Yönetmelik, belediye mücavir alan sınırları içinde veya dışında, yapılacak yapılar ile ilgili her türlü mimarlık ve mühendislik hizmetlerini kapsıyor.
TMMOB Mimarlık Mühendislik Hizmetleri ve Asgari Ücret-Asgari Çizim ve Düzenleme Esasları Yönetmeliği, 23 Şubat 2005 tarihinde 25736 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
25-28 Mayıs 2006 tarihinde yapılan 39.Olağan Genel Kurulda yapılan değişiklikler, 01 Temmuz 2006 tarihli ve 26215 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yönetmelik, belediye mücavir alan sınırları içinde veya dışında, yapılacak yapılar ile ilgili her türlü mimarlık ve mühendislik hizmetlerini kapsıyor.
TMMOB MİMARLIK-MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ VE ASGARİ ÜCRET-ASGARİ ÇİZİM VE DÜZENLEME ESASLARI YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 - Bu Yönetmelik, her türlü yapı ve tesis üretimi ve bu alandaki her türlü mimarlık ve mühendislik hizmetlerinin, ülkenin, mesleğin ve tekniğin ihtiyaç ve menfaatlerine uygun bir şekilde tanımını, uygulanmasını, koordinasyonunu ve gelişimini temin ve ülke çapında denetiminin sağlanması amacı ile hazırlanmıştır.
Kapsam
Madde 2 - Belediye mücavir alan sınırları içinde veya dışında, yapılacak yapılar ile ilgili her türlü mimarlık ve mühendislik hizmetlerini kapsar.
Dayanak
Madde 3 - Bu Yönetmelik, 27/1/1954 tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 39 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;
a) TMMOB : Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğini,
b) Yapı : Karada ve suda, kalıcı ve geçici, yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların parçalarını,
c) Birim Maliyet (BM) : Yapının, birim ölçüsünün (binalarda birim alanının), Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca her yıl mimarlık hizmetlerine esas olan sınıflar için ayrı ayrı tespit edilerek ilan edilen maliyetleri (Birimi YTL/m2‘dir.),
d) Yapı Yaklaşık Alanı (YYA) : Mimarlık ve mühendislik hizmetlerinin yapıldığı yapının ön proje, ihtiyaç programı, tapu, çap gibi ilgili belgelerden hesaplanan yaklaşık brüt alanını (Bu alan, yapı kesin alanının %10‘undan az veya fazla olamaz. Birimi m2 cinsinden hesaplanır.),
e) Yapı Yaklaşık Maliyeti (YYM) : Mimarlık ve mühendislik hizmetleri ücretlerinin hesabına temel olan ön kabuldür. Yapı yaklaşık alanının, birim maliyetle çarpılması sonucu bulunan değeri (Birimi YTL olarak hesaplanır.),
f) İşveren : Mimarlık mühendislik hizmetlerini yaptıracak kişi, kurum ve kuruluşlarını,
g) Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri (MMH) : Yapıların nev‘ine, önemine ve büyüklük derecesine göre her türlü araştırma, müşavirlik, bilirkişilik, etüd, harita, plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanması ve bunların uygulanması ile ilgili her türlü kontrollük hizmetlerinin uzmanlık konularına, ilgili kanunlarına, tekniğin ve mesleğin genel ilke ve menfaatlerine uygun olarak, uyum ve birlik içinde yapılmasını,
h) Mimar-Mühendis : Mimarlık ve mühendislik hizmetlerini uzmanlık ve çalışma konuları ile TMMOB ve bağlı bulundukları meslek odaları kanun, tüzük ve yönetmeliklerine göre yapmaya yetkili mimar, mühendis, mimarlık-mühendislik, müşavirlik gerçek veya tüzel kişi ve kuruluşlarını,
i) Asgari Ücret : Her türlü mimarlık mühendislik hizmetlerinin, yürürlükteki kanun ve yönetmelikler uyarınca yapılabilmesi için TMMOB ve bağlı odalarca tespit ve ilan olunan ve 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 27 nci maddesinin 5 inci bendi uygulamalarına da esas en az ücretleri,
j) Asgari Çizim ve Düzenleme Esasları : Mimarlık ve mühendislik hizmeti gerektiren yapı ve imalatların her türlü harita, plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanması ile ilgili, meslek odalarınca tespit ve ilan edilen, ortak norm, standart ve ifade şekilleri ile bunların tanzim ve takdimine ait esasları,
k) Mesleki Denetim : Mimarlık ve mühendislik hizmetlerinin ihtisas dalları arasında uyum ve işbirliği içinde yürütülmesi ve asgari ücret, asgari çizim ve düzenleme esasları açısından, bu hizmetlerin ilgili meslek odaları ve kontrol bürolarınca denetlenmesini,
l) Kontrol Büroları : Bu Yönetmeliğin uygulanmasını sağlamak üzere, ilgili oda birimlerince oluşturulan ünitelerini,
m) İdare: Mimarlık ve mühendislik hizmetlerini yaptıracak olan resmi kurum ve kuruluşları,
n) Hizmet Dalı Oranı (HDO) : Yapının toplam proje tutarı içindeki hizmet dallarının oranını,
o) Hizmet Bölümü Oranı (HBO) : Proje hizmetlerinin kendi içindeki hizmet oranlarını (Bu oranlar her ihtisas dalı tarafından ayrıca tespit edilir.),
p) İhtisas Katsayısı (İKS) : Her odanın ihtisasının özelliklerine uygun olarak belirleyeceği katsayıyı,
r) Yöre Katsayısı (YK) : Yöre şart ve özelliklerine göre, kontrol bürolarınca asgari ücretlerin %50‘ye kadar eksiği alınarak tespitini,
s) SMMB : Serbest mühendislik / mimarlık müşavirlik belgesini,
t) BTB : Mimar / mühendisin kendi meslek odasından almış olduğu büro tescil belgesini,
u) MMHK: Mühendislik mimarlık hizmeti katsayısını,
v) PİD: Proje ve ihale dosyasını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yapı Yaklaşık Maliyeti ile İlgili Esaslar
Yapı Yaklaşık Maliyetinin Hesaplanması
Madde 5 - Yapı yaklaşık maliyetinin hesap ve uygulamasında aşağıdaki esaslar dikkate alınır:
a) Birim maliyetler yayımlanmamış ise, TMMOB Asgari Ücret ve Çizim Standartları Tespit Komisyonunca son yayımlanan fiyatlar esas alınacaktır.
b) Bir yapıdaki makine ve elektrik mühendisliği hizmetlerinin ayrıca yaptırılması halinde, bu işlerin kapsadığı tesisat veya montajın ihale yılı birim fiyatları ile hesaplanan ilk keşif tutarı, YYM olarak ele alınır.
c) Yapıdaki mesleki hizmetlerin karşılıkları ile arsa, ruhsat gibi harç, resim ve harcamalar YYM‘ne katılmaz.
d) Bağış ve benzeri yollarla maliyette sağlanan indirimler, YYM‘ni etkilemez.
e) Yapının kesin maliyeti, mimarlık ve mühendislik ücretinin hesaplanmasında hiç bir şekilde dikkate alınmaz.
f) İşverenin verileri değiştirmesi ile oluşan mesleki hizmetlerin ücreti ayrıca ödenir.
g) Yapı yaklaşık maliyetinin hesabına esas olan YYA ile yapı kesin alanı arasındaki fark, %10‘dan az veya fazla olamaz. Aksi takdirde, asgari ücret hesabı yapı kesin alanı üzerinden yapılır.
Mimarlık-Mühendislik Hizmetleri ve Esasları
Madde 6 - Yapı üretiminin gerçekleştirilmesine esas, proje ve kontrolluk hizmetleri uzmanlık ve çalışma konularına göre ilgili oda üyesi mimar ve mühendisler tarafından yapılır.
Esas proje yanında yada ayrıca üstlenilecek kontrollük hizmetleri şunlardır:
a) Şantiye Şefliği : Yapı üretimi veya mimarlık mühendislik hizmeti gerektiren herhangi bir imalatın plan, proje, resim ve hesaplarına, fen ve sanat kaidelerine, işçi sağlığı ve işgüvenliği esaslarına, genel şantiye organizasyonu işlerine dair teknik mevzuata uygun olarak mesleki kontrollar ve fenni mesulün direktifleri doğrultusunda yürütülmesi ve denetlenmesinin ilgili mimar ve mühendislerce yapılmasıdır.
b) Mesleki Kontrolluk : Yapı üretiminin veya mimarlık mühendislik hizmeti gerektiren herhangi bir imalatın yapımı sırasında, yürürlükteki yasa, yönetmelik, şartname ve projelerine uygunluğunun mimar ve mühendislerce uzmanlık konularına göre ayrı ayrı denetlenmesidir.
c) Fenni Mesuliyet : Yapı üretiminin veya mimarlık, mühendislik hizmeti gerektiren herhangi bir imalatın onaylı proje, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılmasının sağlanması için sürveyan, şantiye şefi ve mesleki kontrollük hizmetlerinin koordinasyonu, yapı üretimi ile ilgili her türlü hususun yürürlükteki imar yasası, imar planı, yönetmelikleri ve lejantları ile TMMOB Kanun ve yönetmelikleri açısından denetlenmesi ve tüm bu hususların gerçekleştirilmesinde işverene, resmi kontrol kurumlarına ve meslek odalarına karşı mimar ve mühendislerce üstlenilen yetki ve sorumluluklardır.
Her türlü Serbest Mimarlık-Mühendislik-Müşavirlik Hizmetlerinin yapılabilmesi için, gerçek veya tüzel kişi ve kurumlar ilgili meslek odalarından, meslek odasının öngördüğü BTB ve SMMB‘ni almak zorundadırlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Asgari Ücreti Belirleme Esasları ve Denetimi
Asgari Ücretin Belirlenmesi ve Tahsili
Madde 7 - Bu Yönetmelikte belirtilen MMH karşılığı ücretlerin tesbiti, tahsili ve denetlenmesi aşağıdaki esaslar uyarınca yapılır:
a) Proje Ücreti
Proje asgari ücretleri aşağıdaki formül ile hesaplanır.
Proje Asgari Ücreti (PAÜ) = YYA x BM x MMHK x HDO x HBO x İKS x YK
YYA = Yapı yaklaşık alanı (m2),
BM = Birim maliyet (YTL/m2),
MMHK = Mimarlık mühendislik hizmetleri katsayısı yapı yaklaşık alanı ile yapı sınıflarına bağlı olarak hizmet sınıflarının düzenleme katsayısıdır.
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Mühendislik Mimarlık Hizmetleri Şartnamesindeki proje ihale dosyası katsayısına tekabül eder. Her ihtisas dalı, yapı sınıf tanımlarını kendisi tespit eder.
b) Kontrollük Hizmetleri Asgari Ücretleri
1) Şantiye Şefliği: Hizmeti üstlenen mimar veya mühendislerin, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı birimlerinde müktesebine uygun bir konumda çalışıyor olması halinde alması gereken asgari ücret olup, işverenle şantiye şefinin anlaşmasına bağlıdır.
2) Mesleki Kontrollük: Her ihtisas dalına ait proje ücretinin %60‘ı o ihtisas dalının mesleki kontrollük ücretidir.
3) Fenni Mesuliyet: Fenni Mesuliyeti alan mimar veya mühendisin ihtisas dalına ait toplam proje ücretinin en az %30‘udur.
c) Ücretlerin Tahsili
Bu Yönetmelikte bahsedilen MMH‘ni yüklenen mimar ve mühendisler yukarıda tespit edilen ücretler karşılığı fatura kesmek ve bu faturalarını odalarına ibraz etmek zorundadırlar. İlgili odalar ve kontrol büroları bu ücretlerin tahsisi ile ilgili esasları belirler ve gerekli tedbirleri alırlar.
1) Yapının bir bölüme ait MMH‘nin yaptırılması halinde ücret, bu bölüm yaklaşık maliyetinin tüm YYM‘e oranı ile bulunur.
2) Yapının tümünün yaptırılmasından vazgeçilip bir bölümün gerçekleştirilmesinin istenmesi halinde buna ait MMH ücretleri bu bölüm yaklaşık maliyetine göre bulunur.
3) Yapının bölümlerine ait MMH‘i ayrı yıllarda yaptırılırsa ücret, sözleşme yılındaki birim maliyete göre hesaplanır. Yapı, sözleşmedeki süresinde bitirilemez ise, kontrollük ücreti, süre sonunda o yılın fiyatları üzerinden ek sözleşme düzenlenerek hesaplanır.
4) Fonksiyonları bakımından birbirlerinden ayrılması caiz olmayan ve aynı ihtiyaç programı içerisinde gösterilen ayrı yapıların yaklaşık maliyetleri toplamı tek maliyet olarak kabul edilir ve ücretler bu toplam maliyet üzerinden hesap edilir. Derslik, laboratuvar, idare odaları, toplantı ve jimnastik salonundan oluşan okul binaları; yatakhane, revir ve lojmanlardan oluşan yurt binaları; okul, yurt, lojmanlar, enerji santralı ve atölye gibi parçalardan oluşan yatılı okullar; hasta odası, ameliyathane, poliklinik gibi parçalardan oluşan hastane binaları gibi.
5) Fonksiyonları bakımından birbirlerinden ayrılmaları ve böylece ayrı yapılar halinde projelendirilmesi gereken veya işveren tarafından böyle projelendirilmesi istenen yapı gruplarındaki MMH ücretleri, her yapının kendi yaklaşık maliyeti üzerinden hesaplanır. Çeşitli fakülteler, yurtlar, lojmanlar ve diğer yardımcı tesisleri ile üniversite kampüsleri, İdare, imalathane, ambar, lojman ve reviri ile sanayi tesisleri gibi.
6) Fonksiyonları bakımından birbirinden ayrı olan çeşitli ihtiyaç programlarının tek yapı kitlesi içinde projelendirilmesi halinde MMH ücretleri, tüm yaklaşık maliyetin %30 arttırılmasıyla elde edilecek miktar üzerinden hesaplanır. Çarşı-sinema-büro, Çarşı-apartman-otel-hamam-garaj gibi.
7) Mevcut bir yapının değiştirilmesi ve/veya büyütülmesi ile ilgili her ihtisas dalına ait ücret, o hizmetin etkilediği yapı bölümünün bu yönetmeliğe göre bulunacak maliyetine %30 eklenmek suretiyle hesaplanır (rölöveler bunun dışındadır).
d) Aynı Projenin Birden Fazla Yapıda Uygulanması:
Aynı projenin birden fazla yapıda uygulanması halinde MMH ücretleri aşağıdaki gibi hesaplanır:
1) Mimarlık Mühendislik Proje Hizmetlerinin (MMPH); aynı proje birden çok yapıda uygulandığında, ilk uygulama için bu yönetmeliğe göre hesaplanan MMPH ücreti aynen ödenir. İkinci uygulamada bu ücretin %50‘si, üçüncü uygulamada bu ücretin %25‘i, dördüncü ve sonra gelen bütün uygulamaların herbiri için bu ücretin %15‘i ödenir. Aynı projenin uygulanacağı alanlarda vaziyet planlarının düzenlenmesi ücreti yukarıda belirtilen ücretlerin içindedir. Yukarıda sayılanların dışındaki bir hizmetin ücretinin hesaplanmasında tereddüde düşüldüğü durumlarda bu ücret ilgili oda birimlerince belirlenir.
2) Mimarlık-Mühendislik Mesleki Kontrollük ve Fenni Mesuliyet Hizmetlerinin; aynı projenin, aynı yerde ve aynı kontrol sözleşmesi içinde uygulanması halinde bu yönetmeliğe göre bulunacak mesleki kontrol ve fenni mesuliyet ücreti; bütün uygulamalar için %100‘ü ödenir
3) Mesleki Denetim Uygulaması; mimar ve mühendislerin hak ve yetkilerinin korunması, hizmetlerin disipline edilmesi, gelişen bilim ve tekniğin imkan ve esaslarına uygun, sağlıklı, ekonomik ve kullanışlı yapı üretiminin gerçekleştirilmesi amacı ile, mimarlık-mühendislik hizmetleri ilgili meslek odaları kontrol bürolarınca denetlenir. Bu denetim, serbest mühendislik, mimarlık ve/veya büro tescil yönetmelikleri, tip proje sözleşmesi, asgari proje çizim ve düzenleme esasları, asgari mimarlık-mühendislik ücretleri, kontrollük hizmetleri, proje ve kontrollük puan sınırlaması gibi düzenlemeler dikkate alınarak ilgili meslek odaları kontrol bürolarınca yapılır. Kontrol bürolarının kurulması Mesleki Denetim Uygulaması Esaslarına ilişkin düzenlemeler ilgili meslek odalarınca hazırlanarak TMMOB Yönetim Kuruluna sunulur. TMMOB Yönetim Kurulunun onayından geçen düzenlemeler ilan edilir.
Diğer Hizmetlere İlişkin Ücretin Tesbiti
Madde 8 - Diğer hizmetlere ilişkin ücretin tespiti aşağıdaki şekilde yapılır:
a) Rölöveler, mevcut bir yapının rölövesinin yapılması için aynı yapının bu Yönetmelik hükümlerine göre hesaplanacak MMH toplam ücretinin %10‘u ödenir.
b) Tarihi eserler ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca ve Odalarca çok özel olarak nitelenen yapılardaki değiştirilme, büyütme, restorasyon ve rölöve işlerine ait hizmetlerin ücretleri bu Yönetmelik kapsamına girmez. Bu hizmetlerin ücretleri, sarfı gereken emek ve genel harcamalar karşılığı olarak ayrıca tespit edilir ve ödenir.
c) Klasik literatüre girmeyen, özel uzmanlık ve tecrübeyi gerektiren yeni alternatif ve çözümlerin ortaya çıkacağı veya çok geniş bir araştırmayı gerektiren konulardaki mimarlık ve mühendislik hizmetleri için Odalarca ayrıca tespit edilecek ücret ödenir.
d) Endüstriyel yapılarda bina bünyesi ve tesisat dışındaki imal ve üretime ait makine ve teçhizatın mühendislik hizmetleri bu Yönetmelik kapsamının dışındadır.
e)Altyapı ve Çevre Düzenlemesine ait MMH ücreti bu hizmetler için sarfı gereken emek ve harcamalar göz önünde tutularak ilgili Odalarca hazırlanan ve yürürlüğe konan SMM Yönetmelikleri uyarınca ödenir.Altyapı ve çevre düzenlemesine ait PİD hizmetleri ücretinin hesaplanmasında Bayındırlık ve İskan Bakanlığının uygulamaları esas alınır.
f) Proje hizmetinin bitiminde işverence maket yapılması istenirse, bu ücret de takdiren ve ayrıca ödenir.
Sınıflar
Madde 9 - Yapılar, gerektirdikleri sanat ve teknik, emek ve araştırmanın çokluğu ve güçlüğüne göre sınıflara ayrılmıştır. İstenecek hizmetin hangi sınıfa sokulacağı 5/8/1985 tarihli ve 18833 sayılı Resmî Gazete‘de yayınlanan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesinde gösterilmiştir. Tanımlamalara ve örneklere rağmen tereddüde düşüldüğü takdirde o hizmetin hangi sınıfa gireceği ilgili odalarca ve kontrol bürolarınca tespit edilir.
Yürürlük
Madde 10 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 11 - Bu Yönetmelik hükümlerini Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Yönetim Kurulu yürütür.