İstanbul’un çöp ve hafriyatlarını değerlendiren belediye kuruluşudur. 28 Kasım 1994’te kuruldu ve 1995’ten itibaren katı atık değerlendirme merkezlerini faaliyete aldı. İSTAÇ'ın kuruluşu, dönemin belediye başkanı olan Tayyip Erdoğan'ın bir icraatıdır.

27.05.2013 18:02:01 Şirketler

İSTAÇ’ın açılımı nedir?

28 Kasım 1994’te kurulan İSTAÇ’ın açılımı şöyledir: İstanbul Çevre Koruma ve Atık Maddeleri Değerlendirme Sanayi ve Ticaret A.Ş.

İSTAÇ’ın Genel Müdürü kimdir?

İSTAÇ A.Ş. Genel Müdürü Osman Akgül’dür.

İSTAÇ’ın sermayesinde hangi kurum ve şirketlerin ne kadar payı vardır? 

Sermayesi: 4.350.000.000.000 TL 

Ortağın Unvanı                                       Pay Tutarı (TL)             Pay Oranı (%)

İstanbul Büyükşehir Belediyesi           4.257.968.500.000                  97.8844

İETT                                                      73.466.500.000                    1.6890

İGDAŞ                                                        150.000.000                    0.0034

İDO                                                             915.000.000                   0.0210

BELPET                                                 17.500.000.000                   0.4022

Toplam                                               4.350.000.000.000               100.0000

İSTAÇ’ın kuruluş amacı nedir?

İstanbul Çevre Koruma ve Atık Maddeleri Değerlendirme San. Ve Tic. A.Ş. (İSTAÇ A.Ş) 28.12.1994 yılında, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Katı Atık Projesi kapsamında evsel atıkların düzenli olarak depolanması ve bertarafı, tıbbi atıkların taşınması ve yakılması ile çevre sağlığı için her türlü ağaç, fide ve çiçek temini, bunların dikimi ve bakımı gibi faaliyetleri yürütmesi, bunlar için gerekli tesislerin kuruması ve işletilmesi amacıyla kurulmuştur.

İSTAÇ kuruluşundan itibaren neler yaptı?

İSTAÇ A.Ş. Ekim 1995 yılında Tıbbi Atık Projesi’ni uygulamaya geçirdi. Aralık 1995 tarihinde, insan ve çevre sağlığını tehdit eden vahşi çöp depolama alanları kaldırılmaya, yerlerine sıhhi ve düzenli depolama alanları kurulmaya başlandı. Bu yıl içinde Avrupa yakasında Kemerburgaz/Odayeri ve Anadolu yakasında Şile/Kömürcüoda mevkilerinde 2 adet sıhhi depolama alanı açıldı. Bu alanlara dökülecek çöpler için Mayıs 1995’te Yenibosna ve Tuzla’da, Ekim 1995’te Halkalı’da, Haziran 1996’da Ümraniye’de ve Temmuz 1996’da Şişli’de olmak üzere 5 adet çöp aktarma merkezi kuruldu. Küçükbakkalköy aktarma merkezi ise yakında hizmete girecektir. İlçe Belediyelerinin çöpleri önce bu istasyonlara gelmekte, burada toplanan çöpler  preslenerek silolara doldurulup düzenli depolama alanlarına götürülmektedir. Bu iki düzenli depolama alanlarına günlük ortalama 9000 ton çöp nakledilmektedir. İSTAÇ A.Ş. bu çalışmalarına devam ederken 1997’de başlatılan ağaç dikim kampanyası ile birlikte, üç yıl boyunca Büyükşehir Belediyesi’nin ağaçlandırma kampanyalarına katılmış, ağaçlandırma faaliyetlerini İstanbul Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü adına gerçekleştirmiştir. 

İSTAÇ'ın faaliyet alanları nelerdir?

-Katı Atık 

-Tıbbi Atık 

-Ağaçlandırma

-Katı Atık Yöntemi

Katı atık, üreticisi tarafından atılmak istenen, toplumun sağlık ve huzuru, çevrenin korunması bakımından düzenli bir şekilde bertaraf edilmesi gereken katı maddeler ve arıtma çamurları olarak tanımlanabilir.

Katı atık yönetimi, geniş anlamda, katı atıkların üretildikleri noktada biriktirilmesi, toplanması, transferi, işlenmesi, geri kazanımı ve uzaklaştırılması konularını içerir. 

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yürütmekte olduğu Katı Atık Projesi kapsamında; çöp aktarma istasyonları, düzenli depolama sahaları, kompost tesisi, geri kazanım tesisleri, tıbbi atıkların toplanması, çöp sızıntı sularının arıtılması, tıbbi atık yakma tesisi ve katı atık yönetimiyle ilgili diğer tesisler yer almaktadır. Proje kapsamında bulunan aktarma istasyonlarının işletilmesiyle, düzenli depolama alanlarının inşası ve işletilmesi, tıbbi atıkların toplanması ve yakma tesisinin işletilmesi İSTAÇ A.Ş. tarafından yürütülmektedir. 

1- Çöp Aktarma İstasyonları: Belediyelerce yürütülen çöp organizasyon maliyetinin önemli bir kısmını çöplerin toplanması ve taşınması teşkil etmekte ve bunlar toplam bertaraf maliyetinin % 70-90’ını oluşturmaktadır. Bu bakımdan, çöp toplama ve taşıma maliyetindeki tasarruf (minimizasyon), çöp bertaraf sisteminin toplam maliyetini etkilemektedir.

İstanbul için, değişik sistemler içinde, seriliği, mekanik aksamının az olması, fazla çöp nakline imkan vermesi gibi nedenlerden dolayı düşey sıkıştırma sistemli aktarma istasyonları tercih edilmiştir. 

İstanbul’da bu sistemle çalışan İstanbul Büyükşehir belediyesine ait 6 çöp aktarma istasyonu bulunmaktadır. Bunlardan inşaatı bittiği halde henüz faaliyete geçmeyen, 700 ton/gün kapasiteli Küçükbakkalköy aktarma istasyonu dışında faaliyette olan diğer beş istasyonun kapasiteleri ve diğer özellikleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 

İstasyonlara gelen çöp araçlarının normal işletme esnasında girişi ile çıkışı arasındaki süre, yaklaşık 10 dakikadır. Her istasyonun girişi noktasında bulunan kontrol kapısında giriş-çıkış yapan bütün araçlar bilgisayarlar vasıtasıyla kayıt altına alınmakla ve bu bilgiler İSTAÇ genel merkeze aktarılarak değerlendirilmektedir. Ayrıca bu bilgileri ilçe belediyeleri de kullanabilmektedir. 

Çöp aktarma istasyonlarına İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nce izin verilen evsel atıklar kabul edilmektedir. Zararlı ve tehlikeli atıklar, açık araçlar vb. kabul edilmemektedir. İlçe belediyelerince toplanarak aktarma istasyonlarına getirilen çöpler burada 32 m3’lük silolara aktarılmakta ve hareketli (yatayda ve düşeyde) kompaktörlerle sıkıştırılmaktadır. 

Çöp aktarma merkezlerinin kurulacağı yerlerin seçiminde, çevresindeki ilçe belediyelerinin en kısa yoldan ulaşabilmesi dikkate alınmıştır. Her ilçe belediyesi, topladığı çöpü kendisine en yakın aktarma istasyonuna getirmekte, çok daha uzun mesafeleri katetme külfetinden kurtularak büyük oranlarda yakıt tasarrufu yapmakta, zaman kazanmakta, aynı zamanda günde 1500 sefer yapan ilçe belediyelerine ait arabalarının getirdiği çöpler aktarma istasyonlarında düzenli depolama alanlarına giden İSTAÇ’ın büyük araçları ile 400 sefere inmektedir. Böylece trafik yükünde büyük bir azalma meydana gelmektedir. 

İstanbul’un düzenli depolama alanları ne zaman kuruldu?

İstanbul’da 1953 yılına kadar çöpler denize dökülmüştür. Daha sonra ise Levent - Sanayi Mahallesi, Seyrantepe, ÜmraniyeMustafa Kemal Mahallesi gibi şehre yakın yerlere vahşi döküm şeklinde dökülmüştür. Bu bölgelerin gecekondularla dolması üzerine çöp döküm alanı olarak Habibler, Ümraniye- Hekimbaşı, Yakacık, Aydınlı, Halkalı,Şişli-Feriköy ve son olarak da Kemerburgaz-Hasdal kullanılmıştır. 

- Çöplerin kontrolsüz bir şekilde dökülmesi anlamına gelen vahşi döküm uygulaması şu sonuçları doğurmaktaydı: 

- Çöpler etrafa sağılarak ve geniş bir alanı kirleterek görüntü ve çevre kirliliği oluşturuyordu. 

- Çöp sahasında rüzgarında etkisiyle toz bulutları oluşmakta ve oluşan gazlarla beraber hava kirliliğine sebebiyet 

vermekteydi.

- Çöplerden oluşan metan gazı toplanmadığından patlama riskini oluşturmakta ve çöplüklerde sürekli yangınlar oluşmaktaydı. 

- Çöplerden çıkan kontrolsüz gazlar çevredeki bitki ve diğer canlılara tesir etmekteydi.

- Oluşan çöp sızıntı suları, yer altı ve yer üstü sularına karışarak kirletmekteydi. 

- Çöpler fare, sinek ve diğer zararlılar için barınma ve üreme yeri olmaktaydı. 

Vahşi çöp sahlarında büyük boyutlu şev kaymaları olmaktaydı. Kemerburgaz’da 1995 ve 1996’da meydana gelen büyük  boyutlu çöp kaymaları yüksek ekonomik maliyetler getirmiştir. Yine 28 Nisan 1993’de Ümraniye- Hekimbaşı çöp sahasında ani bir kayma meydana gelmiş ve yaklaşık 350.000 m3’lük çürümüş atık, çığ halinde 500 m aşağıdaki vadiye ve oradan da Pınarbaşı mahallesinin sınırlarına yığılmıştır. Birkaç ev çöp yığınının altında kalmış ve 32 kişi ölmüştür. 

Bütün bu olumsuzluklar karşısında İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul’da 1995 Ocak ayından itibaren iki adet düzenli depolama sahası işletmeye açmış ve çöpler buralarda hücreleme metoduyla sıhhi bir şekilde depolanmaya başlanmıştır. Biri Avrupa yakası Eyüp / Odayeri mevkiinde, diğeri ise Anadolu yakası Şile / Kömürcüoda mevkiinde kurulmuştur. Günlük depolama miktarı 600 ton olan Odayeri Düzenli Depolama Alanına, Baruthane, 

Yenibosna ve Halkalı Aktarma İstasyonundan gelen çöpler alınmaktadır. Alana günlük 2650 ton çöp getirilmektedir.

Her iki saha da 25 yıllık çöp kapasitesini karşılayacak şekilde planlanmıştır. İstanbul’daki düzenli depolama sahaları, ilgili yönetmeliklerde belirtilen kriterler dikkate alınarak kademe kademe inşa edilmektedir.

İSTAÇ, tıbbi atıkları nasıl değerlendiriyor?

Tıbbi atıkların diğer atıklardan ayrı bir işleme tabi tutulmaması; Hepatit -B ve HIV gibi çok tehlikeli virüslerin insanlara geçme riskini artıracağı, birçok sağlık, çevre ve maliyet problemini ortaya çıkaracağı için, sağlık kuruluşlarından kaynaklanan tıbbi atıkların sağlık personeline, halk sağlığına ve çevreye zarar vermeden, evsel nitelikli atıklardan ayrıştırılarak  toplanması, geçici depolanması, taşınması ve nihai bertaraflarının sağlanması bir zorunluluktur. 

Çevre Bakanlığı, ünite içinde atıkların ayrıştırılarak toplanması ve geçici depolanması görevini sağlık kuruluşlarına, bu atıkların taşınması ve nihai bertaraflarının temini işini belediyelere vermiştir. Bu görevin denetleme görev ve sorumluluğu Çevre Bakanlığı’nca yürütülmektedir.

İstanbul’da tıbbi atıkların taşınması ve nihai bertarafı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi adına, İSTAÇ A.Ş. tarafından yürütülmektedir. Büyükşehir Belediyesi sınırları içindeki 20 yatak ve üzerindeki 198 sağlık kuruluşunun tıbbi atıkları, İSTAÇ tarafından özel  araçlarla toplanmaktadır.İstanbul’da atıkları toplanan sağlık kuruluşları ve yatak sayıları aşağıda gösterilmiştir:

Sağlık Kuruluşları Hastane Sayısı Yatak Adedi

Devlet Hastanesi 42 17.365

SSK Hastanesi 13 7.610

Özel Hastane 143 7.732

Toplam 198 32.707

Tıbbi atık olarak; sağlık kuruluşlarından kaynaklanan patolojik, enfekte, farmasotik atıklar ile kesici-delici malzemeler toplanmaktadır.

Hastalık etkeni bulaşmış veya bulaşması muhtemel olan bu atıklar yoluyla insanlara, özellikle de yüksek risk altındaki doktor, hemşire ve hizmetli gibi sağlık personeline AIDS hastalığına neden olan HIV virüsü, sarılık hastalığına neden olan Hepatit-B virüsü ve diğer mikropların geçme riski fazladır.

Ayrıca kedi, köpek gibi taşıyıcılar vasıtasıyla da bu atıkların çevreye yayılma riski çok fazladır. 

Hastanelerde tıbbi atıklar yoluyla mikropların bulaşması en fazla, kullanılan iğne gibi kesici- delicilerin kişilere batması şeklinde olmaktadır. 

İSTAÇ tarafından toplanan tıbbi atık miktarı nedir?

İstanbul’da günde, 16 tonu Avrupa, 7,5 tonu da Anadolu yakasındaki sağlık kuruluşlarından olmak üzere 24 ton civarında tıbbi atık toplanmaktadır. 

Tıbbi Atık Yakma Tesisi: Hastanelerde alınan tıbbi atıklar günde, yaklaşık 24 ton tıbbi atık yakma kapasiteli tesise getirilmektedir. Tesis 3 vardiya halinde 24 saat çalışmakta ve atık imha işlemi gerçekleştirilmektedir. Tüm ünitelere, 2 operatör tarafından 2 terminalli bilgisayar vasıtasıyla tam otomatik olarak kumanda edilmekte olup yardımcı olarak muhtelif noktalarda 4 adet kamera ve 4 adet monitör kullanılmaktadır. Atıklar, özel refrakterli fırın içerisinde 900 C ile 1200 C arasında yakılmakta ve yanma sonucunda hacimsel olarak % 95, kütlesel olarak ise %75 azalmaktadır.  

Kompost üretimi ve geri kazanım nedir?

İstanbul’da günde üretilen 14.000 ton karışık belediye atığının ortalama %50’si organik içeriklidir. Kompost ve Geri Kazanım Tesisi karışık belediye atıklarının içerisindeki organik içerikli atıkların değerlendirilmesi, düzenli depolama sahalarına gönderilen atık miktarının azaltılması amacıyla kurulmuştur. Tesisin temelleri 1997 yılında atılmış olup tesis 2001 yılında faaliyete geçmiştir. 320.000 m2 açık alan üzerine kurulan tesisin başlangıçta 32.000 m2 olan kapalı alanı 2008 yılında ilave edilen yeni ünitelerle 36.500 m2’ye ulaşmıştır.

Açıldığı dönemde dünyanın 2nci en büyük, Avrupa’nın en büyük kompost tesisi olan tesis, ülkemizde şu anda çalışan 2 tesisten biri olup karışık belediye atığından kompost üretilen tek tesistir. Atıklar, tünel kompostlaştırma tekniğine dayalı olarak aerobik fermantasyon ile işlenmektedir.

İSTAÇ, inşaat yıkıntı ve hafriyat atıklarını ne yapıyor?

İstanbul’un gizli problemi olan hafriyat kirliliğini, kesin çözüme ulaştırmak amacıyla, hafriyat depolama alanları, geri dönüşüm tesisleri ve ıslah projelerini kapsayan çalışmalar yapılmaktadır.

İstanbul genelinde inşaat yıkıntı atığı toplama, inşaat yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ve hafriyat depolama tesislerinin işletilmesi İSTAÇ’ın başlıca faaliyet kollarıdır.

İSTAÇ’ın Atık Yönetim Çevre Kontrol Merkezi nasıl çalışıyor?

İstanbul Büyükşehir Belediyesi sorumluluk alanı içinde çıkan her türlü atıkların (hafriyat, evsel, tıbbi ve sanayi atıkları vb.) naklini sağlayan araçlar ile ana arter mekanik süpürülmesini sağlayan, yol süpürme ve yıkama araçlarının faaliyetlerinin WEB tabanlı olarak denetlenmesi için;

Atık Yönetim Çevre Kontrol Merkezi 06- 01- 2009  tarihinde   hizmete alınmıştır. Bu proje kapsamında, atıkların üretildiği noktadan bertaraf edileceği tesise iletilinceye kadar her türlü faaliyetlerin takibi yapılabilmektedir.

İhbar, talep ve şikayetlerin alındığı "Alo Çevre Çağrı Merkezi"nin de yer aldığı Çevre Kontrol Merkezinden , araç takibi, hız ve rota ihlallerin tespiti, denetlenmesi ve yönetimi yapılmaktadır.

Çevre Kontrol Merkezi yaklaşık 6000 aracı kontrol edecektir. Projenin iletişim hizmeti Turkcell tarafından sağlanmaktadır.

Sistemin Özellikleri: Kapasite ve araç cinsinden bağımsız sistemde istenildiği kadar araç grubu tanımlanabilmektedir. Araçlar uydu üzerinden gerçek zamanlı ve geçmişe yönelik izlenmekte, raporlanabilmektedir. Rota ihlali, hız ihlali tespiti yapılmaktadır. Mobil Ekiplerle Güçlendirilmiş etkin denetleme yapılacaktır. Kaçak döküm tespiti yapılarak cezai işlem başlatılabilecektir (Zabıta müdürlüğü ve Çevre Koruma Müdürlüğü koordinasyonuyla yürütülecektir). Kullanıcılar, istenilen bilgilere Web tabanlı erişim sağlayarak detay analiz yapabilmektedir. Elektronik ortamda, çevre ile ilgili çağrı kabul-kayıt ve yönlendirme ve takibi yapılarak sonuçlandırılmaktadır. 

İSTAÇ iletişim bilgileri nelerdir?

İSTAÇ A.Ş. Genel Müdürlük

Adres: Paşa Mah. Piyalepaşa Bulvarı No:74 Şişli 

Tel: (212) 230-6041 

Faks: (212) 231-7614

Web Adresi: www.istac.com.tr/