Artık değer ve önemini kaybedecek olan Haydarpaşa Garı, ne kadar değerli; gelin bakalım:
Haydarpaşa Gar tarihinde neler yaşandı?
30 Mayıs 1906 yılında yapımına başlanan Haydarpaşa Garı, İstanbul’da yaşayan-yaşamayan birçok insanın hayatına tanıklık etti. 19 Ağustos 1908 yılında hizmete açıldı. Adını ise 3.Selim dönemi paşalarından olan Haydar Paşa’dan aldı. İnşaatını adı “Anadolu-Bağdat Şirketi” olan bir Alman şirketin yaptığı Haydarpaşa’nın mimarları ise yine iki Alman olan Otto Ritter ve Helmuth Cuno oldu.
Gar binası başlangıçta 2 bin 525 metrekare alana kurulu olup daha sonra bugünkü kapalı kısımları ile birlikte 3 bin 836 metrekarelik bir alana yayıldı. Haydarpaşa Garı Neo-Klasik Alman mimarisi ile tasarlanmış olup, 21 metre uzunluğunda toplam 1.100 adet suya karşı izole edilen kazınlar üzerine inşa edildi. Garın taşıyıcı sisteminde ise çelik karkas kullanıldı.
Haydarpaşa Garı’nın inşaatında kullanılan malzemeler ise şöyle; 2500 metreküp lefke taşı, 13000 metreküp beton, 1140 ton demir, 520 metreküp kereste, 19000 metre sert ağaç ve 6200 metrekare arduvaz çatı kaplaması.
Haydarpaşa Garı'ndan son tren seferi ne zaman yapıldı? Tepkiler neydi?
19 Haziran 2013tarihli Hürriyet Gazetesi'nin haberine göre; Haydarpaşa Garı'ndan son banliyö treni seferleri gerçekleşti. Seferlere ara verilmesini protesto eden bir grup turnikelerden son kez geçerek trene bindi.
Haydarpaşa Garı ve Liman Dönüşüm Projesi kapsamında tren seferlerine kapatıldı. Son Haydarpaşa-Pendik banliyö treni seferi saat 00.20'de gerçekleşti. Seferlere ara verilmesini protesto eden yaklaşık bin kişilik bir grup akşam saat 21.00 sırlarında garın önünde toplandı. Grup burada şarkılar söyledi ve sloganlar attı.
Haydarpaşa için durdular
Haydarpaşa Garı'ndan bu akşam son banliyo seferi gerçekleşti.
Tarihi gara sahip çıkan kalabalık bir grup da seferlerin sona ermesini 'duran adam eylemiyle' protesto etti. Eylem sosyal medyada geniş yer buldu.
Haydarpaşa - Pendik banliyo treni seferlerine bugünden itibaren 24 ay ara verilecek.
Haydarpaşa Garı'nın çatısı 2010 yılında böyle yanmıştı.
Haydarpaşa Garı’nda çıkan yangınların mazisi nedir?
Haydarpaşa Garı’nda çıkan ilk yangın 1917 yılında meydana geldi. Bu yangın; 1.Dünya Savaşı sırasında cephanelik olarak kullanılan depoda başladı ve Haydarpaşa’nın büyük bir kısmını yok etti. Yeniden onarılıp son halini alan Haydarpaşa’da daha sonra sırasıyla iki yangın daha çıktı ve tekrar onarılıp eski haline çevrildi. Son yangın ise 2010 yılında oldu ve sebebi bulunamadı. Bu yangından sonra ise Haydarpaşa görevini bitirmiş oldu.
Haydarpaşa’ya ne olacak?
1 Şubat 2012 tarihinde tamamen kapatılan Haydarpaşa’ya turizm ve ticaret merkezi ayrıca bir de otel yapılacağı açıklandı. Buna göre 2007 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile TCDD arasında bir protokol imzalandı. Haydarpaşa Gar ve Dönüşüm Projesi adı altında gerçekleştirilmesi planlanırken yapıların maksimum 6 kat olacağı açıklandı.
Haydarpaşa Port Projesi
Haydarpaşa Gar ve dönüşüm projesinde son durum nedir?
2010 yılında çıkan son yangın ile kapatılan Haydarpaşa Gar’ı için hayata geçirilmesi planlanan ve 2007 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile TCDD arasında imzalanan protokol, ülkede oldukça ses getirmişti. Haydarpaşa Gar’ının kapatılmasını, özelleştirilmesini istemeyen kişiler tarafından düzenli olarak eylemler, imza kampanyaları başlamıştı. Haydarpaşa Gar ve Dönüşüm Projesi adı altında otel, turizm ve ticaret merkezinin yapılacağı açıklanmış, bazı dernekler ise buna karşı çıkmıştı. Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruması altına alınması talep edilen, projeye karşı çıkmak için toplanan binlerce imza sonucu bir festivale katılan Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım 2013 Şubat ayında şu açıklamalarda bulundu:
“Haydarpaşa'da sorun yok. 2006'dan beri çalışılıyor. Her türlü süreçten geçti. Belediyelerden geçti. İtiraz süreçleri de sona erdi. Haydarpaşa'nın, bölgenin doğal yapısını koruyacak, tarihi değerlerini muhafaza edecek ve fazla yoğun yapılaşmaya izin vermeyen, tarih ve tabiat varlıklarını koruma kurullarının da onayladığı proje gerçekleştirilecek. Haydarpaşa Garı otel değil, halka açık olarak devam edecek.”
Proje için ise Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk hem başkan kimliği ile hem de vatandaş kimliği ile iki ayrı dilekçe sundu. Selami Öztürk dilekçe verme sebebini ve projeye neden karşı olduğunu şu sözlerle açıkladı:
Yaptıkları planın adı ‘Koruma Amaçlı’ ancak; korunan bir şey yok. Anıtlar Kurulu, Haydarpaşa Garı’ nın tarihi işlevinin sürmesini kararlaştırdı. Buna rağmen, Haydarpaşa Garı çevresinde büyük bir yapılaşma yoğunluğu getiriliyor. Hemen köprünün alt tarafı ticari alana ayrılmış. Kentin trafik durumunu göz önüne alırsak burada büyük problemler yaşarız. Haydarpaşa Garı için ‘Kültürel tesis, alt katlar gar, üst katlar konaklama tesisi’ ifadesi kullanılıyor. Yani oraya nostaljik bir tren gelecek, üstü yine otel olacak. Oysa hemen garın arkasına yine turizm ve konaklama alanı konulmuş. Fuar ve panayır için ayrılan Atatürk Anıtı’nın bulunduğu meydan tören alanı olarak kullanılıyor. Kadıköylüler, denizi rahat görmeli, buralar yeşil alan ve gezme alanları olarak düzenlenmeli. Meydana yakın İSKİ ve İspark’ ın geniş alanları fuar için çok uygun.
Haydarpaşa’dan kalkan trenlerin güzergâhları neresidir?
İstanbul Anadolu Yakasında, Kadıköy Belediyesi sınırları içinde yer alan Haydarpaşa Garından kalkan banliyö treni; aktarmalı bir şekilde Türkiye’de yer alan trenle gidilebilecek her bölgeye gitmektedir. Bunun dışında Anadolu Yakasında bulunan toplam 27 durakta şehir içi ulaşım sağlamaktadır. Haydarpaşa banliyösünün uğradığı duraklar şöyle;
Haydarpaşa, Söğütlüçeşme, Kızıltoprak, Feneryolu, Göztepe, Erenköy, Suadiye, Bostancı, Küçükyalı, İdealtepe, Süreyyaplajı, Maltepe, Cevizli, Atalar, Kartal, Yunus, Pendik, Kaynarca (Hizmet dışı), Tersane (Hizmet dışı), Güzelyalı (Hizmet dışı),Aydıntepe (Hizmet dışı), İçmeler (Hizmet dışı), Tuzla (Hizmet dışı), Çayırova (Hizmet dışı), Fatih (Hizmet dışı), Osmangazi (Hizmet dışı), Gebze (Hizmet dışı).
Haydarpaşa Gar Müdürü kimdir?
Haydarpaşa Garı’nın son müdürü olan Orhan Tatar, 1960 yılı Kars doğumludur. Lise dönemine kadar eğitim hayatını Erzurum’da geçiren Tatar, Yüksek Öğrenimini İşletme Fakültesinde yaptı. 1987 yılında ise ilk işine Çankırı’da Hareket Memuru olarak başladı. 1992 yılında hareket memuru olarak göreve başladığı Haydarpaşa’da 2008 yılında müdür olarak terfi etti.
Boğaz Stadı Projesi
Haydarpaşa Garı'na Boğaz Stadı mı yapılacak?
2020 Olimpiyatları için İstanbul’da aday oldu. 220 Olimpiyatları için birçok çalışma yürüten İstanbul Büyükşehir Belediyesi projelerinden biri de "Bosphorus Stadium" oldu.
2020 Yaz Olimpiyat ve Paralimpik Oyunları için Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) Değerlendirme Komisyonu'na sunulan tanıtım kitapçığında yer alan projeninm Haydarpaşa Garının bir bölümüne yapılacağı söylendi. Geçici bir stat olacağı ve 2020 Olimpiyatlarının açılışının bu statta yapılacağı açıklandı
Bosphorus Stadium yani Boğaz Stadı dışında bölgeye yapılması planlanan projeler arasında; Boğaziçi Kürek Merkezi, Boğaziçi Plaj Voleybolu Merkezi, Ulusal Voleybol Merkezi ve Boğaziçi Okçuluk Parkı da yer aldı.
Haydarpaşa için kaleme alınan eserler hangileridir?
- İstanbul’un Dönüşüm Süreci: Haydarpaşa (Mimarlar Odası- 2009)
- Zaman ve Uzam İçinde Haydarpaşa-Gani Çulha • Ishak Kocabıyık • Mutlu Binark
(Mülkiyeliler Birliği Vakfı-2007)
- Kuruluş Yıllarında Haydarpaşa Sendikası- Can Şafak (Sosyal Tarih Yayınları-2010)
- Marmara’da Bir Balık Olarak Haydarpaşa- Murat Batmankaya (Heyamola Yayınları-2010)
- Haydarpaşa’dan İzmir’e Tarihi Söyleşiler- Zeki Arıkan (Tarihçi Kitabevi-2013)
Haydarpaşa Limanı’nın tarihçesi nedir?
Liman tesisleri 20.04.1899 tarihinde Anadolu Bağdat Demiryolları Kumpanyasına inşa ettirilmeye başlanmış ve 1924 senesine kadar bu kumpanya tarafından işletilmiştir. 24.05.1924 tarih ve 506 sayılı yasayla liman, Hükümet tarafından satın alınmış ve 31.05.1927 tarihine kadar özel bir rejimle idare edilmiştir. 31.05.1927 tarih ve 1042 sayılı yasa gereğince Nafıa Vekaletine (Bayındırlık Bakanlığı) bağlı bulunan Demiryolları İdaresine devredilmiştir.Limanın mevcut tesisleri yeterli olmadığından, Bayındırlık Bakanlığınca 05.02.1953 tarihinde başlayan tevsiatın ilk kısmı 1954 senesinden itibaren peyderpey TCDD İşletmesine devredilmiştir. Liman gerçek anlamda 1967 yılında hizmete girmiştir.
Haydarpaşa Liman İşletmesi’nin künye bilgileri neler?
Liman İşleticisi: T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD)
Adres: TCDD Liman İşletmesi Müdürlüğü Haydarpaşa / İstanbul
Telefon: 0-216-348 80 20
Faks: 0-216-345 17 05
E-posta: haydarpasaliman@tcdd.gov.tr
Konumu:
Enlem 40° 59' 00" N
Boylam 28° 57' 00" E
Çalışma Saatleri
İdari 08:30 - 17:30
Gemi ve Yük Operasyonları 3 vardiya, 24 saat kesintisiz
(08:00-16:30, 16:30-00:30, 00:30-08:00)
Haydarpaşa Limanı’nın özellikleri nelerdir?
Pilotaj: Limana giren ve çıkan gemiler kılavuz almak zorundadır. Bu hizmet 24 saat boyunca TDİ tarafından verilmektedir.
Römorkaj: 2000 GT’den küçük gemiler için römorkör alma mecburiyeti yoktur. 2000 GT’den büyük gemiler için bu hizmet 24 saat boyunca Liman tarafından verilmektedir.
Deniz Vasıtaları: 5 adet römorkör, 2 adet demiryolu feribotu, 3 adet palamar botu ve 1 adet kılavuz botu mevcuttur.
Elleçleme Ekipmanları: Konteyner elleçlemeleri; 40 Tonluk 4 adet gantry Crane, 40 Tonluk 11 adet lastik tekerlekli transtainer, 25-42 tonluk 7 adet dolu ve 8-10 tonluk 7 adet boş konteyner forklifti ile gerçekleştirilmektedir. Bunun yanında 5-25 tonluk 6 adet mobil vinç, 30 adet kısa mastlı forklift (Dizel+Elektrik) , 1 adet loder bulunmaktadır. Ayrıca terminalde reefer konteynerler için uygun reefer panoları da mevcuttur.
Limanda ayrıca bir adet 65 tonluk MHC vinci mevcuttur.
Dökme Yük Tesisi: TMO’ya ait 34.000 ton kapasiteli bir hububat silosuna sahip olan limanın rıhtımla bağlantılı bir konveyör sistemi de mevcuttur.
Feribot: Sirkeci ve Haydarpaşa arasında çalışan tren feribotları için iki feribot istasyonu mevcut olup, her bir feribotun kapasitesi 480 tondur.