Eylül 2014’te Beylükdüzü Gürpınar’da inşa edilen balık halinde hizmet vermeye başlayacak olan bina. 1983’ten beri Kumkapı’da 10 bin metrekaresi kapalı 27 bin metrekarelik alanda bulunan balıkçı halinin, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Yenikapı Projesi nedeniyle taşındığı öne sürülüyor.
Kumkapı Balık Hali
Kumkapı Balık Hali’nin tarihçesi nedir?
İstanbul Su Ürünleri Hali, eski adı ile İstanbul Balıkhanesinin Osmanlıda Saraya balık temin etmek amacıyla Bostancı Ocağına bağlı olarak kurulduğu ve Balıkhane Emininden bahsedildiği kayıtlarda rastlanmaktadır.
Ancak Osmanlının son yıllarında balıkçılığa önem verilmiş, yurt dışından uzmanlar getirtilmiş, İstanbul ve çevresinde dalyanlar kurulmuş ve buralardan elde edilen gelirlerin ise Osmanlının borçlarının ödenmesinde kullanılmıştır.
Bunun içinde Duyun-u Umumiye İdaresinde çeşitli görevlerde bulunan Karakin DEVECİYAN Balıkhane müdürü olarak atanmıştır. Böylelikle de Balıkhanede satılan balık miktar ve fiyatları ile ilgili kayıtlara ilk kayıtlar tutulmaya başlanmıştır.
Balıkhane Ocağı Topkapı Sarayının Marmara’ya bakan kesiminde, Otluk Kapısı ile Ahırkapı arasındaki Balıkhane Kapısı yakınında bulunuyordu.
Daha sonra balıkhane 1910’lu yıllarda bugünkü Ticaret Üniversitesi (Eski Ticaret Odası) ile Unkapanı Köprüsü arasına taşınmış ve Der Saadet Balıkhanesi ismini almıştır.
1920’li yıllarda Eminönü’nde bugünkü anlamda ilk Balıkhane kurulmuş; 1965 yılında Azapkapı’ya taşınmıştır. 29 Eylül 1983 yılında ise Bugünkü yerine yani Kumkapı’ya taşınmıştır. Kumkapı'daki Su Ürünleri Hali, 1983 yılından bu yana 10 bin metrekaresi kapalı 27 bin metrekarelik alanda hizmet veriyor.
Gürpınar’da modern bir Su Ürünleri Hali kurulması çalışmaları devam etmektedir.
Balık Hali, Gürpınar’da ne zaman hizmet vermeye başlayacak?
30 yıl boyunca İstanbullulara hizmet veren Yenikapı su ürünleri hali kaldırılıyor. Kumkapı'daki İstanbul Su Ürünleri Hali, Eylül 2014'de Beylikdüzü Gürpınar'da inşa edilen balık halinde yeni balık sezonunu açmayı hedefliyor.
Yenikapı'da yapılan metro ve tren yolunun kesiştiği güzergah üzerinde kalan Kumkapı'daki balık hali, aynı zamanda lastik tekerlekli araçlar için planlanan tünel projesi üzerinde bulunduğu için Gürpınar'da denize dolgu yapılarak oluşturulan yeni yerine taşınıyor. Bu alan üzerinde, balıkçı barınağı, su ürünleri tesisi, mendirek, çekek yeri, iskele, yanaşma yeri, dalgakıran, kayıkhane, depo, otopark gibi yapıların kurulacak.
Gürpınar Balık Hali projesi ne zaman onaylandı?
İstanbul Büyükşehir Belediyesinin internet sitesinde yer alan habere göre, Gürpınar'da 240 bin metre karelik alanda inşa edilecek modern balık halinin planları, büyükşehir belediye meclisinde oy birliğiyle Aralık 2009’da onaylandı.
Bayındırlık ve İskan Bakanlığının da onay verdiği yeni Su Ürünleri Hali, Gürpınar sahilinde 240 bin metrekarelik dolgu alanda inşa edilecek ve dünyanın en modern hallerinden biri olacak.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, balıkçı barınağı, su ürünleri tesisi, mendirek, çekek yeri, iskele, yanaşma yeri, dalgakıran, kayıkhane, depo, otopark gibi yapı ve tesislerden olaşacak hal için proje ihalesine çıkacak.
AB ülkelerine su ürünleri ihracatı yapabilecek teknik, hijyenik ve fiziksel yeterliliğe sahip olacak yeni halin, Türkiye'nin su ürünleri ihracatını önemli ölçüde artırması hedefleniyor.
Kumkapı Balık Hali ihtiyacı karşılamıyor mu?
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Su Ürünleri Hali Müdür Yardımcısı Mehmet Uçar, Kasım 2011’de yaptığı açıklamada, ''Balık halinin kurulduğu dönemde 15-20 bin ton su ürünü gelirken, bugün 15 milyonluk nüfusu bulunan İstanbul'da yıllık ortalama 40 bin ton su ürünü geliyor. Bu nedenle hal, artık ihtiyacı karşılamıyor'' dedi.
Uçar, yaklaşık 30 yıldır hizmet veren Kumkapı'daki Su Ürünleri Hali'nin, Gürpınar'da inşa edilmesi çalışmalarının sürdüğünü anlattı.
Kumkapı'daki balık halinin, 1983 yılında İstanbul'un nüfusuna göre kurulduğunu belirten Uçar, ''Balık halinin kurulduğu dönemde 15-20 bin ton su ürünü gelirken, bugün 15 milyonluk nüfusu bulunan İstanbul'da yıllık ortalama 40 bin ton su ürünü geliyor. Bu nedenle hal, artık ihtiyacı karşılamıyor'' dedi.
Uçar, Avrupa'daki hallerde taze balıkçılığın yapılmadığını, balığın 1 veya 2 gün muhafaza edildikten sonra satıldığını ifade ederek, İstanbul'daki hale gelen balıkların geldiği gün pazarlandığını, ancak yeni yapılacak balık halinde bazı türlerin muhafaza edildikten sonra satılabileceğini söyledi.
İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin 2009 yılında Kumkapı'daki Su Ürünleri Hali'nin Gürpınar'a taşınmasıyla ilgili karar verdiğini hatırlatan Uçar, halin planlara işlenmesi çalışmalarının gerçekleştirildiğini ve yeni halin ihalelerinin bu ay içerisinde yapılacağını kaydetti.
Sektörün, teknik, muhafaza ve lojistik imkanlarının geliştiğini anlatan Uçar, ''Beylikdüzü'nde Gürpınar'a kurulacak hal, İstanbul'un gelecek 50 yıllık ihtiyacı düşünülerek 240 bin metrekare alan üzerine planlandı'' diye konuştu.
Uçar, bu alan üzerinde, balıkçı barınağı, su ürünleri tesisi, mendirek, çekek yeri, iskele, yanaşma yeri, dalgakıran, kayıkhane, depo, otopark gibi yapıların kurulacağını belirterek, ''Yeni yapılacak halin kapasitesinin 100 bin ton olması planlanıyor'' dedi.
Yeni halin yapımının ardından ürünlerin kalitesine göre sınıflandırıldığını ifade eden Uçar, şunları kaydetti:
''Ürünlerin sınıflandırılması, internet ortamına taşınacak. Bu da insan hareketliliğini azaltacak. İskandinav ülkelerinde uygulanan su ürünleri ticaretini yeni halde uygulamaya çalışacağız. Yeni halin, en geç 2014'te bitirilmiş olması gerekiyor. Lastik tekerlekli araçlar için tünel projesi, şu anki halin üzerinden geçiyor. Gelecek aylarda da mimari proje çalışmaları tamamlanacak. Su ürünleri sektörünün kurumsal ve yerel yönetimler düzeyinde gelişmiş olduğunu düşünmüyoruz. Devlet olarak da görevimiz, su ürünleri sektörünü ileriye taşımaktır. Sektörü iyi günler bekliyor.''