Türkiye’ye 1990’ların sonunda gelmiş ve moda akımı olarak konut projelerinde kullanılmaya başlanan mimari akımdır.
Minimalizmin kökeni ve barındığı alanlar nelerdir?
Minimalizm; 1960’ların başında modern sanat ve müzikle başlamıştır. Sadeliği ve nesnelliği ön plana çıkarır. Görsel sanatlarda, müzikte ve son zamanlarda ise evlerde minimalist yaklaşımlara rastlamak mümkündür.
Tasarım ve dekorasyonda minimalizmin yeri nedir?
2000’li yılların başında evlere giren minimalizm ile evlerde az eşya, düz renkler, sadelik imgeleri yer almaya başlamıştır. Gereksiz mobilya, dekoratif eşyalardan evleri arındırarak daha geniş ve rahat yaşam alanları sağlamayı amaçlar.
Minimalist evlerde daha çok beyaz, gri gibi açık renkler kullanılır. Aydınlatmada ise büyük avizeler yerine küçük, sade avizeler tercih edilir. Mobilya konusunda ise çok fazla mobilya olmamak kaydıyla sadece ihtiyaç olan ana malzemelerin kullanılması minimalist bir evin olmasında fayda sağlayabilir.
Çok fazla eşya insanın zihnini yorduğu için minimalist ev dekorasyonunda bundan kaçınılır. Sadece ihtiyaç için önemli nesnelerin yer alacağı evde kullanılabilir alanlar yaratmaktır. Ev dekorasyonu için minimalizmden esinlenmek isteyenler alışveriş yaparken bir kere daha düşünmeleri gerekiyor. Bu eşyalara ihtiyaçları var mı yok mu ona göre alışveriş yapmaları isteniyor.
Boso Evi Mimari: Kiyonobu Nakagame Mimarlar
Mimaride minimalizm etkileri nasıldır?
Minimalizmin mimarideki karşılığı; en az eşya ile en iyi şekilde kullanım alanları yaratmaktır. Japon mimarlığı ve Zen Budist bahçelerinden esinlenir. Minimalizmin mimarlıktaki karşıtı eşyaların işlevidir. İşlevi olmayan hiçbir şey minimalist mimaride yer alamaz. Modern hareketin bir kolu olarak 1920’lerde ortaya çıkmıştır. Calvin Klein, Armani, Issey Miyake, Jill Sander, Dona Karan NY ve Bottega Veneta gibi mağazaların tasarımları minimalizmden esinlenerek yapılmıştır. Tadao Ando, John Pawson, Hiroshi Naito, Claudio Silvestrin, Luis Barragan, Michael Gabellini gibi mimarlar minimalizmden esinlenerek konut projeleri tasarlamışlardır.
Minimal olarak tasarlanan binalarda öncelikle binanın planı ve cephesine dikkat etmek gerekir. Binada kullanılan elemanların (duvar, döşeme, kolon, kiriş vb.) sayısına, kullanılan renk, doku ve malzeme çeşitliliğine, mekan bölümlenme miktarına bakarak minimal olup olmadığını anlamaya yardımcı olur.
Mimaride minimalist yaklaşım 1980 sonrasında başlamıştır. Sanat eserlerinden farklı olarak mimarlıkta işlev nesneye yüklenen önemli bir olgu olmuştur. Minimalizmin tarihinde Mısır ve Yunan tapınaklarında bu tür çalışmalara rastlamak mümkündür.
Minimalist yaklaşımları mimarlıkta incelerken Modernizm röper noktası olarak seçilmiştir. Minimalist tasarım yaklaşımları doğrultusunda ortaya konan mimari yapılar üçe ayrılmıştır. Bunlar: Modernizm öncesi dönem, Modernizm dönemi ve 1980 sonrası minimalist yaklaşımlar.
Modernizm öncesi minimalist yaklaşımlar; Mısır mimarlığı bu noktada örnek olarak gösterilebilir. Giza Piramitleri, Sagara’da Mısır Hükümdarı için yapılan mezar kompleksi, Parthenon Tapınağı, Kimsesizler Hastanesi gibi bir çok örnek verilebilir.
Modernizm dönemi; 1970’lerde Sanayi Devrimi ile başlamıştır. 1981 yılında Londara’da yapılan Crystal Palace binası bu dönem minimalist mimarisine en iyi örneklerinden biridir. 1889 yılında Fransa’da Palais de Machines de Crystal Palace, Marshall Field Toptan Satış Mağazası, Casa Mila apartmanı ve Almanya’da yer alan Bauhaus binası minimalist mimarinin örneklerindendir.
1980 Sonrası Minimalist Yaklaşımlar; burada ortak özellikler beyazın kullanımı, yalınlık ve sadeliğin vurgulanması, soğuk beyaz ışık, çok geniş ferah mekanlarda sergilenen birkaç obje ve minimum mobilya ve aksesuarlar minimalist yaklaşımda dikkat çekmiştir. Vitra seminer evi, Işık kilisesi iç mekan, Calvin Klein mağazası iç mekan, Giorgio Armani, Çağdaş sanat merkezi, Dr. Baeltz mağazası ve Montenmedio çağdaş sanatlar müzesi 1980 sonrası minimalist yaklaşımda örnek olabilecek yapılardır.
İzmir Alsancak Vapur İskelesi
Türk mimarisinde minimalizm nasıl başlamış ve nasıl yol almıştır?
Türkiye’de minimalist mimari 1990’ların sonlarında görülmüştür. Genelde iç mekan tasarımı ve dekorasyonda uygulanan minimalist yaklaşım daha çok moda olarak algılanmıştır. Mimari dışında daha çok tekil konutlarda kendini gösteren minimalist akımı 2000’li yıllarda daha çok kendisini dışavurumcu olarak göstermeye başlamıştır.
Değirmendere Ahşap Heykel Müzesi projesi Türkiye’deki minimalist mimari örnekleri arasında gösterilebilir. Ender Özışık’ın 1995 yılında Bodrum’da kendisi için tasarladığı ofis binası da minimalist yaklaşımda olmuştur. Alsancak Vapur İskelesi’de örnek verilebilinecek bir projedir.