18 ve 19. yüzyıllarda yaşayan ve birçok mimari yapıda imzası bulunan Ermeni asıllı Mimarbaşı...
Löle Serkiz Gizo kimdir?
Löle Serkiz Gizo, Mardin’deki Mardin Müzesi, , Eski PTT Binası, Mor Yusuf Kilisesi’nin mimarlığını ve Şehidiye Camisi’nin restorasyonunu gerçekleştiren Ermeni asıllı mimarbaşıdır. Mardin evlerinin çoğunun mimarı da odur.
"Mardin’in "Mimar Sinan’ı" olarak adlandılan Löle Serkiz Gizo’nun adı 2010 yılında Mardin’deki Sakıp Sabancı Müzesi’nin önünden geçen sokağa verildi.
Serkiz Löle Gizonun mezarı ne zaman restore ediliyor?
Anadolu Ajansı’nın 01 Şubat 2011 tarihli haberine göre; Mardin’e sayısız eserler kazandırdığı için "Mardin’in "Mimar Sinan’ı" olarak nitelendirilen Ermeni asıllı taş ustası Serkiz Löle Gizo’nun mezarı restore ediliyor.
Belediye Başkanı Beşir Ayanoğlu, bir süre önce, Valiliğin teklifi üzerine Mardin Belediye Meclisinin, kentteki çoğu tarihi yapıda imzası bulunan Gizo’nun isminin Medrese mahallesindeki bir sokağa verilmesi için karar aldığını ifade etti. Mardin’deki hemen hemen her caddede imzası bulunan Gizo’ya karşı vefa borçlarını ödemek istediklerini vurgulayan Ayanoğlu, şöyle konuştu:
“Mardin’in farklı dil ve dinlerdeki insanların büyük hoşgörü içerisinde yaşadığı bir kent olduğunu vurgulayan Ayanoğlu, "Bu farklılıklar çatışma değil sevgi kardeşlik ve barış havasıdır. Müslüman ve Süryaniler her zaman birbirlerinin acısını ve sevincini paylaşmıştır. Aramızda çok eskilere dayanan sağlam bağlar var. Sakıp Sabancı Müzesi’nin önünden geçen sokağa mimar Serkiz Löle Gizo’nun ismini verdik. Mardin’in ’Mimar Sinanı’ olarak gördüğümüz Gizo, şehirde bugün kullanılan pek çok yapının mimarlığını yapmıştır. Kendisinin Mardin’e çok büyük emekleri olmuştur. Başbakanımız Mardin’e geldiği zaman bir vatandaşımız mimar Gizo’nun mezarını restore edilmesini istedi. Başbakanımız bizzat bu çalışmayla ilgili beni görevlendirdi. Bizler de orada bu konuyu istişare ettik. Gizo’nun Beyrut ve Halep’te torunları var. Onların rızasını alarak restorasyonu yapmak istiyoruz.”
Ayanoğlu, Mor Yusuf Kilisesi ve Şehidiye Camisi’nin restorasyonunu da Gizo’nun yaptığını sözlerine ekledi.
Löle Serkiz Gizo’nun adı Mardin’de bir sokağa ne zaman verildi?
15 Nisan 2010 tarihli habere göre; Ermeni Açılımı Mardin'de karşılık buldu. Mardin'de pek çok tarihi yapıyı inşa eden Emeni Mimar'a güzel bir vefa örneği gösterildi. Mardin'de bir sokağa Ermeni asıllı mimar Löle Serkiz Gizo'nun ismi verildi.
Vali Hasan Duruer, yaptığı açıklamada, Mardin'e sayısız mimari eser kazandıran Ermeni asıllı mimar Löle Serkiz Gizo'nun adının bir sokağa verildiğini söyledi.
Sabancı Müzesi'nin bulunduğu sokağın isminin Löle Serkiz Gizo Sanat Sokağı olduğunu, sokağın tabelasının 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nda asılacağını kaydeden Duruer, Mardin'deki her sokakta imzası bulunan Gizo'ya karşı vefa borçlarını ödemek için ismini bir sokağa verme kararı aldıklarını kaydetti.
İsim için belediyeye başvurduklarını ifade eden Duruer, şöyle dedi:
''Mardin'in Mimar Sinan'ı olarak gördüğüm Löle Serkiz Gizo Mardin'de bugün kullanılan pek çok yapının mimarlığını yapmıştır. Kendisi Mardin'e çok büyük emekleri olmuştur. Mardin'de gördüğümüz teras evlerin birçoğu 18. ve 20. yüzyıllar arasında inşa edilmiş. Mardin'in ünlü taş ustaları arasında Ermeni asıllı mimarbaşı Löle Serkiz Gizo, oğlu mimarbaşı ve nakkas Selim Gizo, Corc ve Josef Gizo önemli bir yer tutar. Biz de Löle Serkiz Gizo'nun ismini bir sokağa vermeyi uygun bulduk. Valilik olarak yapılan başvuru da sonuçlandı. Belediye meclis üyeleri ismi uygun gördü. Sokakta ayrıca Gizo'nun eserlerinin fotoğraflarını da sergilemeyi düşünüyoruz.''
18. yüzyılın ilk çeyreğinde Mardin'de doğduğu belirtilen Löle Serkiz Gizo'nun Mardin Müzesi, Şehidiye Cami minaresi, eski PTT binası, Mor Yusuf Kilisesi ile kentteki evlerin mimarı olduğu biliniyor.
Mardinli Ermeni Mimarlar kimlerdir?
Ermeni mimarlar: Serkis Lole (Levon), Selim Lole Ertaş, Corç Lole Ertaş, Josef Lole Ertaş, Sait El Abyad, Hanna Mimarbaşı, Sait Mimarbaşı, Gercis Sane, Jozef Sane, Sabri Sane, İlyas Gendora (Mengelyan), Cebrail (Hekimyan), Mihail (Hekimyan), Cercis (Hekimyan), Jak (Hekimyan), Yusuf Gerzelo, Corç Gerzelo, Enis (Bısmarci), Yusuf (Sahhar), Sait (Sayığ), Abdülmesih (Sununu), Cercis (Sununu), Cemil (Sununu), Sadık Kayri, Hosep Sarrafyan.
Süryani mimarlar: Abdülmesih (Asse, Ahmardakno), Yakup Hedeye, Abdülmesih Sese, Abdülmesih Kalo (Geçkaldın), Raffi Kalo (Geçkaldın), Bahde (Papahar), İlyas (Papahar), Aziz (Habot) Tokunç, İskender (Habot) Tokunç.
Müslüman mimarlar: Abde Velo (Akışın), Hacı Abdülcelil Kako (İldoğan), Şeyhmus Zeroke, Mehmet Ataş, Yusuf Kıdır.