Karadeniz yaylalarında mera alanlarına inşa edilen kaçak yapılar için başvuru yapanlar ve 'Yapı Kayıt Belgesi' alanlarla ilgili yeni düzenleme yapılıyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından valiliklere uyarı gönderildi. Uyarıda, 'Mera Kanunu' kapsamında kalan alanlara müdahaleleri çoğaltacak 'Yapı Kayıt Belgesi'nin verilmemesini istendi. Verilenlerin de mülkiyete hak teşkil etmeyeceği kaydedildi. Mera alanlarındaki yapıları için bedelleri ödeyerek 'Yapı Kayıt Belgesi' alanlar, duyuru karşısında tedirginlik yaşadı.
Yaylalarda imar barışı yoğunluğu
Sabah Gazetesi'nde yer alan habere göre, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Türkiye'de uygulamaya konulan ve 31 Aralık 2017 yılından önceki kaçak yapılara af getiren imar barışı uygulamasına başvurular devam ediyor. 'İmar Barışı'na, sit, mera, milli park gibi koruma statülerine sahip yaylalarda inşa edilen kaçak yapılarla gündeme gelen Karadeniz Bölgesi'nden yoğun başvuru geliyor. Başvuruların 15 Haziran, ödeme süresinin ise 30 Haziran'a uzatıldığı açıklandı. 'İmar Barışı' bedelini ödeyen kent sakinleri, kaçak yapıları için 'Yapı Kayıt Belgesi' aldı. Karadeniz'de başvuruların yarısında çoğu kaçak yapılarla gündeme gelen yaylalardan yapıldı.
'İmar Barışı' başvuruları devam ederken Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan mera alanları ile ilgili valiliklere uyarı yazısı gönderildi. Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü tarafından yapılan uyarıda, mera ve ormanlık alanlara her çeşit bina yapımını yasaklayan '4342 sayılı Mera Kanunu'nun 4'üncü maddesi hatırlatılarak kanun kapsamında kalan alanlara müdahaleleri çoğaltacak 'Yapı Kayıt Belgesi'nin verilmemesi talep edildi. Verilerde mülkiyete hak teşkil edilmeyeceği kaydedildi. Uyarıda, mera alanlarına inşa edilen yapıların işgal ve tecavüz olarak değerlendirileceği belirtildi. Uyarı ile yaylacılara mera alanlarındaki yapıları için verilen 'Yapı Kayıt Belgeleri'nin iptal edilmesi gündeme geldi.
''Burası bizim hakkımız''
'Yapı Kayıt Belgesi' aldığını anlatan Ali Osman Bektaş, "Bu ülkede yaşıyoruz, başka gideceğimiz bir yer olmadığı gibi 50 seneden beri kullandığım bir arazim, bir meram vardır. Bunu şimdi bizim elimizden almak gibi bir durum söz konusu olmamalı. Buna çeşitli vergilerin çıkarılması söz konusu olmalı. Biz bu ülkede yaşıyorsak burası bizim hakkımızdır" diye konuştu.
'Yapı Kayıt Belgesi' alan Ahmet Kenan Karabulut ise "Yaylada dedemin, dedesinden kalan yerde ev yaptık. Yani arazinin üzerinde eski bir evimiz vardı, bunu yıkıp yerine yeni bir ev yaptık. Çevre Şehircilik Bakanlığı'nın çıkardığı kanuna güvenerek gittik, paramızı ödedik. 'Yapı Kayıt Belge'mizi aldık. Şimdi Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yayınladığı yazı bizi mağdur ediyor. Biz kime güveneceğiz, kime inanacağız? Bizim derdimize kim derman olacak? Bizim sorunumuzu kim çözecek? Çevre ve Şehircilik Bakanlığı mı, Tarım ve Orman Bakanlığı mı? Af çıkarıldı denildi. Biz de güvendik, 3 bin lira para yatırdım. Makbuzu elimde" açıklamasında bulundu.
Kanun yönetmelikle By-Pass edilmez
Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği Başkanı Dr. Coşkun Erüz, kanunların her zaman yönetmelikten önce geldiğinin altını çizerek, mera kanunun var olduğu bir yerde herhangi bir yönetmelikle kanunu by-pass etmenin mümkün olmadığını dile getirdi. Kanuna göre meraların mera ve yayla vasfının dışında hiçbir şekilde kullanılamayacağını kaydeden Erüz, "Mera kanununu Tarım ve Orman Bakanlığı'nın uhdesinde, imar konusu ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı uhdesinde. İki farklı bakanlık üzerinden uygulama yapılmış. Zaten mera kanununda 'yayla, yayla olarak kullanılır' yani hayvancılık yapılacak, temelsiz belli boyutları geçmeyecek şekilde hayvanları barındırmak üzere geçici yayla barınakları yapılabilir. Ama bu kişinin hayvancılık yaptığı ispatlanırsa, orayı yayla olarak kullanacağı ispatlanırsa o zaman izin veriliyordu. İmar Barışı her yerde geçerlidir ama kanun var. Vatandaş gitmiş 50-100 metrekare yere bir bina inşa etmiş. Yanına 10 dönümü 'benim kullanım alanımdır' diye çevirmiş. Bunlar tabi ki mera kanununa uygun değildir" açıklamasında bulundu.
Vatandaş olmayan hakkı talep etti
Vatandaşların İmar Barışı ile mera alanlarındaki yapılar için başvuruda bulunduklarını söyleyen Erüz, şu açıklamalarda bulundu: "Vatandaştan belirttiği metrekareye göre belli bir ücret tahsis edilmiş, bunun sonucunda da vatandaş devlete 'ben gereğini yaptım ve hakkımı talep ediyorum' diyor. Böyle bir sonuç doğdu. Maalesef uygulamadaki eksiklikten dolayı, vatandaş kendinde olmayan bir hakkı talep etti. Çünkü hak diyor ki, 'eğer burası mera ve yayla ise önce Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan ilgili izinleri alarak yapın'. Fakat böyle bir ayrım yapılmadığı için vatandaş başvurusunu yaptı. Vatandaştan para alınıp da bu geri ödenmezse, bunun geçerliliği olmaz. Bu para iade edilir. Eğer böyle bir durum oluşursa vatandaş 'ben parayı verdim, belgemi aldım ve yasal olarak ben yapmam gerekeni yaptım, eğer benim hakkım değil ise bu parayı neden aldınız, hakkım değilse bu belgeyi bana neden verdiniz' diye soracak. Devletin bu noktada bir sorgulama yaparak hareket etmesinde fayda var. Fakat vatandaş da bu noktada açığı kullandı. Dolayısıyla 'ben bunu bilmiyorum' diyerek davranmak mümkün değil. Yaylalarda başvuranların neredeyse tümü zaten hep şehirli, yaylacılık yapanlar değil. Yaylada yazlık yapan insanlar. Dolayısıyla yol yordam çok iyi biliniyor, yaylada yol yordam bilmeyen garibanlar da inanın yayladan hak bile almadı, başvuruyu bile bir çoğu yapamadı. Çünkü o parayı verecek gücü yoktu. Bu noktada devletin hukuku işletip, yasayı aşmayacak şekilde düzenleme yapması gerekir."
İnanılmaz çarpık yapılaşma var
Uygulamanın bu şekilde devam etmesi durumunda yayla denen bir vasfın kalmayacağını vurgulayan Erüz, "Önüne gelene bir tahsis vermeye devam edersek, bu gidişle yayla diye bir şey kalmayacak. Çünkü inanılmaz bir çarpık yapılaşma var. Buna önlem almak gerekirken, gidip yılda 2-3 ay vatandaş keyif yapacak diye, 81 milyonun hakkını maalesef fırsatı olan, parası olana peşkeş çekildi. Oralar hiçbir şekilde kanunen alınamaz, satılamaz, ev yapılamaz sadece hayvancılık ve yaylacılık için kullanılması gereken alanlardır" dedi.