Emlak vergisinde kimi mükellefler indirimli vergi oranlarından yararlanabiliyor. Peki, bu uygulamadan kimler yararlanabilir? İndirimli emlak vergisinde nasıl yararlanılır?
Emlak vergisi bina, arazi ve arsa üzerinden belediyelere ödenen bir vergidir. Söz konusu vergi her yıl taşınmazın bulunduğu yerdeki belediyeye beyanda (bildirim) bulunmak suretiyle ilk taksiti mart nisan ve mayıs aylarında ikinci taksidi ise kasım ayında olmak üzere 2 eşit taksitte ödenir. Bununla birlikte, 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'nun 8. maddesinde yapılan düzenlemeye göre; Bakanlar Kurulu, kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup onsekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarmdan aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, özürlülerin, şehitlerin dul ve yetimlerinin Türkiye sınırları içinde brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskeni olması (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) halinde, bu meskenlerine ait vergi oranlarını sıfıra kadar indirmeye yetkilidir.
Söz konusu kanun hükmüne istinaden Kanun maddesinde sayılan şartlara sahip meskene (konut) ait bina vergisi oranı Bakanlar Kurulu Kararı ile 0 (sıfır) olarak belirlenmiştir. Böylece kanun maddesinde sayılan şartların gerçekleşmesi halinde mükelleflerin bina vergisinden bir nevi muaf olması sağlanmıştır.
Uygulamadan kimler yararlanabilir?
1- Hiçbir geliri olmadığını belgeleyenler (Kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup onsekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç),
2- Gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarmdan aldıkları aylıktan ibaret bulunanlar,
3- Gaziler,
4- Özürlüler,
5- Şehitlerin dul ve yetimleri.
Uygulamadan yararlanma şartları
• Mükellefin hiçbir gelirinin olmaması veya gelirlerinin münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarmdan aldıkları aylıktan ibaret bulunması (gaziler, özürlüler, şehitlerin dul ve yetimler hariç)
• Türkiye sınırları içinde kendi adına
tek bir konutun bulunması,
• Söz konusu konutun brüt 200 m2'yi aşmaması.
Yıllık tutarı toplamı bina vergisi indiriminden yararlanılan yıldan bir önceki yılda geçerli olan Gelir Vergisi Kanununun 103'üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2017 yılı için 30.000 TL) geçmeyen her türlü menkul sermaye iradı gelirleri, indirimli (sıfır) bina vergisi oranından yararlanmaya engel teşkil eden gelirler arasında değerlendirilmeyecektir.
İndirimli bina vergisi uygulaması ile ilgili emsal özelgeler
İndirimli vergi oranının uygulanması için meskende bizzat oturma şartı aranmamaktadır. Bu nedenle, sahip olduğu tek meskeni kiraya verip, kirada oturanlar da diğer şartları taşımaları kaydıyla indirimli vergi oranından faydalanabileceklerdir. Emeklinin kullandığı tapusu kooperatif adına olan mesken indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasından yararlanabilecektir. Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan emekli, dul vb. şeklinde birden fazla maaşın alınması indirimli vergi uygulamasını engellemez.
Emeklinin sahip olduğu arsa paylı (hisseli) konutu için indirimli emlak vergisi oranından yararlanması mümkündür. İşyeri olarak kiraya verilen mesken için indirimli (sıfır) bina vergisi oranı uygulanamaz. Emekli ve ev hanımı eşi, maliki oldukları meskenlerden dolayı ayrı ayrı indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasından yararlanabilirler. Emeklinin eşiyle birlikte 1/2 hisseli 350 metrekare meskene malik olması halinde, kendi hissesi için indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasından yararlanamaz.
İkamet ettiği meskenin yanısıra arsaya hisseli olarak malik olunması halinde indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasından (arsadan gelir elde etmemek şartıyla) yararlanabilir. Tek meskene sahip hiçbir geliri olmayan kişi, eşinin çalışması halinde bile, bu meskeni için indirimli (sıfır) bina vergisi oranı uygulamasından yararlanabilir. İndirimli (sıfır) emlak vergisi uygulamasının sadece konutlar için olup bu uygulama arazi veya arsalar geçerli değildir. İndirimli bina vergisi oranının (sıfır) uygulanmasında binanın brüt alanı esas alınacaktır. Brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskene sahip gazilerin indirimli emlak vergisi oranı (sıfır) uygulamasından yararlanmaları için gelir elde etmeme şartı aranmadığından, sahip olunan tek mesken kiraya verilmiş olsa da bu mesken için indirimli emlak vergisi oranı (sıfır) uygulanması gerekir. Emeklinin, ikamet ettiği meskeni haricinde, devre mülke hisseli olarak malik olması durumunda indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasından yararlanması mümkün değildir. Emekli bir mükellefin başka bir meskene hisse ile de olsa sahip olmaması ve emekli aylığı dışında gelirinin bulunmaması talinde indirimli bina vergisi oranının (sıfır) uygulanması gerekir. Her ikisi de emekli olup, birisinin üzerine kışlık mesken birisinin üzerine yazlık mesken kayıtlı olan karı kocadan sadece kocanın üzerine kayıtlı kışlık mesken için indirimli vergi oranı uygulanacaktır. İşyeri olarak kiraya verilen mesken için indirimli (sıfır) bina vergisi oranı uygulanamaz.
Uygulamadan yararlanmak için ne yapılmalıdır?
Uygulamadan yararlanmak isteyen kişilerin emlak vergisi mükellefi oldukları belediyeye başvurarak durumlarına uygun (Geliri olmayan, emekli, özürlü, gazi, şehitlerin dul
ve yetimleri) standart formları doldurup vermeleri gerekmektedir. Söz konusu işlem dışında bu aşamada kişilerin gelir elde edip etmediklerine ilişkin kanıtlayım herhangi bir belge sunma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Geçmişe dönük olarak uygulamadan yararlanma
Emlak Vergisi Kanunu'nda indirimli (sıfır oranlı) emlak vergisi uygulamasından yararlanmak için herhangi bir başvuru süresi öngörülmemiştir. Bu nedenle, 213 sayılı Kanun'daki zamanaşımı süresi (5 yıl) içinde söz konusu uygulamadan geriye yönelik olarak faydalanmak mümkündür.
Gerçek dışı beyanda bulunanlar
İndirimli vergi oranından yararlanma şartlarını taşımadığı halde, gerçek dışı taahhütte bulunmak suretiyle indirimli vergi oranından yararlanan mükellefler ile durumunda meydana gelen değişikliği bildirmeyen mükelleflerden alınması gereken vergi, cezalı (vergi ziyaı cezası) olarak ve gecikme faizi ile birlikte alınacaktır.
Sonuç
İndirimli bina vergisi uygulamasıyla ilgili olarak özellikle şu hususlara dikkat edilmelidir.
• Bu uygulama sadece konut (mesken) için geçerli olup, arazi veya arsaları kapsamamaktadır.
• Muayyen zamanda dinlenme amacıyla kullanılan konutlar da (yazlık, dağ evi vb.) uygulama kapsamı dışındadır.
• Tek bir konutun bulunması halinde söz konusu uygulamadan yararlanılabilecektir. Birden fazla konut bulunması halinde ise konutlardan hiçbiri bu uygulamadan yararlanamayacaktır.
• Konutun brüt alanının 200 metrekareyi geçmemesi gereklidir.
• Muaflıktan faydalanmak için, sahip olunan tek konutta bizzat oturma şartı aranmamaktadır.
• Gaziler, özürlülerde şehitlerin dul ve yetimleri için gelir şartı bulunmamaktadır.
Dünya / Ahmet Arslan