Muğla ilinin simgelerinden birisidir. Muğla bacası, yüzyıllardır ev sahiplerini koruyarak, kentin sembolü haline gelmiştir. Kentte, 19'uncu yüzyıldan bu yana aynı baca sistemi kullanılmaktadır.
Türkiye'nin Rize’den sonra en çok yağış alan ili olan Muğla’da halk arasında 'Deli Memet' olarak adlandırılan poyrazla karışan yağmurun her yönden yağması halkın ihtiyacına göre bir baca şekillendirmesinde etken olmuştur.
19'uncu yüzyıldan buyana kullanılan bu baca sistemi sayesinde 65 bin nüfuslu kentte hiç karbonmonoksit gazından zehirlenme vakası yaşanmamıştır. Yağmuru ve rüzgarı kesecek biçimde yapılan dikdörtgen bacaların dört tarafının açık olması tıkanma ve tütmeyi engellemekte ve evleri tehlikeden uzak tutmaktadır.
Üzeri kapalı, geniş ağızlı bacalar, yörenin geleneksel çatı örtüsü malzemesi olan, oluklu kiremitle yapılıyor. Muğla'nın simgesi haline gelen bacaları özellikle yağmurda sert esen rüzgarı kesecek biçimde, dikdörtgen olarak yapılıyor ve dört tarafı açık olduğu için tıkanma ve tütmeyi engelliyor. Bu yönüyle de çok güvenli olduğu belirtiliyor.
Muğla Belediyesi Zabıta Müdürlüğü yetkilileri, ilde yıllardır soba zehirlenmesi vakası yaşanmadığını savunuyorlar.
Muğla eski Mimarlar Odası Başkanı Ertuğrul Aladağ bu baca hakkında diyor ki:
- "Yapımı kolaydır. Yaklaşık 28 kiremitten yapılır. Plansız olarak haçvari bir forma sahiptir. 4 yanı açıktır. Her yönden gelen rüzgarı çeker. Muğla'nın iklim koşullarına uygun bir bacadır. Bu nedenle Muğla'da bacadan kaynaklı soba zehirlenmesi yaşanmaz."
Geleneksel Muğla bacası, çoğunlukla Muğla merkez olmak üzere Milas, Yatağan, Ula, Köyceğiz, Ortaca ilçeleri ve Bozüyük, Kafaca, Yeşilyurt, Yerkesik, Gökova ve Akyaka beldelerinde de uygulanır.
Muğla bacasının dört tarafının açık olarak yapılması baca tıkanmalarını ve soba tütmesini engelliyor. 28 adet yağlı kiremitle çok çabuk yapılabilen bacaların onarımı da kolay. Bacanın üzeri yağıştan korunmak amaçlı olarak haç şeklinde kapatılıyor.