Akdeniz’i, Ege Denizini ve Karadeniz’i birbirine bağlayan bir iç denizdir. İstanbul ve Çanakkale Boğazları denizin Karadeniz ve Ege ile bağlantısıdır. Marmara Denizi’nde deprem ve tsunami olasılığı bölgede yaşayanları tedirgin etmektedir.
Marmara Denizi coğrafi özellikleri nelerdir?
Bir iç deniz olan Marmara Denizi; Akdeniz’i, Ege Denizi ve Karadeniz’i birbirine bağlar. Karadeniz’e İstanbul Boğazı ile Ege Denizi’ne ise Çanakkale Boğazı ile bağlanır. İstanbul’u Avrupa ve Anadolu Yakası olmak üzere 2’ye ayırır.
Marmara Denizi adını ise Marmara Adaları’nda çok sayıda bulunan mermerden dolayı Yunanca mermer anlamına gelen Marmaros’dan alır. Bir diğer adı ise Propontis olan Marmara Denizi, 240 km uzunluğunda ve 70 km genişliğindedir. Yüzölçümü 11 bin 500 kilometrekare olup, en derin yeri 1.270 metredir.
İzmir, Gemlik, Bandırma ve Erdek Körfezleri’nin bağlı olduğu Marmara Denizi’nde birden fazla ada bulunur.
Marmara Denizi’nde yer alan adalar hangileridir?
Kınalıada, Burgaz Ada, Heybeliada, Kaşık Adası, Büyük Ada, Sedef Adası, Balıkçı Adası, Sivriada, Yassıada, Tuzla Fener Adası, Rahmi Koç Adası, Bostancı Çöken Adası, İmralı Adası, Marmara Adası, Avşa Adası, Ekinlik Adası, Koyun Adası, Mamali, Paşalimanı Adası, Kuş Adası, Yerada, Fener Adası.
Marmara Denizi’ne dökülen akarsu ve çaylar:
- Susurluk Çayı
- Biga Çayı
- Gönen Çayı
- Bayrampaşa Deresi
Marmara Denizi nasıl oluştu?
Sürekli değişim gösteren Marmara Denizi, buzul çağ dönemlerinde göl statündeydi. 12 milyon yıl önce Marmara Deniz seviyesi -85 metreydi. Bu da göl anlamına gelmektedir. Son olarak deniz olma tarihi ise 6 bin 500-7 bin yılları gibi bilinir. Karadeniz Tufanı sonucu İstanbul Boğazı’nın su ile dolmasından dolayı deniz statüsüne kavuşur.
Marmara Denizi’ndeki fay hatları ne durumda?
İstanbul ve diğer bölge illerinde ikamet edenlerin korkulu rüyası Marmara Depremi’ni üretecek olan fay hatlarıyla ilgili en geniş kapsamlı araştırma 1999-2002 yılları arasında yapıldı.
Prof. Xavier Le Pichon başkanlığında yürütülen, Prof. Dr. Celal Şengör, Doç. Dr. Emin Demirbağ ve Prof. Dr. Naci Görür'ün de katıldığı araştırma, 12 bilim adamı tarafından gerçekleştirildi.
Araştırma sonuçları, 2002 yılında Fransa’da açıklandı. Buna göre; Marmara Denizi'nin dibinde onlarca kilometre uzanan fay hattının tek parça, tek hat halinde, kıvrımlı iki fay olduğu kesinleşti.
Marmara Denizi'nde 1995'te başlayan ve 17 Ağustos depreminden sonra hız kazanan çalışmalar sonuçlarını vermeye başladı. Fransız Deniz Araştırma Enstitüsü IFREMER'in Le Suroit adlı gemi ile yaptığı araştırma sonucunda hazırlanan Marmara Denizi Atlası, Fransa'da yayımlandı. İçinde 1/100000 ölçekli 11 harita ve açıklama kitapçığı bulunan atlasla birlikte Marmara, dünyanın yapısı en iyi bilinen denizlerinden biri haline geldi.
Aktif fayların açıkça görüldüğü haritalara göre Marmara'da artık tek parçalı kırılma söz konusu değil. Denizde beklenen depremler, iki ya da üç parçalı olacak. Kuzey Anadolu Fayı'nın, Marmara'da Körfez çıkışında başlayan uzantısı, Adalar'ın güneyinden geçerek, Bakırköy açıklarına kadar geliyor.
Marmara Denizi’nde yaşanan önemli tarihi olaylar nedir?
- AE2, Marmara girmeyi başaran ilk düşman denizaltısı. Avustralya kökenli bu denizaltı Türk Kruvazörü Sultan Hisarı tarafından Çanakkale Karaburun açıklarında batırılmıştır.
- Barbaros Hayreddin zırhlısı, Bolayır, Gelibolu önlerinde İngiliz denizaltısı E-11 tarafından batırıldı.
- Samsun Destroyer'i, 14 Ağustos 1915'de İngiliz Denizaltısı E-11 tarafından batırılmıştır.
- Bahrisefit Vapuru, Erdek limanında 19 Ağustos 1915'te İngiliz denizaltısı E-2 tarafından batırıldı.
- Bitinye Vapuru, 2 Haziran 1915'te Akbaş önlerinde İngiliz denizaltısı E-11 tarafından batırıldı.
- Nur ül Bahir (Nur-ek Bahir , Nurel Bahir) Gambotu, 1 Mayıs 1915'te İngiliz denizaltısı E-14 tarafından batırıldı.
- Seyhun Vapuru, 5 Ağustos 1915'te Akbaş önlerinde İngiliz denizaltısı E-11 tarafından batırıldı.
- Peleng-i Derya, 23 Mayıs 1915'te Bakırköy önlerinde İngiliz denizaltısı E-11 tarafından batırıldı.
- Rehber Vapuru
- Hünkar İskelesi Vapuru, 23 Ağustos 1915'te Şarköy önlerinde İngiliz denizaltısı E-11 tarafından batırıldı.
Marmara Denizi kıyısında bulunan yerleşim yerleri nerelerdir?
1. İstanbul: Adalar, Bakırköy, Bostancı, Kadıköy, Kartal, Kumkapı, Pendik, Üsküdar, Yeşilköy, Zeytinburnu, Büyükçekmece, Kumburgaz, Silivri, Tuzla
2. Balıkesir: Bandırma, Erdek, Gönen, Marmara
3. Bursa: Gemlik, Karacabey, Mudanya
4. Çanakkale: Biga, Gelibolu, Lapseki
5. Kocaeli: Derince, Eskihisar, Gebze, Gölcük, Hereke
6. İzmit: Karamürsel, Körfez
7. Tekirdağ: Marmara Ereğlisi, Şarköy
8. Yalova: Altınova, Armutlu, Çiftlikköy, Çınarcık, Termal
Marmara Denizi’nde yaşanan kazalar:
- 1975, 30 Ocak günü THY ait F-28-1000 Fokker Fellowship tipi Bursa isimli yolcu uçağı denize düştü. Kazada 41 kişi yaşamını yitirdi.
- 1997, 13 Şubat günü TPAO isimli tanker Pendik Tersanesinde bakım onarım sırasında yanmıştır. Yangın sonucunda 1500 ton fuel-oil denize yayılmıştır.
- 1999, 07 Kasım günü Semele ve Şipka adlı gemiler Yenikapı açıklarında çarpışmış, kaza sonucunda 10 ton fuel-oil denize yayılmıştır. Semele isimli gemi batmıştır.
- 1999, 29 Aralık günü Volganeft 248 isimli tanker hava muhalefeti sebebi ile Florya açıklarında ikiye ayrılmış, bu parçalardan biride batmıştır. Kaza nedeniyle tahminen 1500 ton fuel-oil denize yayılmıştır.
Marmara Denizi’nde gerçekleşen projeler nelerdir?
1. İzmit Körfez Köprüsü
2. İzmit Kanalı
3. Kanal İstanbul
İzmit Köprüsü özellikleri nedir?
Gebze-İzmir Otoyolu Projesi kapsamında yapılmaktadır. 2009 yılında ihaleye sunulan projenin temel atma töreni Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımı ile 2010 yılında gerçekleştirildi. 6,5 milyar dolarlık yatırım ile hayata geçirilen projeyi Japon IHI-ITOCHU konsorsiyumu inşa etti.
Marmara Denizi doğusunda, İzmit Körfezi’nin Dilovası Dil Burnu ile Karamürsel’in Hersek Burnu arasına yapılan köprünün toplam uzunluğu 3 bin metre olup, yap-işlet-devret modeli ile işletime açılması planlandı.
İzmit Körfez Köprü projesi, körfez geçiş süresini 6 dakikaya, İstanbul-İzmir arasını 3, 5 saate düşeceği açıklandı.
Kanal İstanbul projesinin özellikleri nedir?
İstanbul Boğazı’ndaki gemi trafiğini rahatlatmak için Avrupa Yakası’nda hayata geçirilmesi planlanan projedir. Kanalın uzunluğu 40-45 km, genişliği yüzeyde 145-150 m, tabanda ise yaklaşık 125 m olması planlanmaktadır.
Kanal İstanbul projesi ile İstanbul’a bağlı 32 köyün prim yapacağı açıklandı. Bu köylerden bazıları; Gümüşyaka, Değirmenköy, Çeltik, Alipaşa, Büyükçavuşlu, Sayalar, Sinekli, Danamandıra, Karamandere, Karacaköy.
Kanal İstanbul projesinin güzergahı ise şu şekilde açıkladı:
Marmara Denizi’nde Gümüşyaka’dan başlayıp, Değirmenköy devamında Çanta, Büyükçavuşlu, Beyciler, Çayırdere, Sayalar, Karamandere ve Ormanlı köylerinden geçip, Karadeniz’de Karacaköy’e bağlanacak.
Etüt çalışmasının 2 yıl süreceği açıklanan Kanal İstanbul projesi için kesin bir tarih verilmemekle birlikte planlanan bitim tarihi 2023. Yaklaşık olarak tahmini maliyet bedeli ise 10 milyon lira. Kanal İstanbul projesi kapsamında çıkarılan toprak ise 3.havalimanı yapımında kullanılacak. Kullanılamayan topraklar ise madenlere gönderilecek.
Özellikleri
Uzunluk: 45 – 50 kilometre
Derinlik: 25 metre
Genişlik: 145-150 metre
Taban Genişlik: 120 metre
Ulaşım Özellikleri: En büyük gemiler geçebilecek.