Doktor ve diş hekimlerinin işyeridir. Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün en son yayınladığı genelge ve İtfaiye Müdürlüğü’nün muayenehane açma yönetmeliklerine uygun olarak projelendirilirler.
Muayenehane nedir?
Muayenehane; doktorların hastaları kabul ettiği, kontrol ettiği yerdir. Muayenehane açmak isteyen kişi doktor olmalıdır. Doktor olmayan bir kimse muayenehane açamaz. Bunun için; ilgili ilçe sağlık grup başkanlıklarına, ilgili kişinin şahsen başvuruda bulunması gerekir.
Muayenehane açılışında hangi belgeler istenir?
1. Muayenehanenin açılacağı adresi, çalışma saatlerini ve Ek- 13'te yer alan işlemlerden hangilerinin yapılacağını belirten uygunluk belgesi düzenlenmesini içeren dilekçe, fotoğraf, ikamettgah, Nüfus cüzdanı örneği,
2. Muayenehanenin oda esasına bütün mekânlarını ne amaçla kullanılacağını gösterir en az 1/100 ölçekli ve (Toplum Sağlığı Merkezince) tarafından yerine bizzat gidilerek onaylanmış plan örneği,
3. Muayenehane açacak tabibin diplomasının ve varsa uzmanlık belgesinin Müdürlükçe tasdikli sureti ile iki adet vesikalık fotoğrafı,
4. Muayenehanelerde kullanılacak ve bulundurulması mecburi asgari tıbbi malzeme ve donanım ile ilaç listeleri dikkate alınarak hazırlanmış (Toplum Sağlığı Merkezinde) tarafından yerinde bizzat görülerek doğruluğu onaylanmış asgari araç-gereç ve ilaç listesi,
5. Binanın yapı kullanma izin belgesinin aslı ya da ( Toplum Sağlığı Merkezince) onaylı sureti,
6. Binanın ilgili mevzuata göre alınmış depreme dayanıklılık raporu,(19.08.2008 tarihinden sonra yapılanlardan istenmeyecek)
7. Binada ilgili mevzuata uygun şekilde yangın için gerekli tedbirlerin alındığını, tesisatın kurulduğunu ve binanın bu açıdan uygunluğunu ayrıntılı olarak gösteren ve yetkili merciden alınan belge. Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzin belgesi başvurusu 19.08.2008 tarihinden sonra olan binalarda ise " Muayenehanenin içinde yangına karşı gerekli tedbirlerin alındığı belge"
8. Tıbbi atıkların bertarafı için ilgili kurumla (Belediyece) yapılmış Tıbbi Atık sözleşmesi
9. Tabip Odası Kaydı,
10. Kira Kontratı ve Vergi Levhası (Her iki belgenin de kişinin kendi adına düzenlenmiş olması gerekmektedir)
11. Yönetmeliğin 12/ D Maddesinde muayenehanelerin taşıması gereken asgari tesis, fiziki şartlar ile ilgili, Toplum Sağlığı Merkezi tarafından tespit edilen Mahal Raporu
12. Muayenehanede Yapılacak Tıbbi İşlemler Listesi.
13. Acil Seti: Tüm uzmanlık dallarındaki muayenehanelerde acil müdahaleler için gerekli olan acil seti bulundurulur.
Acil setinde; ambu, laringoskop ve endotrakeal tüp bulundurulması gerekir. İlaçlar, muayenehane içinde sürekli hazır bulundurulur ve kolay ulaşılabilir bir yerde olur.
Not: Belgeler İlçe Sağlık Müdürlüğünce Onaylanacak.
14. Sağlık Bakanlığının 31.05.2012 tarih ve 9208 Bakanlığımızın Yargı Kararı ile ilgili yazısı
15. 21.03.2012 tarihli yürütmeyi durdurma ile durdurulanlar.
16. Kapı, rampa, asansör, özürlü tuvaleti, merpenler
Muayenehanelerin bina standartları nasıl olmalıdır?
Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan genelgeye göre, muayenehanelerin bina standartları şöyle olmalıdır:
1. Aynı muayenehane birden fazla doktor tarafından kullanılacak ise bekleme salonu 24 metrekareden fazla olmalıdır. Tek bir doktor tarafından kullanılacağı zaman ise 12 metrekare olmalıdır.
2. Uygunluk belgesi ve depreme dayanıklılık belgesi alınmak zorundadır.
3. Fiziksel çevrenin özürlüler için ulaşılabilir ve yaşanılabilir kılınması için, imar planları ile kentsel, sosyal, teknik altyapı alanlarında ve yapılarda, Türk Standartları Enstitüsünün ilgili standardına uyulması zorunludur.
4. Tıbbi atık raporları ile ilgili istenen belgelerin ve sözleşmelerin eksiksiz bir şekilde yerine getirilmelidir.
5. Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi başvurusu, 19/8/2008 tarihinden önce olanlarda, yangına karşı gerekli tedbirlerin alındığını gösteren belgede binaya dair bilgilerin de yer alması gerekmekte olup, başvurusu bu tarihten sonra olan binalarda sadece muayenehanenin içindeki alınan tedbirlerin yer alması yeterli olacaktır.
6. Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi başvurusu 19.08.2008 tarihinden sonra yapılan binalarda depreme dayanıklılık raporu istenmeyecektir.
Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 06.10.2011 tarihli ‘Muayenehane bina standartları’ genelgesinin muayenehane şartları nelerdir?
1- Aynı mekânın birden fazla tabip tarafından kullanılması durumunda; hasta bekleme salonunun genişliği, tek hekim için en az 12 m², iki hekim için 24 m², ikiden fazla her hekim için ilave 5 m² olmak üzere kullanım alanı olacak, pansuman odası, bebek emzirme ve bakım odası, arşiv birimi ve tuvalet ortak alan olarak kullanılabilecektir. Her hekim için asgari 16 m²lik muayene odası Yönetmelikte belirtilen özelliklere göre oluşturulacaktır.
2- Muayenehanenin, bir tabip tarafından mesleğini serbest olarak icra etmek üzere müstakil olarak açılan sağlık kuruluşu olması nedeniyle müşterek muayenehaneler de dâhil şirket sahipliğinde açılmasına izin verilmesi mümkün değildir
3- 03/08/2010 tarihinden önce ilgili mevzuat kapsamında açılmış muayenehaneler; 03/08/2015 tarihine kadar depreme dayanıklılık raporu hariç, diğer belgelerle 12/D maddesine uyum sağlayarak uygunluk belgesi almak zorundadır.
4- 3/8/2010 tarihine kadar açılmış olan muayenehanelerin, bu Yönetmeliğe uyum süresi içerisinde 03.08.2011 tarihinden sonra başka bir adrese taşınması veya müşterek muayenehaneye dönüştürülmek istenmesi halinde; taşınılacak mekanın veya müşterek muayenehanenin 12/D maddesi ile bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-1/d Muayenehane Açma Başvurusunda İstenecek Belgelere uygunluğu aranır.
5- 12/D maddesinin 1 inci fıkrasının (f) bendinde “Muayenehanelerde yer alan giriş, kapı, asansör, merpen, tuvalet ve lavabo gibi fiziki alanlar 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun Ek 1 inci maddesi ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenlenir.” hükmü,
Mezkûr Kanun’un Ek 1 inci maddesinde (Ek:30/5/1997 - KHK - 572/1 md.); “Fiziksel çevrenin özürlüler için ulaşılabilir ve yaşanılabilir kılınması için, imar planları ile kentsel, sosyal, teknik altyapı alanlarında ve yapılarda, Türk Standartları Enstitüsünün ilgili standardına uyulması zorunludur.” hükmü mevcuttur.
Yukarıda yer alan mevzuat kapsamında asansör, kapı, merpen, tuvalet ve lavabo gibi fiziki mekânların değerlendirilmesinde bakılacak asgari kriterler yazımız ekinde yer alan Ek-1’de tanımlanmıştır.
6- Bakanlığa intikal eden başvuru dosyalarında; muayenehanenin açılacağı mekânda yangına karşı gerekli tedbirlerin alındığını gösteren belgede binanın yangın açısından uygunluğuna dair hususlar yer almamaktadır. Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi başvurusu, 19/8/2008 tarihinden önce olanlarda, yangına karşı gerekli tedbirlerin alındığını gösteren belgede binaya dair bilgilerin de yer alması gerekmekte olup, başvurusu bu tarihten sonra olan binalarda sadece muayenehanenin içindeki alınan tedbirlerin yer alması yeterli olacaktır.
7- Depreme dayanıklılık raporu;
a) Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi başvurusu 19.08.2008 tarihinden sonra yapılan binalarda depreme dayanıklılık raporu istenmeyecektir.
b) Yapı ruhsatı ve yapı kullanım izin belgesi 19.08.2008 tarihinden önce düzenlenmiş olup da kapsamlı tadilat yapılarak binanın tamamının kullanım amacının değişmesi ve yeni yapı ruhsatı alınmasını gerektiren tadilatlarda; yapı ruhsatı ve yapı kullanım izin belgesi başvuru tarihi 19.08.2008 tarihinden sonra olan binalarda deprem raporu istenmeyecektir.
c) Bu tarihten önce yapılan binalarda; Çevre ve Şehircilik (Bayındırlık ve İskân) Bakanlığından alınan görüşe göre, depreme dayanıklılık raporuna dair çalışmaların Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmeliğin 1.1.2 nci maddesinde belirtilen hususlar doğrultusunda yapılabileceği, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 57 nci maddesinin (b) bendi kapsamında statik proje olarak nitelendirilebileceği, dolayısı ile bu inceleme ve projelerin;
1. İlgili meslek odasına kayıtlı ve büro tescillerini yaptırmış yetkili inşaat mühendisleri ve mühendislik firmalarınca yapılabileceği,
2. Yapı Denetim Kanununun 3 üncü maddesi gereğince yapı denetim kuruluşlarının denetçi mimar ve mühendislerin denetim faaliyeti süresince başkaca mesleki faaliyet ve inşaat işleri ile ilgili ticari faaliyette bulunmaması hükmü gereğince bahse konu çalışmaların yapı denetim firmalarınca gerçekleştirilemeyeceği,
3. İnşaat Mühendisleri veya mühendislik firmalarınca düzenlenen performans inceleme, analiz çalışmalarının yer aldığı depreme dayanıklılık raporlarının, İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüklerince değerlendirilerek uygunluk görüşünün verileceği belirtilmiştir.
Bu kapsamda; yukarıda belirtilen kriterler doğrultusunda düzenlenmiş depreme dayanıklılık raporlarından, İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünce uygun bulunan raporlar kabul edilecektir.
8- Tıbbi atık raporu ve sözleşme ile ilgili olarak ise; sadece sözleşme gönderilmekte, tıbbi atık raporu gönderilmemektedir. Sözleşme ile birlikte İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünden alınmış tıbbi atık raporu da istenerek, uygun olması halinde sonuçlandırılacaktır.
9- Müdürlük kayıtlarına göre, 03/08/2010 tarihinden önce ilgili mevzuat kapsamında açılmış olup da yargı kararına istinaden tabibin kendisi tarafından kapatılması talep edilen veya Müdürlüklerce kapatılan muayenehanenin hekimin kamu görevinden istifa etmesi ile aynı adreste, aynı Şekilde 1219 sayılı Kanun kapsamında yeniden faaliyete geçebilmesi için bu Yönetmelik hükümlerine uyumu aranmaz. 03.08.2010 tarihinden önce açılmış olup da mevzuata uyum sağlamak amacıyla Müdürlük evrakından 03.08.2011 tarihinden önce giriş yapmış taşınma talebi bulunan muayenehanelerin başvuruları da bu kapsamda değerlendirilir.
Ancak, her iki durumda da muayenehanenin faaliyete geçmesi halinde 3 üncü maddede belirtildiği Şekilde 03.08.2015 tarihine kadar uyum sağlanması ve uygunluk belgesi alınması zorunludur.
10- Bütün muayenehane başvuruları Müdürlükçe değerlendirilerek, sonuçlandırılacak ve SKYS’den işlem çıktısı alınarak düzenlenen uygunluk belgesi ile birlikte Bakanlığa gönderilecektir.
Türk Tabipler Birliği (TTB), Sağlık Bakanlığı’nın muayenehane standartlarına neden itiraz etti, Danıştay ne karar verdi?
TTB tarafından 11 Mayıs 2012 tarihinde yapılan açıklama şöyle;
“Genelgede muayenehanelerde bulunması gereken bina girişi, kapılar, rampa ve sahanlıklar, asansörler, merpenler, merpen basamakları, trabzanlar, iç kapılar, tuvaletler ile ilgili mimari standartlar getirmişti. Esasen bu tür yerleri bulmak olanaklı olmayacağından da muayenehane açılışını örtülü olarak yasaklamıştı.
Bunun üzerine TTB tarafından 6 Ekim Genelgesinin ve Genelgenin dayanağı olan Yönetmeliğin 12/D maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinin yürütmesinin durdurulması ve iptali için dava açılmıştı (Dava dilekçesi için).
Danıştay 10. Dairesi E.2011/10744 sayılı ve 21.03.2012 tarihli kararıyla talep gibi Genelgenin 5. Maddesi ile Ek-1’in ve dayanak Yönetmelik hükmü olan 12/D maddesinin 1. Fıkrasının (f) bendinin yürütmesinin durdurulmasına karar verdi (Mahkeme kararı için).
Yürütmeyi Durdurma Kararında Özetle;
- Muayenehanelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun ilgili maddelerinde yer alan sağlık tesislerinden olmadığı,
- Herhangi bir binanın işyeri olarak çalıştırılmasına engel bulunmayan bağımsız bir bölümünde açılabilen kendine özgü birinci basamak sağlık kuruluşu olduğu,
- İmar Kanununu ile ilgili gerekliliklerin görevli ve yetkili olan Belediyeler tarafından dikkate alınıp uygulanacağı,
- Belediyeden yapı kullanma izni almış bir bina ve bağımsız bir bölüm için muayenehane faaliyetinin yürütülebilmesi bakımından faaliyetin niteliği gereği de zorunluluk taşımayan bu şartlara uyulup uyulmadığının Sağlık Bakanlığı’nca aranamayacağı,
- Sağlık Bakanlığı’nın haiz olduğu standart belirleme yetkisinin Türkiye’deki tabiplerin tababet sanatını herhangi bir kamu ve özel sağlık tesisi çatısı altında olmaksızın vatandaşlara birebir icra etme hakkını sınırlayacak içerikte kullanamayacağı,
- Dava konusu düzenlemelerin, muayenehanelerde yürütülen işin niteliği ve hizmet gerekleri bakımından hukuka uyarlık bulunmadığı belirtilmiştir.
Bu kararla birlikte aşağıdaki koşullar muayenehane açmak isteyen hekimlerden istenemeyecektir;
- Binaların giriş kapısının en az 91,5 cm olması,
- Özürlülerin kullanabileceği rampaların olması,
- Asansör kapısının 91,5 cm olması,
- Merpenlerin basamak genişliğinin 30 cm ve rıhtların 15 cm’den yüksek olması,
- 8-10 basamaklı bir sahanlık bulunması,
- Merpenlerin her iki yayında tırabzan olması ve genişliğinin 32-38 mm olması,
- İç kapıların minimum 81,5 cm olması,
- Tuvaletlerin özürlülerin kullanabileceği şekilde ve net kapı genişliği net 81,5 cm olması gibi ölçülerle bilinen ve Genelgenin Ek-1’İNDE yer alan standartlar.
Muayenehane Açmak İsteyen Hekimlerden İstenebilecek Koşullar;
- Tek hekim için 12 m² hasta bekleme salonu,
- 16 m²’lik muayene odası,
- Depreme dayanıklılık raporu (bu rapor meslek odasına kayıtlı ve büro tescillerini yaptırmış yetkili inşaat mühendisleri ve mühendislik firmalarınca yapılabilecek olup il çevre ve şehircilik müdürlüklerince değerlendirilerek uygunluk görüşü alınacaktır)
- Tıbbi atık raporu ve tıbbi atık sözleşmesi,
- Muayenehanenin açılacağı mekanda yangına karşı gerekli tedbirlerin alındığını gösterir belge (Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi başvurusu 19.08.2008 tarihinden sonra olanlarda muayenehanelerin içinde alınan tedbirlerin yer alması yeterli olup daha önceki tarihli olanlarda ise binanın yangın açısından uygunluğuna dair hususların da yer alması istenmektedir.)”