Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı ‘demokratikleşme paketi’ içinde yer alan Mor Gabriel Manastırı arazisinin iadesi gerçekleşti. Vakıflar Meclisi kararıyla araziler Süryani Cemaati’ne iade edildi. Peki Mor Gabriel Manastırı arazilerinin özellikleri nelerdir?
Mor Gabriel Manastırı
Mor Gabriel arazileri ne zaman iade edildi?
Başbakan Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz hafta açıkladığı “demokratikleşme paketi” çerçevesinde bin 615 yıllık Mor Gabriel arazisi, Vakıflar Meclisi kararıyla 07 Ekim 2013 tarihinde Süryani Cemaati’ne iade edildi. Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, Vakıflar Meclisi’nin Mor Gabriel Manastırı Vakfı’na ait 12 parselin iadesi yönünde karar aldığını açıkladı.
Mor Gabriel Manastırı arazilerinin iadesinin özelliği nedir?
Söz konusu iade, azınlık cemaatlerine yönelik en büyük iadesi olma özelliğini de taşıyor. İade edilen arazi 244 dönümlük bir alanı kaplıyor.
Mor Gabriel Manastırı, iade kararına nasıl bir cevap verdi?
Başbakan Erdoğan’ın ‘demokratikleşme paketi’nde manastır arazisinin iade edileceğini açıklaması üzerine manastır, resmi internet sitesinden bu duyuruyu yaptı;
İade sürecinde neler yaşandı?
Mardin’in Midyat ilçesi Güngören Köyündeki Süryani Deyrulumur Mor Gabriel arazisi ve Vakfı, 4 Nisan 2012 tarihinde Vakıflar Bölge Müdürlüğüne iade başvurusunda bulunmuştu. Vakıflar Meclisi’nin dünkü toplantısında Manastır arazisi için yapılan iade başvurusu ele alındı. Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem başkanlığında toplanan Vakıflar Meclisi, tarihi manastır arazisinin Mor Gabriel arazisi Vakfı’na iade edilmesine karar verdi. Mor Gabriel arazisi, aynı zamanda cemaat vakıflarına şimdiye kadar yapılan “en büyük iade” olma özelliğini taşıyor. 397 yılında kurulan Mor Gabriel arazisi, aynı zamanda “Süryanilerin Kudüs’ü” olarak adlandırılıyor.
Diğer azınlık mallarının iadesiyle ilgili son durum nedir?
Genel Müdür Ertem, bugüne kadar 250 başvuruya olumlu yanıt verdiklerini, 600 başvuruyu elde belge olmadığı için reddettiklerini, 500 başvurunun da değerlendirme aşamasında olduğunu açıkladı. Süreç hakkında bilgi veren Ertem şunları söyledi:
“Vakıflar Meclisi kararlarından sonra iki aylık bir süre var, tapuya tescilinin yapılabilmesi için. Vakıf bu kararın kendilerine tebliğinden itibaren iki ay içerisinde taşınmazı kendi vakıfları adına, Deyrulumur Süryani Manastırı Vakfı adına tescilini gerçekleştirecekler. Süreç öylece tamamlanacak. Bizim kararımızla tek başına taşınmaz vakfın olmuyor. Bizim kararımız kanundaki süreçle alakalı ilk aşamalardan birisi. Burada Meclis olumlu karar alacak, bu olumlu karardan sonra tapu, şu anda o yerlerin tescilini yapacak.
Meclis’te de tartıştığımız hususlardan biri buydu. Ortada bir yargı kararı var. Yargıtayca buranın vakfa ait olmadığına dair verilmiş bir karar vardı. Burada yaptığımız iş, kanuna uygunluk denetimi. Tabii ki bu konularla ilgili verilen yargı kararlarını biz dikkate alırız. Fakat kanunda çok açık şekilde şu ifade ediliyor: ‘Vakıflar Meclisinin olumlu kararından sonra.’ Öncelikli olarak bizim karar vermemiz gereken mesele bu. Ondan sonra ancak mahkeme aşaması çalışabilir. Burada sıkıntılı olan şu: eş zamanlı olarak Mor Gabriel’in müracaatıyla yargı kararının aynı zamana gelmiş olması. Yoksa Vakıflar Meclisi olarak biz daha önce yargıya konu olmuş, yargı tarafından hüküm altına alınmış birçok konuda karar verdik. Çünkü biz kanuna uygunluk denetimi yapıyoruz her ne kadar yargı o şekilde karar vermiş olsa bile.”
Hürriyet gazetesinin haberine göre; Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç da Twitter hesabı üzerinden, kararın hayırlı olmasını dileyerek, emeği geçen herkese teşekkür etti.
Mor Gabriel Manastırı’nın özellikleri nelerdir?
Türkiye'ye ve Güneydoğu'ya gelen heyetlerin sık uğradığı Mor Gabriel Manastırı M.S 397 yılında Mor Şmuel ve Mor Şemun tarafından kuruldu. Manastır, 5 ve 6'ncı yüzyıldan kalan Bizans dönemi mozaikleri, kubbeleri, çan kuleleri, hareketli terasları, kapıları ve Midyat kesme taşlarından yapılan kapı ve motif süslemeleriyle tanınıyor.
Hıristiyanlık tarihinin en eski manastırlarından Mor Gabriel, uzun süre Hazine ve etraftaki köylerle mahkemelik durumda bulunuyordu . Köyler, Manastır arazisi üzerinde hak iddia ederken, Hazine de manastır çevresindeki 336 bin metrekarelik arazinin ormanlık alan ve devlet arazisi olduğunu savunuyor.
276 dönümlük manastır arazisi için 2008 yılındaki davada ne karar çıkmıştı?
Mardin'in Midyat İlçesi'ne bağlı Güngören Köyü sınırları içerisinde bulunan manastır idaresinin, komşu köylerin sınırları içerisindeki 100 hektarlık ormanlık alanı işgal ettiği öne sürülmüş ve 2008 yılında dava açılmıştı. Yerel mahkeme, söz konusu arazilerin kilisenin malı olduğuna karar vermişti. Yerel mahkemenin direnme kararı üzerine dosyanın gittiği Yargıtay Genel Kurulu da yerel mahkemenin direnme kararını bozmuştu. Bu kararla birlikte manastırın Hazine'ye devri için süreç başlamıştı.
Köylülerin açtığı işgal davasında manastır adına Yargıtay'a temyiz başvurusunda bulunulurken, manastırın bulunduğu 276 dönümlük arazinin Hazine'ye devrinin tescilinin iptal edilmesi istenmişti. Yargıtay 20'nci Hukuk Dairesi'nde incelemeye alınan davada temyiz başvurusunu kabul etmemesi halinde manastırın arazisi Hazine'ye kalacağı ifade edilmişti.
Mor Gabriel, ‘İkinci Kudüs’ mü?
Mor Gabriel, Süryanilerin anayurdu Turabdin bölgesinin kalbinde. Meşelerle kaplı bir tepede. 397 yılında Mor Şmuel ve Mor Şemun tarafından kuruluyor. Kısa sürede o kadar ünleniyor ki, ünü Roma’daki imparatorun kulağına gidiyor. Kilise tarafından “ikinci Kudüs” ilan ediliyor birkaç yüzyıl sonra. Yunanistan’daki Athos Dağı’nın ünlü manastırlarından en az 400 yıl daha eski. Mor Gabriel’in diğer adı Deyrul Umur. Rahiplerin meskeni anlamına gelen “Dayro D’Umro”dan intikal etmiş Türkçeye. Mor Gabriel ise 7’nci yüzyılda yaşamış, dört ölüyü diriltmek gibi pek çok mucize gösterdiğine inanılıyor. Sade yaşamıyla azizlik mertebesine yükselen metropolitin adı manastırda yaşatılıyor.
Mor Gabriel Manastırı iletişim ve ulaşım bilgileri nelerdir?
Mor Gabriel Manastırı
Adres: P.K.: 4 47510 Midyat - Mardin / Türkiye
Telefon: +90 482 213 75 12 - 13-
Faks: +90 482 213 75 14
E-Mail: info@morgabriel.org
Web: http://morgabriel.org/tr.html