ISO 14001 firmaların çevreye karşı olan duyarlılığı hakkında verilen bir belgedir. Çevre Yönetim Standardı olarak bilinir.
ISO 14001 nedir?
ISO 14001, bir şirketin çevresel performansının kontrol edilmesi ve geliştirilmesi oluşumunu yani sürecini tanımlayan uluslararası bir standarttır. ISO 14000 serisi ISO Standard Geliştirme Komitesi TC207 tarafından geliştirilmiş bir Çevre Yönetim Standardı'dır. ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, özünde doğal kaynak kullanımının azaltılması, toprağa, suya, havaya verilen zararların minimum düzeye indirilmesini amaçlayan, risk analizleri tabanında kurulan bir yönetim modelidir.
ISO 14001 hangi bölümlerden meydana gelir?
-Genel gereksinimler
-Çevre politikası
-Planlama
-Uygulama ve Operasyon
-Düzeltici ve önleyici faaliyet
-Yönetimin gözden geçirmesi
ISO 14001 standartları nedir?
TC 207 ISO komitesi tarafından geliştirilmiştir. Bu seri aşağıdaki standartlardan oluşur:
-ISO 14004 - Çevre Yönetim Sistemleri - Temel Sistemler ve Destekleyici Teknikler Hakkında El Kitabı;
-ISO 14010 - Çevresel Tetkik İçin El Kitabı - Genel Çevresel Tetkik Prensipleri;
-ISO 14011 - Çevresel Tetkik İçin El Kitabı - Tetkik Prosedürleri - Çevre Yönetim Sistemlerinin Tetkiki;
-ISO 14012 - Çevresel Tetkik İçin El Kitabı - Çevre Tetkikçileri İçin Yeterlilik Kriterleri.
ISO 14001 amacı nedir?
-Ulusal ve/veya uluslararası mevzuatlara uyumun artırılması,
-Çevresel performansın artırılması,
-Market Stratejileri,
-Uluslar arası rekabette avantaj sağlaması,
-İşletme itibar ve Pazar payının artırılması,
-Maliyet kontrolünün geliştirilmesiyle masrafların azaltılması ve verimliliğin artırılması,
-Acil durumlara (deprem, yangın, sel vb.) ve kazalara karşı hazırlıklı bulunarak mesuliyetle sonuçlanan kaza vb. olayların azaltılması,
-Kirliliği kaynaktan başlayarak kontrol altına alınması ve azaltılması,
-Girdi malzemeleri ve enerji tasarrufu sağlanması,
-İzin ve yetki belgelerinin alınmasının kolaylaştırılması,
-ISO 14001 tüm dünyaca bilinen ve kullanılan ortak bir dil olduğundan global pazarda kabul edilirliğin sağlanması,
-Şirket faaliyetlerinin çevreye olan etkisi ve çevre riskleri belirlenerek kontrol edilebilir ve bu sayede çevreyi olumsuz etkileyen unsurlar azaltılır,
-Çevre etkilerinden kaynaklanan maliyetler düşer,
-Çevre ile ilgili yasalara ve mevzuata uyum sağlanır,
-Acil durumlarda meydana gelebilecek çevre etkileri azaltılır veya tamamıyla ortadan kaldırılır,
-Yasal kurumlara karşı, mevzuat ve yönetmeliklere uyulduğu dökümante edilmiş çevre yönetim sistemi ve ISO 14001 Belgesi ile gösterilebilir,
-Gerek ulusal, gerekse uluslararası alanda tanınmışlık sağlanarak kuruluşa prestij kazandırır,
-Şirket personeline verilen eğitimler sayesinde çalışanlarda çevre bilinci artar,
-Çevreye zarar vermeyen bir işletmede çalışmak, çalışanları motive eder,
-Tüketicinin çevre ile ilgili beklentilerine cevap verilir ve bilinçli tüketicilere erişebilme ve onları kazanma şansı artar,
-Kaynaklar etkin kullanılır (enerji, su, vb. tasarrufu sağlanır),
-Çevreye bırakılan atıklar azalır.
ISO 14001’de hangi terimler yer almaktadır?
Sürekli gelişme: Kuruluşun, çevre politikasına uygun olarak genel çevre icraatında gelişmeler sağlamak için kuruluş çevre yönetim sisteminin sürekli olarak iyileştirilmesidir.
Çevre: Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü, hava, su , toprak, tabii kaynaklar, bitki topluluğu (flora) hayvan topluluğu (fauna), insanlar ve bunlar arasındaki ilişkileri içinde alan ortamdır.
Çevre boyutu: Kuruluşun, faaliyetlerinin, ürünlerinin veya hizmetlerinin çevre ile etkileşime giren unsurlarıdır.
Çevre etkisi: Çevrede, kısmen veya tamamen kuruluşun faaliyet, ürün ve hizmetleri dolayısıyla ortaya çıkan, olumlu veya olumsuz her türlü değişikliktir.
Çevre politikası: Kuruluşun, genel çevre icraatı ile ilgili niyet ve prensiplerini açıklamak, faaliyet, çevre amaç ve hedeflerle çerçeve teşkil etmek üzere yaptığı beyandır.
Kirlenmenin önlenmesi: Kirlenmeyi önlemek, azaltmak veya kontrol altında tutmak amacıyla yeniden devreye sokmayı, başka işleme tâbi tutmayı, işlemde değişiklik yapmayı, kontrol mekanizmalarını, kaynakların etkin kullanımını, malzeme ikâmesini içine alabilen her türlü işlem ve uygulamaya başvurulması, malzeme veya ürün kullanılmasıdır.
Sürdürülebilir kalkınma: Kısaca, mevcut ihtiyaçları gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmelerine engel olmadan karşılayarak kalkınmaktır.
Hayat boyu değerlendirme: Bir mal ve hizmet sisteminde belirli bir malzeme ve enerjiden elde edilen mal ve hizmetlerle bu sistemin hayat dönemince ortaya çıkan ve doğrudan doğruya sisteme atfedilebilen çevre etkilerine ait bilgilerin toplanması ve gözden geçirilmesiyle ilgili bir usuller dizisidir.
ISO 14001 belgesi nasıl alınır?
ISO 14001 belgesinin alınmasında öncelikle bir eğitim ve danışmanlık firması ile çalışılması gerekir. Burada dikkat edilmesi gereken danışmanlık firmasının sektör ile ilgili yasal mevzuatlara hakim olması ve çevre mühendisi bulundurmasına dikkat edilmelidir. ISO 14001 danışmanlık ve eğitim firması ile birlikte öncelikle ISO 14001 çevre standardı yorumlanır.
ISO 9001 14001 belgesi danışmanlık ve eğitim şirketi size ISO 9001 ISO 14001 OHSAS 18001 belgelendirme firmalarından teklifler alır ve uygun görülen belgelendirme firması ile sözleşme imzalanır. ISO 14001 belgesinin denetimleri iki aşamalıdır ve birinci aşamada sisteme ve yasal mevzuatlara uyuma genel hatları ile bakılır ve ön denetim yapılır. Eksiklikler var ise denetçi tarafından bildirilen eksiklikler tamamlanır daha sonra ikinci aşama denetime yani gerçek belgelendirme denetimine geçilir. ISO 14000 ISO 14001 çevre belgesi belgelendirme firması tarafından yapılan denetim sonucu belgeye almaya hak kazanılır.