İstanbul’un toplam 43 kilometre uzunluğundaki metro hattıdır. Şişhane-Hacıosman ve Kadıköy-Kartal hattında olmak üzere iki tanedir.
İstanbul metrosunun tarihçesi nedir?
Mühendis L. Guerby, 10 Ocak 1912’de 1/5.000 ölçeğindeki mavi ozalit kopyasına göre Topkapı-Şişli arasına 24 istasyonlu metro projesi önerdi. Proje, Avant Projet d'un Métropolitain à Constantinople (İstanbul'da bir metro ön projesi) adlı kitap olarak İstanbul Teknik Üniversitesi Müzesi'nde sergilenmektedir.
Fransa’nın başkenti Paris’i planlayan Fransız mimar Henri Prost, şehrin nazım planını çizmesi için davet edildiği İstanbul’a 1936 yılında Taksim-Beyazıt metro hattını önerdi. Prost’un projesine göre metro Taksim’den başlayacak, İstiklal Caddesi ile Tarlabaşı Bulvarı arasından geçerek İngiliz Sarayı ve Tepebaşı'ndan sonra Tünel'e, oradan Şişhane'ye ve Galata Kulesi'nin doğusundan Karaköy'e inecekti.
Hattın Tünel, Karaköy, Taksim arasndaki kot farkı yüzünden helezoni bir güzergah veya kremayerli (dişli tekerlekli) bir sistem ile Karaköy'e düz inebileceği düşünülüyordu. Haliç Tahmis Sokağı hizasında 50 m'lik bir köprü üzerinden viyadük ile geçilerek İstanbul yakasında Rüstem Paşa Camii'nin batısında kurulacak hat, 9 kotunda tekrar yeraltına girmekteydi. Buradan Mahmutpaşa yoluyla Kara Mustafa Paşa Türbesi önlerinde tramvay caddesine varmakta ve Beyazıt'a ulaşmaktaydı. Prost, bu son güzergahtaki kot farkının doğurduğu yüzde 8'lik meyli de kremayerli bir sistem ile aşmayı düşünmüştü.
Öneri, Sandal Bedesteni'ni metro istasyonu olarak gösteriyordu. Ayrıca Haliç'in köprü üzerinde bir viyadükle aşılması Yeni Cami'yi gölgeleyecekti. Prost'un bu önerisi ancak ön proje olabilmiş, daha ileri gidememiştir.
İstanbul metrosu ne zaman projelendirildi?
İstanbul Metrosu ile ilgili son proje IRTC tarafından 1987’de yapıldı. Parsons and Bricherhoff adlı uluslararası kuruluş, metro inşaatı için IRTC (İstanbul Rail-Tunnel Consultant Parsons) adlı konsorsiyumu oluşturdu. Konsorsiyumda ikisi ABD, üçü de Türk firma olmak üzere toplam beş firma yer aldı. Fizibilite raporu ODTÜ ve İTÜ'deki 99 profesörden oluşan komisyonca incelendi; gerekli düzeltme ve düzenlemeler yapıldıktan sonra metronun ihalesi gerçekleştirildi.
Konsorsiyum, İstanbul Metrosu ile birlikte "Boğaz demiryolu tüneli" projesini de hazırladı. Bu projede metro güzergâhı 16 bin 207 metre olup istasyonları Topkapı-Şehremini-Cerrahpaşa-Yenikapı-Unkapanı-Şişhane-Taksim-Osmanbey-Şişli-Gayrettepe-Levent-4.Levent olan bir hat önerildi.
İlk metro ne zaman, hangi hatta yapıldı?
İstanbul’da ilk metro, M1 kodu ile Aksaray - Atatürk Havalimanı arasında hayata geçirildi. Aksaray - Atatürk Havalimanı Metro Hattı’nda Aksaray-Kartaltepe arası hizmete 03 Eylül 1989’da açıldı. 20 Aralık 2002’de de Dünya Ticaret Merkezi (DTM) - CNR Expo – Havalimanı istasyonu açıldı. Böylece M1 hattı;
Aksaray,Emniyet/Fatih, Ulubatlı/Topkapı, Bayrampaşa-Maltepe, Sağmalcılar, Kartaltepe/Kocatepe, Otogar, Esenler, Terazidere, Davutpaşa/Yıldız Teknik Üniversitesi, Merter, Zeytinburnu, Bakırköy-İncirli, Bahçelievler, Ataköy/Şirinevler, Yenibosna, DTM/İstanbul Fuar Merkezi, Havalimanı ve Otogar istasyonundan bağlantılı olarak Esenler istasyonu olmak üzere olmak üzere toplam 18 istasyon ile hizmet vermeye başladı.
Toplam 19,6 kilometre mesafeye ulaşan Aksaray - Atatürk Havalimanı Hafif Metro hattı, günlük ortalama 220 bin yolcu taşımaktadır.
Aksaray - Atatürk Havalimanı Hafif Metro hattının maliyeti nedir? Açılışını kim yaptı?
13 Aralık 2002 tarihinden itibaren yolcu taşıyan Aksaray - Atatürk Havalimanı Hafif Metro hattının resmi açılışı 20 Aralık 2002’de dönemin Başbakanı Abdullah Gül tarafından yapıldı. Hafif metro hattı, 15 milyon dolar inşaat işleri, 10 milyon dolar elektromekanik tesisler imalat, montaj ve ince inşaat işleri olmak üzere toplam 25 Milyon dolara mal oldu. Hafif metro hattı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin öz kaynaklarıyla gerçekleştirildi.
İstanbul metrosu Şişhane-Hacıosman Metro Hattı’nın temel özellikleri neler?
M1 kodlu Aksaray-Atatürk Havalimanı Hafif Metro hattından sonra M2 kodlu Şişhane-Hacıosman Metro Hattı’nın yapımına 1992 yılında başlandı.
Taksim-4. Levent hattının devamı olarak 31 Ocak 2009’da Şişhane ve Atatürk Oto Sanayi istasyonları, 02 Eylül 2010’da Darüşşafaka, 11 Kasım 2010’da Seyrantepe ve 29 Nisan 2011’de Hacıosman istasyonlarının açılmasıyla hat uzunluğu 16,5 kilometreye ulaştı.
Hat, Şişhane, Taksim, Osmanbey, Şişli/Mecidiyeköy, Gayrettepe, Levent, 4.Levent, Sanayi Mahallesi, İTÜ Ayazağa, Atatürk Oto Sanayi, Darüşşafaka, Hacıosman ve Seyrantepe olmak üzere 13 istasyona sahip. Şişhane-Hacıosman Metro Hattı, günde ortalama 230 bin yolcu taşıyor.
Şişhane - Hacıosman Metro Hattı’nın ilk bölümü Taksim-4. Levent metrosu ne zaman yapıldı ve hizmete açıldı?
Şişhane - Hacıosman Metro Hattı’nın temeli 19 Ağustos 1992’de atılan Taksim - 4. Levent arası 8 bin 439 metrelik bölümü 16 Eylül 2000 tarihinde hizmete açıldı. Taksim - 4. Levent Metrosu; Taksim, Osmanbey, Şişli, Gayrettepe, Levent ve 4.Levent olmak üzere 6 istasyona sahip.
Taksim – 4. Levent Metrosu kaça maloldu?
İstanbul Metrosunda Taksim-4.Levent inşaatı; Taksim-Şişli ve Şişli-4.Levent olarak iki ayrı kısımda ihale edildi.
Taksim-Şişli kısmı; Garanti Koza/Enka/Doğuş Ortak Girişimi’ne 757 milyar 882 milyon 80 bin 574 TL+KDV bedelle, 03 Temmuz 1992 tarihinde ihale edildi ve 19 Ağustos 1992 tarihinde yer teslimi yapılarak işe başlandı.
Şişli-4.Levent kısmı ise; Tekfen İnş. ve Tes. A.Ş. firmasına 624 milyar 978 milyon 682 bin 509 TL+KDV bedelle 03 Temmuz 1992 tarihinde ihale edildi ve 21 Ağustos 1992 tarihinde yer teslimi yapılarak işe başlandı.
İstanbul metrosunda 4. Levent – Ayazağa kesimi kaça maloldu?
I. Etap İnşaat İşi, 4.Levent-Maslak Arası Kaba İnşaat İşi ve Seyrantepe Bağlantısı Tünelleri’nin yapımı yüklenici Garanti Koza İnş.San.ve Tic.A.Ş.–Alsim Alarko San.Tes.ve Tic. A.Ş. tarafından gerçekleştirildi.
İşin Keşif Bedeli 71 milyon 058 bin 542,36 TL+KDV (2002 B.F.); İhale Bedeli 70 milyon 703 bin 249,65 TL+KDV (2002 B.F.), 2. Keşif Bedeli 138 milyon 347 bin 722,64 TL+KDV (2002 B.F.) ve Yapılan İş Miktarı296 milyon 528 bin 582 TL+KDV (2011 rakamlarıyla) olarak belirlendi.
Şişhane İstasyonu neyin başlangıcı?
Taksim-4. Levent metrosunun son adı Şişhane-Hacıosman metrosunun başlangıç durağı olan Şişhane İstasyonu, aynı zamanda Taksim-Yenikapı Metro Hattı’nın da başlangıcı.
İstanbul metrosunun Taksim-Yenikapı Metro Hattı’nın 4 istasyonundan ilki olan Şişhane İstasyonu 30 Ocak 2009’da Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından hizmete açıldı.
Taksim-Yenikapı Metro Hattı kaça malolacak?
Toplam uzunluğu 5,2 km olan hattın yapımına 22 Ekim 1998’de başlandı. Hattaki 4 istasyondan ilki Şişhane İstasyonu. Aksaray-Yenikapı arası LRTS bağlantı hattı inşaatı da bu kapsamda yapılmakta. Hattın maliyeti yaklaşık -inşaat, elektromekanik işler ve 92 adet yeni vagon alımı dahil- 593 milyon dolar olarak açıklandı.
Taksim-Unkapanı arası kaça malolacak?
Yüksel-Güriş-Reha-Başyazıcoğlu Ortak Girişimi’nin yüklenici firma olduğu Taksim-Unkapanı arası metro inşaatının güzergah uzunluğu 1700 metre olarak belirlendi. Şişhane istasyonunun tek istasyon olduğu hattın İhale Bedeli 10 milyon 708 bin 499,70 TL + KDV olarak belirlendi.
Yenikapı-Unkapanı arası metro inşaatı ne zaman bitecek? Kaça malolacak?
Yüksel-Güriş-Reha-Başyazıcıoğlu Ortak Girişimi’nin yaptığı hattın güzergâh uzunluğu 2 bin 611 metre. Metro ve 601 metre Hafif Metro eklentisiyle bu uzunluk 3 bin 212 metreyi bulacak. Hatta Şehzadebaşı ve Yenikapı olmak üzere iki istasyon bulunacak. 13 Ekim 1998’de yapılan ihalede, işin ihale bedeli 26 milyon 39 bin 81,49 TL+KDV (1998 B.F.) olarak belirlendi. Yenikapı-Unkapanı arası metro inşaatının 24 Mayıs 2013’te bitirilmesi bekleniyor.
M3 Başakşehir Metrosu ne zaman açılacak?
M3 kodlu Başakşehir Metrosu’nun açılışı 5 yıl gecikti ve 31 Mart 2013’e ertelendi. 2003 yılında İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel (İETT) İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün başladığı proje İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne devredildi. Yüzde 87'si biten Otogar-Başakşehir metro hattının toplam ihale bedeli 1 milyar 355 milyon dolar artı KDV tutuyor.
21,7 kilometre uzunluğundaki hatta Esenler, Menderes Mahallesi, Üçyüzlü, Bağcılar Meydan, Kirazlı, Yeni Mahalle, Mahmutbey, İstoç, Siteler, Turgut Özal, Başak Konutları, Metrokent, Ziya Gökalp Mahallesi, Olimpiyat, İkitelli Sanayi ve Araç Depo sahası olmak üzere toplam 16 istasyon bulunuyor. Bu metro hattının saatte 105 bin yolcu taşıması planlanıyor.
M4 Kadıköy – Kartal metrosu ne zaman açıldı, kaça maloldu?
M4 kodlu Kadıköy – Kartal Metrosu, 17 Ağustos 2012’de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından hizmete açıldı.
Kadıköy-Kartal hattının toplam uzunluğu 22 kilometre maliyeti ise vagon dahil 3.1 milyar dolar. Hat, 4.5 kilometre daha ilave edilerek Pendik-Kaynarca’ya kadar uzatıldı. Bu hattın da devreye girmesiyle yapılan toplam harcama 3 katrilyon 225 milyar liraya ulaşacak.
Hat üzerinde yer alan istasyonlar ise şöyle: Kadıköy, Ayrılıkçeşme, Acıbadem, Ünalan, Göztepe, Yenisahra, Kozyatağı, Bostancı, Küçükyalı, Maltepe, Huzurevi, Gülsuyu, Esenkent, Hastane/Adliye, Soğanlık, Kartal. Daha sonra bitirilmesi planlanan Yakacık, Pendik, Kaynarca ilavesiyle toplam istasyon sayısının 19'a çıkarılması planlanıyor.
1 milyon 266 bin kişilik günlük yolcu taşıma kapasitesine sahip hatta yer alan trenler saatte maksimum 80 km hıza ulaşabiliyor. İstasyonlarda 20 saniye bekleyerek hareket eden araçlar başlangıçta 2.5 dakika ara ile kalkarken, bu ara 90 saniyeye inecek.
Kadıköy-Kartal Metro Hattı üzerinde Kadıköy, Ayrılıkçeşme, Acıbadem, Ünalan, Göztepe, Yenisahra, Kozyatağı, Bostancı, Küçükyalı, Maltepe, Huzurevi, Gülsuyu, Esenkent, Hastane/Adliye, Soğanlık ve Kartal olmak üzere 16 istasyon bulunuyor.
Kadıköy-Kartal Arası 1.Etap, Kadıköy-Kozyatağı arası 9 km’lik bölümün inşaat işleri, Yapı Merkezi-Doğuş-Yüksel-Yenigün-Belen İnşaat Ortak Girişimi tarafından gerçekleştirildi. İşin ihale bedeli 139 milyon 574 bin 679,63 $+KDV olarak belirlendi.
Kadıköy-Kartal Metro Hattı pahalıya mı geldi? İzmir metrosu kaça yapılmıştı?
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Kadıköy-Kartal Metrosu’nun vagonlar dahil 3,1 milyar liraya malolduğunu, hattın kilometre maliyetinin, 141 milyon lira, İzmir metrosunun kilometre başına maliyetinin ise, vagonlar dahil 56 milyon lira olduğunu ileri sürdü.
Kılıçdaroğlu’nun iddiaları şöyleydi: ''22 kilometrelik Kadıköy-Kartal metrosu, vagonlar dahil 3,1 milyar liraya maloldu. Resmi açıklamalar bu. Bu çerçevede hattın kilometre maliyeti, 141 milyon lira. Buna karşılık, İzmir metrosunun kilometre başına maliyeti, yine vagonlar dahil olmak üzere 56 milyon lira. İstanbul, 141 milyon liraya yapıyor; İzmir 56 milyon liraya yapıyor.”
İstanbul’da Yapımı Devam Eden ve Planlanan Hatlar hangileri?
İnşaatı Devam Eden Hatlar
Hat Adı Türü Uzunluğu (Km)
Otogar Kirazlı Metro 5,8
Kirazlı Olimpiyat Köyü Metro 15,9
Şişhane Yenikapı Metro 5,2
Üsküdar Ümraniye Metro 18
Aksaray Yenikapı Metro 0,7
Marmaray Metro 76,3
İhale Aşamasındaki Hatlar
Hat Adı Türü Uzunluğu (Km)
Bakırköy Beylikdüzü Metro 24,5
Yenikapı Bakırköy Metro 7
Bakırköy Bahçelievler Bağcılar Metro 9
Kabataş Mahmutbey Metro 21
Ataköy İkitelli Metro 14,3
Dudullu Bostancı Metro 12,2
Kirazlı Halkalı Metro 9,43
Eminönü Alibeyköy Tramvay 9,6
Proje Aşamasındaki Hatlar
Hat Adı Türü Uzunluğu (Km)
Kazlıçeşme - Söğütlüçeşme Metro 40,3
Söğütlüçeşme - Bakırköy Metro 28
Mahmutbey-Halkalı Metro 9,25
Pendik – Sabiha Gökçen Havalimanı Metro 8,12
Kadıköy - Sultanbeyli Metro 20,5
Başakşehir-Kayabaşı-Olimpiyat Metro 5,25
Üsküdar - Beykoz Metro 15
Olimpiyatköy - Kayabaşı Metro 5,46
Beşiktaş - Sarıyer Metro 14,6
Hacıosman - Çayırbaşı Metro 2,7
Bakırköy Beylikdüzü Uzantısı Metro 0,9
Büyükçekmece - Silivri Metro 48
Çekmeköy - Taşdelen Metro 5,2
Sultangazi - Başakşehir Metro 2
Şişhane - Kabataş Metro 1,7
Esenyurt-Beylikdüzü-Avcılar Metro 10,5
Çekmeköy-Sancaktepe-Sultanbeyli Metro 9
Sabiha Gökçen - Tuzla (osb) Metro 6,8
Edirnekapı Vezneciler Tramvay 3,9
Önerilen Bağlantılar : 3. Havalimanı, TOKİ Aksaray kura