1990 yılında kabul edilerek yürürlüğe giren ve kıyılarda yapılaşmanın sınırlarını çizen yönetmeliktir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, hazırladığı taslak ile Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik’te değişiklikler önermiştir.
Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliği nedir?
20594 sayı ve 03.08.1990 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmeliktir. Bu Yönetmelik, 1.7.1992 tarih ve 3830 sayılı Kanun ile değişik 4.4.1990 tarih ve 3621 sayılı Kıyı Kanununun 5 ve 16 ncı maddeleri gereğince düzenlenmiştir.
Kıyı Kanunu'nun Uygulanmasına Dair Yönetmelik neyi amaçlar?
Bu Yönetmeliğin amacı, deniz, tabii ve suni göller ve akarsularda kıyı kenar çizgisinin tespiti, kıyıların kullanılması ve korunması ile kıyılarda, doldurma ve kurutma yoluyla kazanılan alanlarda, deniz ve göllerin kıyılarının devamı niteliğinde olan sahil şeritlerinde planlama ve uygulama esaslarını belirlemektir. (Madde 2)
Kıyı Kanunu'nun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin kapsamı nedir?
Bu yönetmelik, deniz, tabii ve suni göller ve akarsu kıyıları ile sahil şeritlerini, bu yerlerden kamu yararına yararlanma imkan ve şartlarını, kıyılarda ve sahil şeritlerinde planlama ve yapılanma esaslarını doldurma ve kurutma yolu ile arazi kazanma ve kullanma esaslarını, kıyı kenar çizgisi tespit komisyonunun teşekkülü, görev ve yetkileri, çalışma şekli ile Kanunun uygulanmasına açıklık getiren esasları kapsar. (Madde 3)
Yönetmelik, kıyılarda kısmi yapılaşma için ne diyor?
Yönetmeliği “Kısmi Yapılaşma” maddesi şöyle;
a) Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında; 11 Temmuz 1992 tarihinden önce belirli bir kullanım amacına dayalı olarak onaylanmış 1/1000 ölçekli mevzi imar planlarının kıyı kenar çizgisinden itibaren kara yönünde 100 metrelik kesim içerisindeki imar adalarında; üzerinde yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan plan ve mevzuata uygun olarak tamamlanmış yapılar ile ruhsat alınarak en az su basman seviyesinde inşaatı tamamlanmış yapıların bulunduğu parsellerin sayısının veya kullanılan toplam taban alanının imar adasındaki toplam parsel sayısının veya toplam alanın yüzde ellisinden fazla olması durumudur.
Üzerinde birden fazla yapı yapılması mümkün olan parseller, en az su basman seviyesinde inşaatı tamamlanmış olmak kaydı ile taban alanı veya yapı sayısı itibariyle bu kapsamda değerlendirilir.
b) Kentsel ve kırsal yerleşmelerde; meskun ve gelişme alanlarını kapsamak yerleşmenin mevcut ve projeksiyon nüfusuna dayalı gerekli tüm kullanım ve fonksiyonları içermek üzere hazırlanmış ve 11 Temmuz 1992 tarihinden önce onaylanmış uygulama imar planlarının kıyı kenar çizgisinden itibaren kara yönünde 100 metrelik bandı içerisinde kalan kesiminde yer alan imar adalarının sayısının yüzde ellisinden fazlasında, (a) bendindeki tanıma uygun yapılaşma olması durumudur. Aksi halde (a) bendi hükümleri geçerlidir.
c) Turizm alan ve merkezlerinde; Turizm Bakanlığınca 11 Temmuz 1992 tarihinden önce onaylanmış turizm amaçlı uygulama imar planlarının, kıyı kenar çizgisinden itibaren kara yönünde 100 metrelik bandı içerisinde kalan kesimindeki imar adalarının yüzde ellisinden fazlasında, (a) bendindeki tanıma uygun yapılaşma olması durumudur. Aksi halde (a) bendi hükümleri geçerlidir.
d) Turizm alan ve merkezlerinde, turizm dışı kullanımlara yönelik olarak hazırlanmış ve 11 Temmuz 1992 tarihinden önce onaylanmış uygulama imar planlarının ilgi ve kapsamına göre (a) veya (b) bendlerindeki tanımlara uygun yapılaşmış olması durumudur.
Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nde neler değişecek?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın hazırladığı ve geçtiğimiz günlerde Resmi Gazete de yayımlanan Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliği sahil şeridinin genişliği ve yapılanma koşullarını yeniden düzenledi. Düzenlemeye göre yönetmelikte şu değişiklikler yapılacak:
-Kıyılarda ilk 50 metreye kadar yapılaşmaya izin verilmeyecek. Yat limanları 6.5 metre yüksekliği ve 2 katı aşmayacak, balıkçı barınakları, sosyal ve teknik alt yapı birimleri inşa edebilecek.
-Yapılan düzenlemede, Kıyı Kanunundan gelen 100 metrelik sahil şeridi mesafesinde herhangi bir değişiklik yapılmazken, kanundaki 50 metrelik yapı yaklaşma mesafesi uygulama yönetmeliğine eklendi. Düzenleme sayesinde kıyılarda ilk 50 metrede sadece halkın kullanabileceği yaya yolu, gezinti ve dinlenme alanları, rekreatif alanlara izin verilecek.
Yönetmelikte, turizm mevzuatına uyum sağlamak amacıyla yat limanı tanımı güncel hale getirildi. Buna göre yat limanlarına 6.5 metre yükseklik ve 2 katı aşmamak şartıyla konaklama tesisleri yapma imkanı verildi. Balıkçı barınağı tanımı da “Balıkçı Barınakları Yönetmeliği” ile uyumlaştırıldı.
Yönetmeliğe, balıkçı barınaklarında emsalin yüzde ikisini ve 6.5 metre yüksekliği aşmamak şartıyla takılıp sökülebilir malzemelerle inşa edecekleri yönetim birimi, geçici depolama ve satış birimi gibi teknik alt yapı birimleri inşa edebilecekleri eklendi.
Onaylanan kıyı kenar çizgilerinden ilgililerinin haberdar edilerek, gerektiğinde itiraz edilebilmesi ve yasal hakları kullanılması amacıyla kıyı kenar çizgisinin ilanına ilişkin hüküm getirilerek kıyı kenar çizgisine aleniyet sağlandı.
Ayrıca yapılan düzenleme ile kıyı kenar çizgisi değişikliklerinin hangi koşullarda yapılabileceği belirlendi. Mahkeme kıyı kenar çizgisinin iptal etmesi durumunda yapılacak uygulamalara açıklık getirildi.
Yapılan değişiklikle, Köyceğiz Gölü ve onu denize bağlayan Dalyan Kanalı da kıyı kenar çizgisi tespitine dahil edildi. Dalyan Kanalı’nda daha önce tespit edilen kıyı kenar çizgilerinin mevzuat açısından geçerli olup olmadığı hususundaki tereddütler ortadan kaldırıldı. Yapılan değişiklikle, bölgenin kıyı mevzuatı çerçevesinde korunması ve denetimi sağlanmış olacak. (Emlakkulisi.com - 4 Nisan 2013)
Yeni Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliği nasıl olacak?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın hazırladığı Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmelik Taslağı şöyle;
KIYI KANUNUNUN UYGULANMASINA DAİR YÖNETMELİKDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK TASLAĞI
MADDE 1- 03/08/1990 tarihli ve 20594 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kıyı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 4 üncü maddesindeki “Bakanlık” tanımı ile “Sahil Şeridi” tanımı aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı maddedeki “Akarsu” tanımından sonra gelmek üzere “Kıyı kenar Çizgisi Tespitine Tabi Göl” tanımı ve maddenin sonuna “Yatçı Konaklama Ünitesi” tanımı eklenmiştir.
“Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’dır”
“Sahil şeridi: Deniz ve tabii göllerin kıyı kenar çizgisinden itibaren kara yönünde yatay olarak en az 100 metre genişliğindeki alandır.
İki bölümden oluşan sahil şeridi kullanım amacı ve doğal eşiklere göre belirlenir.
Sahil Şeridinin Birinci Bölümü;
Sahil şeridinin tümü ile sadece açık alanlar olarak düzenlenen; yeşil alan, çocuk bahçesi, gezinti alanları, dinlenme ve Yönetmelikte tamamlanan rekreaktif alanlardan ve yaya yollarından oluşan, kıyı kenar çizgisinden itibaren, kara yönünde yatay olarak 50 metre genişliğinde belirlenen bölümdür.
Sahil Şeridinin İkinci Bölümü;
Sahil şeridinin birinci bölümünden sonra, kara yönünde yatay olarak en az 50 metre genişliğinde olmak üzere belirlenen ve üzerinde sadece kanunun 8 inci maddesinde ve bu Yönetmelikte tanımlanan toplumun yararlanmasına açık günübirlik turizm yapı ve tesisleri, taşıt yolları, açık otoparklar ve arıtma tesislerinin yer aldığı bölümüdür.
Sun’î ve baraj göllerinde, yönetmeliğin sahil şeridi ile ilgili hükümleri uygulanmaz.”
“Kıyı kenar çizgisi tespitine tabi göl: Kara içerisinde yer alan, yüzey alanı tabi göllerde bir kilometrekare, suni göllerde on kilometrekareden büyük su alanlarıdır.”
“Yatçı konaklama ünitesi: Yat Limanlarında mürettebat ve diğer hizmet personeli dışında gezi, spor, eğlence amacıyla yatta bulunan kişilerin kullanımına yönelik olarak yat limanı bağlama kapasitesinin en çok yüzde otuzu kadar olmak üzere, yüksekliği 6.50 metreyi (2 katı) ve emsali toplam emsalin %20’sini aşmayan tesislerdir.”
MADDE 2- Kıyı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 4 üncü maddesindeki “Yat limanı” tanımına “destek,” ibaresinden sonra gelmek üzere “yatçı konaklama,” ibaresi, “Balıkçı Barınağı” tanımına “ağ kurutma sahası,” ibaresinden sonra gelmek üzere “idare binası,” ibaresi ve cümlenin sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Balıkçı barınaklarının zorunlu ihtiyacı olan üst yapı ve tesislerine ilişkin yapılaşma kararları Bakanlıkça imar planı ile belirlenir.”
MADDE 3- Kıyı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 7 nci maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı maddenin üçüncü fıkrasının (b) bendinin (5) numaralı alt bendine aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Kıyı kenar çizgisi tespitleri, 1/1000 ölçekli hâlihazır haritalar üzerinde pafta bütününde geçirilir. Ancak il, ilçe, belde ve belediye ve mücavir alan sınırına rastlayan alanlarda pafta bütününde geçirilme şartı aranmaz.
“İl, ilçe, belde ve belediye ve mücavir alan sınırına rastlayan alanlarda pafta bütününde aktarma şartı aranmaz.”
MADDE 4- Kıyı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin başlığı “Kıyı Kenar Çizgisinin Onayı ve İlanı” şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddenin sonuna aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
“Yürürlüğe giren kıyı kenar çizgisi, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyelerce, bu sınırlar dışında valiliklerce tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süreyle ilan edilir.
Kıyı kenar çizgisine, ilan süresi içinde itiraz edilebilir. İtirazlar valiliğine yapılır. İtirazlar, Kıyı Kenar Çizgisi Tespit Komisyonunca onbeş gün içinde incelenir. İnceleme sonuçlarını ve gerekçeli görüşlerini içeren komisyon raporu değerlendirilmek üzere Bakanlığa gönderilir. Bakanlık itirazı, komisyon raporu da dikkate alarak inceleyip onbeş gün içerisinde karara bağlar.
İtiraz ve yapılan inceleme neticesinde düzeltilmesine karar verilen kıyı kenar çizgisinin tespiti, onayı ve ilanı hakkında da yukarıdaki hükümler uygulanır.
Süresi içerisinde itiraz edilmeyen onaylı kıyı kenar çizgileri;
a) Kıyı kenar çizgisinin suya düşmesi,
b) Mükerrer kıyı kenar çizgisinin bulunması,
c) Kıyı kenar çizgilerinin kenarlaşmaması,
d) Aynı yerde Adli yargı tarafından kıyı kenar çizgisi tespiti yapılmış olması,
e) Kıyı özelliği göstermediği halde, malzeme alımı nedeniyle oluşan su alanlarından dolayı kıyı kenar çizgisi tespiti sonucunda kıyıda kalan ancak komisyonca bu su alanlarının deniz, göl veya akarsu ile doğrudan bağlantısı olmadığı belirlenen,
haller dışında değiştirilmez.”
MADDE 5- Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin 2 nci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Bu yapı ve tesislere ait imar planının onaylanmasını müteakip çevre ile uyumlu ve kıyı siluetini gözeterek hazırlanan kentsel tasarım projeleri Bakanlıkça onaylanmadan uygulamaya geçilemez.”
MADDE 6- Yönetmeliğin Sahil şeridinde Planlama başlıklı 17. maddesinin 8 inci ve 9 uncu fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 7- Kıyı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğe aşağıdaki madde eklenmiştir.
“Ek Madde 4- Aynı alanda birbirinden farklı onaylanmış kıyı kenar çizgilerinin bulunması halinde, kıyı kenar çizgisi tespit komisyonunca, planlama ya da uygulamada esas alındığı ya da bu alanda oluşmuş fiili duruma uygun olduğu belirlenen kıyı kenar çizgileri geçerlidir.”
MADDE 8- Kıyı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin eki “Akarsularımızın “Nehir“ Tanımına Giren Kesimlerini Belirten Liste” deki “Dicle Nehri” ve “Fırat Nehri” tanımları aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiş ve listeye “Dalyan Kanalı” tanımı eklenmiştir.
“7. Dicle Nehri: Dicle Nehri ana kolunun Bismil ilçesi ile Türkiye-Suriye Irak sınır arasındaki kesimi,”
“8. Fırat Nehri: Ana kolunun Keban Barajı ile Türkiye-Suriye sınıra arasındaki kesimi,”
“17. Dalyan Kanalı: Köyceğiz Gölü ile Akdeniz arasındaki kesimi,”
Yürürlük
MADDE 9- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 10- Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür.
Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nde değişikliğin gerekçeleri nelerdir?
KIYI KANUNUNUN UYGULANMASINA DAİR YÖNETMELİKDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK TASLAĞI
GENEL GEREKÇE
Kıyılarda koruma kullanma dengesi gözetilmek suretiyle, hem günümüz teknolojik gelişmeleri ve artan ihtiyaç nedeniyle gereklilik arz eden düzenlemelerin yapılabilmesi, hem de kanun ve yönetmelikler arasındaki uyumun ve uygulanabilirliğinin sağlanması, uygulamada yaşanan sorunların kamu yararı gözetilerek çözümü amacıyla Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin bazı maddelerinde değişiklik yapılması öngörülmektedir.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Bayındırlık ve İskân bakanlığının yerine Çevre ve Şehircilik Bakanlığının kurulması nedeniyle Bakanlık tanımı da bu düzenlemeye uygun olarak değiştirilmiştir.
Mevcut Yönetmelikte sahil şeridinin iki bölümden oluşacağı belirtilmiş olmasına karşın bu her iki bölümün genişliği ve yapılaşma koşullarına ilişkin herhangi bir hüküm yer almamıştır. Yapılan düzenleme ile sahil şeridinin her iki bölümünün genişliklerine ve yapılanma koşullarına ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Mevcut yönetmelikte Akarsu tanımı yapılarak ülkemiz genelindeki hangi akarsuların hangi bölümlerinin kıyı kenar çizgisi tespitine konu olacağı belirtilmiştir. Ancak “göl” tanımı yapılmadığından gölet, gölcük niteliğinde olmasına rağmen isim olarak göl olarak adlandırılmasından dolayı küçük veya büyük bütün su alanları kıyı kenar çizgisi tespitine tabi kılınmıştır. Bu durum ise gerek kıyı kenar çizgisinin tespitinde gerekse kıyı kenar çizgisi tespitine dayalı yapılan uygulamalarda birçok problem yaşanmasına sebep olmaktadır. Bu nedenle göllerin, doğal ve suni olma durumları dikkate alınarak “Kıyı kenar Çizgisi Tespitine Tabi Göl” tanımı yapılmış ve hangi büyüklükteki tabii ve suni göllerin göl niteliğinde olduğu belirlenerek uygulamadaki problemlerin giderilmesi amaçlanmıştır.
Yönetmelik değişikliği ile, yat limanlarında yatçı konaklama tesisi yapılmasına imkan tanınarak diğer kıyı mevzuatı ile uyum sağlanmıştır. Bu sebeple öncelikle tanımlar maddesine yatçı konaklama tesisi tanımı eklenmiştir.
MADDE 2- Kıyı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 4 üncü maddesindeki “Yat limanı” tanımına “yatçı konaklama,” ibaresi eklenerek yat limanlarında konaklama ünitelerinin de yapılmasına imkân verilmiştir. Ayrıca Yönetmelikteki Balıkçı barınağı tanımı “Balıkçı Barınakları Yönetmeliği” ile uyumlaştırılarak, balıkçı barınaklarının zorunlu ihtiyacı olan üst yapı ve tesislerine ilişkin yapılaşma kararlarının imar planı kararı belirlenmesine ilişkin düzenleme yapılmıştır.
MADDE 3- Mevcut Yönetmelikte kıyı kenar çizgisi tespitlerinin ve aktarımlarının pafta bütününde yapılması hükme bağlanmıştır. Anacak ilgili idareler kendi yetki alanı sınırlarına kadar olan kısımların haritalarını yaptırabildiğinden İl, ilçe, belde ve belediye ve mücavir alan sınırlarına rastlayan alanlarda haritalar pafta bütünlüğünde yapılamamakta buna bağlı olarak da kıyı kenar çizgisi tespit ve aktarımları a pafta bütününde yapılamamaktadır. Uygulamada yaşanan bu sorunun çözümü için kıyı kenar çizgisi tespit ve aktarımların İl, ilçe, belde ve belediye ve mücavir alan sınırına rastlaması durumunda pafta bütününde aktarma şartının aranmayacağı hükme bağlanmıştır.
MADDE 4- Onaylanan kıyı kenar çizgisinden ilgililerin haberdar edilerek gerektiğinde itiraz edilebilmesi ve yasal hakların kullanılması amacıyla kıyı kenar çizgisinin ilanına ilişkin hüküm getirilmiş ve kıyı kenar çizgilerinin aleniyeti sağlanmıştır.
Ayrıca yapılan düzenleme ile kıyı kenar çizgisi değişikliklerinin hangi koşullarda yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.
MADDE 5- Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin 2 nci fıkrasına eklenen hüküm ile kıyıda yapılabilecek yapı ve tesislere ait imar planının onaylanmasının ardından kentsel tasarım projelerinin onaylanmak üzere Bakanlığa sunulması öngörülmüştür. Böylece kıyı yapılaşmalarına ilişkin projelerin uygulanması öncesinde Bakanlık denetimi getirilerek, kıyı yapı ve tesislerinin çevre ve kıyı silueti ile uyumlu bir şekilde yapılması hedeflenmiştir.
MADDE 6- Mevcut Yönetmeliğin 13. Maddesinde yer alan yat limanlarında yer alacak tesislerin yapılaşma koşullarına ilişkin hükümler, sahil şeritlerinde kısmi yapılaşma olup olmamasına göre değişkenlik göstermekle birlikte, uygulamada karmaşıklığa yol açmaktadır.
Bu sebeple, yat limanlarının yapılaşma koşullarının kısmi yapılaşmaya göre değil, aynen liman, tersane, balıkçı barınakları, kruvaziyer liman gibi diğer kıyı yapılarında olduğu gibi imar planı kararı ile belirlenmesi sağlanmıştır.
MADDE 7- Yönetmeliğe eklenen madde ile mükerrer kıyı kenar çizgisinin bulunduğu alanlarda yapılacak uygulamaya ilişkin açıklık getirilmiştir.
MADDE 8- Yönetmeliğin eki listede yer alan yer alan Dicle Nehrinin Batman kolu ile Botan kolu, Fırat Nehrinin Karasu kolu ile Murat kolunun yatak genişliğinin dar ve taşıdığı su miktarlarının az olması nedeniyle Dicle Nehrinin Batman kolu ile Botan kolu, Fırat Nehrinin Karasu kolu ile Murat kolu ile ilgili kısımları listeden çıkartılmıştır. Köyceğiz Gölü ve onu denize bağlayan kanal ile sazlık ve kamışlıkların bulunduğu bataklık alanlar tümüyle Köyceğiz-Dalyan Lagün sistemi olarak adlandırıldığından, Dalyan Kanalı da sisteminin bir parçası olması nedeniyle Yönetmeliğin eki listeye dahil edilmiştir.
MADDE 9- Yürürlük maddesidir
MADDE 10- Yürütme maddesidir.