iç tesislerinin kurulmasına ve işletilmesine dair hükümleri kapsar; elektrik enerjisinin üretilmesine ve dağıtılmasına dair yapı içindeki tesisleri kapsamaz. Aşağıdaki elektrik tesisleri elektrik iç tesisi sayılır.
a) ( Değişik fıkra: RG 12/07/1998- 23400) Sürekli elektrik tesisleri:
Yapıların yada kümelerinin içinde, bitişiğinde yada bu yapılara ek olarak bunların dışında sürekli kullanılmak için kurulan asansör tesisleri dışındaki alçak gerilimli her türlü tesislerdir. Yapıların iç aydınlatma, kuvvet, alçak gerilim kompanzasyon tesisleri, çağırma, alarm, arama, yıldırımlık, akü, doğrultmaç (redresör) hoparlör, anten, telefon ve televizyon tesisleriyle, bu yapıların bahçe aydınlatma tesisleri ve yukarıda açıklanan tesislerin dışarıda kurulan bölümleri sürekli tesis sayılır.
b) ( Değişik fıkra: RG 25/10/1996- 22798) Tesisi yaptıran kimsenin arazisi ile sınırlı enerji nakil hattı içermeyen, bağımsız alçak gerilimli elektrik tesisleri (bir ev, bağ veya bahçenin yalnızca kendi gereksinimlerini karşılamak için tahsis edilecek motopomp tesisi ve benzeri tesisler)
c)Geçici elektrik tesisleri
Geçici elektrik tesisleri yukarıda (a) ve (b) madde bölümlerinde açıklanan tesislere bağlanmış olan yapıların içinde yada dışında, sürekli tesisin işletmeye açılmasına kadar kullanılmak için geçici olarak kurulan ve sürekli olarak kullanılmayan alçak gerilimli her türlü tesislerdir. Lunapark, panayır gibi tesisler ve şantiyeler geçici tesis sayılır.
II. YÖNETMELİĞİN UYGULANMASI
UYGULAMA
Madde 2 - a)Bu yönetmelik
a.l - Yeni kurulacak tesislerde,
a.2 - Kurulu tesislerin tamamen değiştirilmesi durumunda,
a.3 - Kurulu tesislerde açık ve belli olarak ölüm yaralanma ve yangına neden olabilecek durumlarda,
a.4 - Kurulu tesislerde bozukluk yada değişikliğin yakındaki diğer tesislerde önemli karışıklık yada tehlikeler doğurması durumunda,
a.5 - Kurulu bir tesisi esasına etki etmeyecek biçimde yapılacak genişletmelerin, değişikliklerin ve onarmaların yalnızca bu bölümlerinde,
uygulanır.
Kurulu tesislerin kesilmiş olan akımlarının yeniden verilmesi anında yada işletme tarafından serbest olarak yapılacak muayene sonunda a.3 ve a.4‘de açıklandığı gibi bozuk ve tehlikeli görülen tesislerin bu Yönetmelik hükümlerine göre bir ay içinde düzeltilmesi aboneye bildirilir. Tesis bu süre içinde düzeltilmemişse, işletme abonenin akımını keser. Bu bozukluk ve tehlikeli durum tümünde varsa, a.2‘de yer alan hükme göre işlem yapılır.
Akımın derhal kesilmesini gerektiren tehlikeli durumlarda bu süre verilmez.
b) Bu Yönetmeliğin herhangi bir maddesinin uygulanması mahalli şartlar nedeniyle zorluklar yada teknik gelişmeyi önleyecek durumlar ortaya çıkarırsa, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı‘na yapılacak gerekçeli başvurma üzerine Bakanlık yalnızca o başvurma için söz konusu maddenin uygulanmamasına izin verebilir.