Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nün (BJK) kullandığı staddır. Yeniden yapmak için yıkılmaktadır. 2 Haziran’da başlanan yıkıma Gezi Parkı protestoları nedeniyle ara verildi, sonra yeniden başlandı. Tarihi eser çıkınca yıkım durduruldu. Peki sonra ne olacak?
Beşiktaş İnönü Stadı'nın son hali
İnönü’nün son hali nedir?
Yeniden yapılması kararlaştırılan İnönü Stadı'nın yıkımına 2 Haziran'da başlanmıştı. Ancak Gezi Parkı protestoları sebebiyle çıkan olaylar yıkım çalışmalarının durmasına neden oldu. Yaklaşık 10 gün ara verilen yıkım çalışmalarına 1 hafta önce yeniden başlandı. 21 Haziran 2013 tarihinde yapi.com.tr’de yayımlanan habere göre; "Yeni Açık" olarak adlandırılan bölümde başlanan yıkım çalışmalarında önemli aşama kaydedildi. 2003 yılında yeni açık tribüne yerleştirilen çatı tamamen kaldırıldı.
Beşiktaş yöneticileri İnönü Stadı’ndaki çalışmalar için ne diyor?
Başkanımız İnönü Stadı’ndaki Çalışmaları İnceledi (www.bjk.com.tr , 24.06.2013)
Başkanımız Fikret Orman ve 2. Başkanımız Ahmet Nur Çebi, yıkılmakta olan BJK İnönü Stadı’nı ziyaret ederek yetkililerden bilgi aldı.
Dün öğlen saatlerinde BJK İnönü Stadı’na giden Başkanımız Fikret Orman ve 2. Başkanımız Ahmet Nur Çebi, yıkım çalışmaları hakkında incelemelerde bulundu. Yetkililerden gelinen durum ile ilgili bilgiler alan Orman ve Çebi, bir süre yıkım faaliyetlerini izledi.
Başkanımız Fikret Orman ve 2. Başkanımız Ahmet Nur Çebi, daha sonra BJK TV mikrofonlarına açıklamalarda bulundular.
Başkanımız Fikret Orman, heyecanlı olduğunu belirtti ve şöyle konuştu; “Bu stadı yapmak için yıkıyoruz. Yeni bir stad yapacağız. Çok geç kaldık, artık biraz hızlanacağız; aslında biraz da bunun için heyecanlıyım. Stadımızın yeni halini düşünüyorum, Allah’ın izniyle çok güzel bir stad yapacağız. Bunun içinde içimde biraz heyecan var. Burada çok günlerim geçti. Stadın her yerinde oturmuşumdur; alt katında, üst katında... Benim zamanımda Yeni Açık'ta ‘Pala’ adında bir amigomuz vardı. Söylediğim gibi bu stadın her yerinde anılarım var. Bu stadın beton kalitesi rezalet üstü bir durumda, bizim çağımıza yakışmıyor. Bir an evvel yeni stadımızı yapacağız.”
İnönü Stadı’nın bilinen adları nelerdir?
Beşiktaş Jimnastik Kulübü (BJK) İnönü Stadyumu, Beşiktaş’ın sembolü Kartal’dan ötürü “Kartal Yuvası” olarak adlandırılır. 1952 ve 1973 yıları arasında Mithatpaşa Stadı denilen stad, konumu itibariyle Dolmabahçe Sarayı’nın üstünde olması nedeniyle Dolmabahçe Stadı, Beşiktaş Stadı, İnönü Stadı gibi isimlerle de anılır.
İnönü Stadı, İstanbul’un Avrupa yakasındaki ilçesi Beşiktaş’ta yer alır. Temeli 1939’da atılan stad, 27 Kasım 1947’de açıldı. 2004’te yenilendi. Son olarak, yıkım ve yeniden yapım kararı ile 11 Mayıs 2013’te kapandı. Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün mülkü olan çim zeminli stadın mimarı Şinasi Şahingiray, Vietti Violi ve Fazıl Aysu’dur.
İnönü Stadı , İstanbul Boğazı kıyısında, Beşiktaş ile Kabataş semtleri arasında yer alır. Stad 2004 yılında yenilenerek, kapasitesi 32.086'ya çıkarılmıştır. The Times'ın yaptığı dünya'nın en iyi manzaralı 10 stadı sıralamasında İnönü Stadyumu dördüncü sırada yer aldı.
İnönü Stadı’nın tarihçesi nedir?
İstanbul'da futbol karşılaşmaları 1910'lu yıllardan başlayarak 1928'e kadar eski Union Club Stadı'nda, 1929-1947 arasında da Fenerbahçe Stadı ile Taksim Topçu Kışlası avlusunda yapılan Taksim Stadı'nda oynanmaktaydı. İstanbul'daki ilk statlar ahşap ve tek tribünlü Fenerbahçe ile Beşiktaş ile Ortaköy arasındaki ilkel görünümlü Şeref Stadı'ydı. Taksim Kışlası'yla birlikte buradaki top sahası da kaldırılınca İstanbul'a büyük ve modern bir stat yapımı önem kazandı.
1939'da İtalya'dan davet edilen ve bu konuda uzmanlığı bulunan dünyaca ünlü stadyum mimarı Paolo Vietti Violi, mimar Fazıl Aysu ve mimar Şinasi Şahingiray'la birlikte stadyum için seçilen Dolmabahçe Sarayı'nın eski hasahırlarının bulunduğu yere uygun bir plan hazırladı. Stadın temeli, 19 Mayıs 1939'da Dolmabahçe Sarayı'nın eski has ahırlarının bulunduğu arazide atıldı. Ancak kısa bir süre sonra II. Dünya Savaşı'nın getirdiği sıkıntılar inşaatı engelledi. Bu nedenle 19 Mayıs 1943'te yeniden bir temel atma töreni yapıldı ve hafriyat işine girişildi. Harap durumda olan hasahırlar kolayca ortadan kaldırılıp hafriyat yapılabildi. Ancak arkada bulunan Gazhane tesisleri en büyük problemi teşkil ediyordu. Mimar Vietti Violi'nin çizdiği planın Gazhane'ya bakan kısmına el sürülemedi. Stadın diğer yerleri plana uygun olarak yapıldı. Ancak stadın Dolmabahçe Sarayı'na bakan yüzündeki büyük demir kapısının iki yanındaki duvara gömülecek tunç rölyefler yapılamadığı gibi, yine bu tribünün sahaya bakan yüzündeki iki küçük kulenin üzerine konulması gereken disk ve cirit atan sporcu heykelleri de yapılıp yerlerine konulamadı. Stadın Gazhane'ye bakan kısmı da yüksek bir taş duvarla kaplandı.
Stada, dönemin Cumhurbaşkanı ve Mustafa Kemal Atatürk'ün silah arkadaşlarından olan İsmet İnönü'nün soyadı verildi. Stadın açılışını, dönemin İstanbul valisi ve belediye başkanı Dr. Lütfi Kırdar yaptı. Stad, o dönemin parasal değeriyle 5,000,000 TL'ye mal oldu.
İnönü Stadyumu, 27 Kasım 1947'de Beşiktaş ile İsveç'in AIK Solna takımı arasında oynanan maçla açıldı. Bu stadyumdaki ilk golü de o zamanlar Beşiktaş’ın futbolcusu olan Süleyman Seba atmıştır. İlk maç 3-2 Beşiktaş'ın mağlubiyeti ile bitmiştir.
1947'de açılışında adı İnönü Stadyumu iken 1952'de siyasi nedenlerle adı Mithatpaşa Stadyumu'na çevrildi, 1973'de tekrar İnönü Stadyumu oldu. Beşiktaş JK, açılışından beri bu stadı kullanmaktadır. Kısa bir süre Dolmabahçe stadı ismiyle de anıldı.
1998 yılında Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile BJK arasında imzalan sözleşme ile 49 yıllığına kiralanmış ve adı Beşiktaş İnönü Stadı olarak değiştirilmiştir. Bu sözleşmeyle BJK İnönü Stadyumu ile ilgili tasarruflarda bulunmaya sadece Beşiktaş Jimnastik Kulübü Derneği’nin yetkili olduğu hukuken tescil edilmiştir.
Beşiktaş Futbol Yatırımları Sanayi ve Ticaret A.Ş., İMKB’ye yaptığı açıklamada BJK İnönü Stadyumu’nun isminin 2 dönem için Fi-Yapı İnönü Stadyumu olarak kullanılacağını bildirdi. Ancak yapılan antlaşma 30 Aralık 2011 tarihinde Fİ-Yapı tarafından feshedildi.
İnönü Stadı’nda ilk yenileme çalışmaları ne zaman yapıldı?
İnönü Stadı ilk inşa edildiği yıllarda günlük ihtiyaca göre düzenlenmiş, çok sayıda seyirci alacak kapasiteli tribünler yerine yapıda estetik görüntüye daha fazla ağırlık verilmişti.
İstanbul'un artan nüfusuyla orantılı olarak futbol seyircisi de bir çığ gibi büyüdükçe stad ihtiyaca cevap veremez oldu. 1947'de açıldığında 16.000 kişilik olan stadın kapasitesi 1950'li yıllarda, ilk olarak numaralı tribünün sol tarafına düşen bölüme 5 bin kişilik eklenti yapıldı. Bir süre sonra gazhanenin kaldırılmasıyla meydana çıkan arsaya 15 bin kişilik kale arkası tribünün yapılmasıyla stad ayakta 40 bin seyirci alacak duruma geldi.
İnönü Stadı uzun süre Türkiye'deki tek karşılıklı iki kapalı tribüne sahip stad özelliğini korudu.
2004 yenileme çalışmaları: 2003-04 sezonunun tamamlanmasının ardından hemen başlayan çalışmalarla İnönü Stadı, yeni bir görünüm kazandı. Zemin indirme projesiyle, tribünler ile saha arasında artık sadece 4 metre uzaklık var. Bu sayede yüzde 50 artışla, toplam koltuk kapasitesi 21,500'den 32,145’e ulaştı.
Kapalı Tribün'de bulunan basın tribünü, taraftarlardan gelen istek üzerine Numaralı Tribün kısmına alındı. Kapalı Tribünün orta bölümündeki localar, tribünlerle saha arasında bulunan tel örgüler kaldırıldı. Stadın giriş ve çıkışlarını rahatlatmak için kapı sayısı da yüzde 100 artırılarak, 36’dan 72’ye çıkartıldı.
BJK TV için stat içerisinde bir bölüm yapıldı. Ayrıca, tuvalet ve büfelere yenisi eklenerek, bakımları tamamlandı.
Yeni stad projesi nedir?
2013 yılı mayıs ayı ile birlikte stadın 41.903 kişi olması için çalışmalara başlanması planlanmaktadır, inşaatın tahmini süresi 18 aydır. Maçka Parkı da BJK İnönü Stadyumu'na dahil edilecektir.
Stadın en büyük özelliği üstünün tamamen kapatılabilir gerektiğinde de açılabilir şekilde yapılacak olması. Böylece kar, yağmur ağır zemin rüzgar gibi doğal nedenlerden kaynaklanan olumsuz şartlar İnönü Stadı’ndaki futbolu etkilemeyecek. Stadın üstü yazın istendiğinde açılabilecek. Ana hatları ortaya çıkan projeye göre sahanın zemini 40 metre kuzeye doğru çekilip deniz tarafındaki eski açık tribünün iç tarafına amfitiyatro yapılacak.
Yeni projeye göre BJK İnönü Stadı’nın içinde alışveriş merkezleri, büyük bir otopark, değişik damak zevklerine uygun restoranlar, mağazalar, ofisler, çok amaçlı kullanılabilen salonlar da olacak.
Ayrıca Anıtlar Kurulu ve İstanbul İl Turizm Müdürlüğü ile yapılacak ortak çalışmalar sonucunda stadın tam altından geçen ve gizemini yıllardır koruyan dehlizin turizme kazandırılması da hayata geçirilecek.
İnönü Stadyumu'nun bütün izinleri alındıktan sonra 2 Haziran 2013 tarihinde, Beşiktaş Başkanı Fikret Orman tarafından temsili yıkımı gerçekleşmiştir. Yeni İnönü Stadyumu'nun 16 ay gibi kısa bir sürede bitirilmesi planlanmaktadır.
İnönü Stadı’ndaki tribünlerin özellikleri nelerdir?
Eski Açık: Kapasitesi 10.000'dir. Deniz tarafindaki tribündür, ucuzdur ve genellikle ailelerin oturduğu bolümdür.Feda sezonunda Çarşı grubunun büyük bir kısmı bu bölümde maç seyretmektedir.
Yeni Açık: Kapasitesi 15.156'dir. 2010-11 sezonuna kadar Eski Açık ile aynı bilet fiyatına sahip iken 2010-11 sezonuyla beraber bilet fiyatları Eski Açık'tan çok düşük miktarda da olsa yüksek tutulmaya başlanmıştır
Numaralı: Kapasitesi 7.237'dir. Basın tribününü ağırlamaktadır. Çoğunlukla ailelerin bulunduğu tribündür. Stadın diğer bolümlerine göre bu tribunde bilet fiyatları pahalıdır.
Kapalı: Kapasitesi 9.610'dur. Çarşı taraftar grubunun bulunduğu bölümdür.
İnönü Stadı hangi etkinlikleri ağırladı?
Konserler:
Bryan Adams - 28 Temmuz 1992 (İstanbul'da verilen ilk stadyum konseri)
Guns N' Roses - 26 Mayıs 1993
Elton John - 20 Haziran 1993
Metallica - 25 Haziran 1993
Sting - 4 Temmuz 1993
Bon Jovi - 13 Eylül 1993
Scorpions - 17 Eylül 1993
Michael Jackson - 23 Eylül 1993
Madonna - 7 Ekim 1993
Tina Turner - 20 Eylül 1996
Tarkan - 25 Eylül 2005
Grup Yorum - 25. Yıl Konseri - 12 Haziran 2010
Sonisphere Festival - 25-27 Haziran 2010
Rihanna - 30 Mayıs 2013
Iron Maiden - 26 Temmuz 2013
İnönü Stadı’ndaki spor müsabakaları hangileriydi?
Beşiktaş JK dışında, kendi stadları yapılana kadar Fenerbahçe ile Galatasaray da bu stadta iç saha maçlarını oynadılar.
Türkiye Milli Futbol Takımı'nın Türkiye sınırları içinde yaptığı maçların yarısından fazlasına evsahipliği yapmıştır.
Dünya Güreş Şampiyonası.
1959 Avrupa Basketbol Şampiyonası
Avrupa Profesyonel Boks şampiyonluğu unvan maçları.
Uluslararası Binicilik yarışmaları
İnönü Stadı’nda gerçekleştirilen önemli gün etkinlikleri nelerdi?
Barışa Semah Dönenler Alevi etkinliği - 10 Haziran 2007
"İstanbul'un fethinin 556.yılı kutlaması" Anadolu Gençlik Derneği 2009
"İstanbul'un fethinin 557.yılı kutlaması" Anadolu Gençlik Derneği 2010
İnönü Stadyumu'nun yıkımı neden durduruldu?
Beşiktaş İnönü Stadı'nın yıkımı çıkan tarihi kalıntılar nedeniyle 3 No'lu Koruma Kurulu tarafından durduruldu.
İstanbul Arkeoloji Müzesi, İnönü Stadı'nın yıkımı sırasında ulaşılan kalıntıları fotoğrafladı ve rapor tuttu.
Rapor, Koruma Kurulu'na da gönderildi. 3 No'lu Koruma Kurulu yıkım çalışmalarını durdurdu. Kurul tarihi kalıntıları yerinde inceleyecek ve bundan sonra nasıl bir sürecin işleyeceğine karar verecek.
FİKRET ORMAN'DAN AÇIKLAMA
Beşiktaş Başkanı Fikret Orman, İnönü Stadı'nın yıkımıyla ilgili çıkan söylentilere açıklık getirdi..
Yeniden yapılması kararlaştırılan İnönü Stadı'nın yıkım işlerlerine yaklaşık 2 ay önce başlanmış, 31 Mayıs'da başlayan Gezi Parkı protestoları nedeniyle yıkıma 10 günlük ara verilmişti. Haziran ayının ortasında yeniden başlayan yıkım işlemleri bugün yeniden durdu. Yıkım işlemlerinin yeniden durmasının ardından, stadın yıkılan bölümünün altında tarihi kalıntılar çıktığı ve bu nedenle çalışmaların durdurulduğu iddia edildi.
Konu ile ilgili açıklama yapan Beşiktaş Kulübü Başkanı Fikret Orman, yarın stadyumda yapılacak konser nedeniyle yıkımın durduğunu belirterek, "Yarın stadımızda yapılacak konser nedeniyle yıkım çalışmalarımız durdu. Konser sonrası 27 Temmuz Cumartesi veya 28 Temmuz Pazar günü yıkım işlemleri yeniden başlayacak. Yıkım işlemlerimiz ile ilgili başka bir durum söz konusu değildir."
İnönü Stadı projesi ne zaman biter?
27 Temmuz 2013 tarihli Hürriyet Gazetesi'nde Kenan Başaran imzalı habere göre; Mimar Bünyamin Derman, Başkan Fikret Orman’ın aksine stadın Ekim 2014’e yetişmesinin güç olduğunu söylüyor. Derman, “İki aylık bir aksama var. Bu kadar olacağını beklemiyordum” dedi.
İNÖNÜ Stadı’nın yıkım çalışmaları ‘tarihi eser çıktı, inşaat durdu’ tartışmaları arasında süredursun biz yeni stadın mimarı Bünyamin Derman ile biraraya geldik.
Kendisiyle projeyi nasıl aldığından ne zaman biteceğine dair bir çok konuda sohbet ettik. Söyleşi boyunca Derman’ın büyük bir projenin altına girmiş olmanın heyecanı ve biraz da tedirginliği içinde olduğunu gördüm.
Ancak o bu tedirginliği olumsuz olarak görmüyor. Projesinde kentle uyumlu kamu yararını gözetmeyi esas aldığını söylüyor Derman.
İNÖNÜ PROJESİNİ NASIL ALDI?
DERMAN Beşiktaş Başkanı Fikret Orman ile daha önce başka projelerde de çalışmış ama tanışıklık Bilgili dönemine dayanıyor. Projeyi nasıl aldığını şöyle anlatıyor: “Orman başkan seçildiğinde beni çağırdı ve mevcut 7-8 projeye dair fikrimi sordu. Bu projeler kentle kurduğu ilişki açısından bizi tatmin etmedi. Çevreye en az etkiyi veren bir proje için teklif verebileceğimizi veya ulusulararası bir firmayla görüşmelerini önerdik.
Başkan ‘Sen yap’ dedi. Sultanahmet’teki tarihi ruhu buraya yansıtan 2-3 proje sundum. Sonra teklif istedi.”
EN KRİTİK NOKTA ÇATI OLACAK
YIKMAK yerine yenilenme bir seçenek olamaz mıydı? Derman buna olanak olmadığını savunuyor: “Bir depremi kaldıramazdı. Yenin yapılması şarttı.” Derman, modern ama geleneği de yansıtan bir yaklaşımla yola çıktıklarını belirtirken en önemli unsurun çatı olduğunu anlatıyor: “En şeffaf ve hafif olanı seçmek zorundaydık.
- Yukarıdan bakınca da stadın içi algılansın istedik. Roma’ya dayanan İstanbul’un tarihi dokusuna uygun zor bir çatı formu seçtik. Nakış nakış işliyoruz hâlâ.”
Aynı zamanda bir sanat eseri
FİKRET Orman, stadı Ekim 2014’te açmak için çalışacaklarını söylüyor. Stadın mimarı ise bu tarihi biraz güç görüyor: “Bu tarihin aşılacağı yüzde yüz. Bence bahar 2015 daha makul bir tarih. Sadece inşaat değil sanat eseri yapıyoruz. Yıkımın bu kadar uzayacağını düşünmüyordum. 2 ay gibi bir gecikme var. Gündüz harfiyat çalışması yapmak pek mümkün değil. İzin verilse de çalışmak zor.”
ÇiM SORUNU BURADA DA OLABiLiR
YENİ İnönü’de de çim sorunu yaşanabilir. Öncelikle işletmeyle ilgili ama şeffaf çatının hem pozitif hem negatif etkisi olacak.
HER YER BELEŞTEPE OLSUN!
BEN şeffaf çatıdan sahanın görünmesini isterim. Yani her yer Beleştepe olsun. Ama transparan olacak. Saha net görünmeyecek.
Eski Açık müze olabilir
Derman, “İnşaat esnasında tarihi eser çıkarsa bu korunur. Benim tavsiyem böyle bir durumda Eski Açık tribününe bir müze yapılmasıdır” dedi.
BÜNYAMİN Derman “Fenerbahçeliyim” diyor fakat, gülerek bir de aması olduğunu söylüyor: “Artık Çarşılıyım!”... Hâl bu olunca Çarşı’ya yönelik “Gezi’de ağaçları korudular İnönü’de tarihi niye korumuyorlar” şeklindeki eleştirileri hatırlatıyorum. Yeni Çarşılı olarak cevap veriyor: “Özel değeri olan eser çıkarsa bu korunabilir. Keşke bir değer çıksa, biz onu koruruz. Taraftarın ruhunu da bu stadın yapımında koruyoruz. Çıkan eser korunabilirse yerinde, aksi halde kaydırılabilir. Yenikapı metro inşaatında olduğu gibi. Eski açık alanının bir müze olarak tasarlanmasını ve eser çıkarsa burada sergilenmesini öneriyorum.”
ÇÖKME VE KAYMALAR OLABİLİR
DERMAN caddenin dibinde çalışmanın riskleri olduğunu söylüyor: “Hafriyatte çökme veya kazık çakarken kayma olabilir. Bu talihsizlikler takvimi etkiler. Çünkü bu diğer inşaatlar gibi değil.” Derman, inşaatın Dolmabahçe Sarayı’na zarar vereceği iddialarına ise karşı: “Mümkün değil. Bir titreşim olur ama etkilemez. Mühendislik hesabıdır, zor konular değil.”
YENİ iNÖNÜ STADI
· MİMARI: Bünyamin Derman
· KAPASİTE: 41 bin 903 kişi
· MALİYET: 95 milyon dolar
· OTOPARK: 600 araçlık
· LOCA: 144 adet
· RESTORAN: Açık ve kapalı
· BİTİŞ TARİHİ: Ekim 2014
· YENİ İSİM: Vodafone Arena İnönü Stadı
· İSİM SPONSORLUK GELİRİ: 150-160 milyon dolar
· YILLIK GİŞE GELİRİ: 60 MİLYON Dolar
ESKi iNÖNÜ
· MİMARI: Şinasi Şahingiray, Vietti Violi, Fazıl Aysu
· AÇILIŞ TARİHİ: 19 Mayıs 1947
· İLK MAÇ TARİHİ: 27 Kasım 1947
· KAPASİTE: 32 bin 86 kişi
· LOCA: 47 adet
· YILLIK GİŞE GELİRİ: 20 mİlyon Dolar