Özürlüler Kanunu ile birlikte birçok yapıda ve şehircilikte değişiklikler getirildi. Buna göre; binalardaki asansörler, merdivenler, yer kaplama malzemeleri, otoparklar hepsi özel izin ve denetim ile yapılacak.
Özürlüler Kanununun amacı nedir?
5378 numaralı Özürlüler Kanununun amacı; özürlülüğün önlenmesi, özürlülerin sağlık, eğitim, rehabilitasyon, istihdam, bakım ve sosyal güvenliğine ilişkin sorunlarının çözümü ile her bakımdan gelişmelerini ve önlerindeki engelleri kaldırmayı sağlayacak tedbirleri alarak topluma katılımlarını sağlamak ve bu hizmetlerin koordinasyonu için gerekli düzenlemeleri yapmaktır.
Özürlüler kanunu ve bu kanunun şehirciliği ilgilendiren hususları nelerdir?
1.02.09.1999 tarihli ve 23804 sayılı Resmi Gazete ile Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğine ve Otopark Yönetmeliğine, Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğine, Sığınak Yönetmeliğine özürlüler için ulaşılabilir ve yaşanabilir fiziksel çevre oluşturulmasına yönelik ek hükümler getirilmiştir. Yönetmeliklerle yapılarda, sığınakların yapımında, yol, otopark, park, yaya bölgesi, meydan, kaldırım gibi açık alanlarda, bunların üzerindeki ulaşım ve haberleşme noktalarında, kent mobilyasının özürlülerin ulaşımının sağlanması için ilgili mevzuat ve ilgili TSE standartlarına uyma, bunları uygulama ve gerekli önlemleri alma mecburiyeti getirilmiştir.
02.01.07.2005 tarihinde 634 sayılı Kat Mülkiyet Kanununun 42.maddesine göre;
1.Özürlülerin yaşaması zorunluluğu durumlarında en geç üç ay içinde toplantı yapılması ve tadilata başlanması,
2.Yapılarda Özürlülerin Kullanımına Yönelik Proje Tadili Komisyonları Teşkili, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 22.04.2006 ve 26147 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
3.Resmi ve umumi binalarda bir kattan fazla olan yapılarda, özürlülerin kullanımına uygun asansör zorunludur.
4.Eğitim kuruluşlarında özürlü ve engelsiz tüm çocukların bir arada eğitim alabileceği binalar yapılması gereklidir.
5.Özürlü çocukların diğer çocuklar ile kaynaşmasını sağlayabilmek için kreş ve yuvaların yasalar çerçevesinde kurulması önemlidir.
6.Kamu binaları ve çevrelerinde özür durumuna göre kullanabilecek rampa, park yeri, tuvalet, asansör gibi olanaklar sağlanmalıdır.
7.Binalarda yer kaplaması kaymaz, sert ürünlerden seçilmelidir. Tekerlekli sandalyeler için sıkıntı yaratmayacak şekilde yapılmalıdır.
8.Özürlüler için ayrılan otopark alanının yüksekliği net en az 250 cm olmalıdır. Özürlüler için ayrılmış tek park yeri var ise genişliği en az 400 cm uzunluğu ise 600 cm olmalıdır.
9.Tekerlekli sandalyeler için iki park yeri arasında 150 cm genişliğinde erişim koridoru düzenlendiğinde park yeri genişliği 250 cm olmalıdır.
10.Otoparklarda özürlülerin park edebileceği yerler yön levhaları ile gösterilmelidir.
11.Park yeri bilet makinesi özürlüler için 90 cm ile 120 cm yükseklikte olmalıdır.
12.Binalar, ticari alanların girişleri özürlülerin giriş ve çıkışlarını engellemeyecek şekilde yapılmalıdır. Bina girişleri, TS 9111’e uygun olarak yapılmalıdır.
13.Asansör kabinlerinin içi yerden 85-90 cm yükseklikte tutunma bantlarından oluşmalıdır. TS EN 81-70 standartlarına uygun bir şekilde yapılmalıdır.
14.Merpenlerin basamak genişliği 28-30 cm genişliğinde, 15-16 cm yüksekliğinde olmalıdır. Uzun ve dik merpenler 8-10 basamakta bir sahanlık ile bölünmelidir. Basamakların bitiminde uyarı bandı bulunmalıdır.
15.Tuvaletlerde kapı dışarı doğru açılmalıdır. Ayrıca; 122X167,5 cm sağ yandan yaklaşımda, 122X142 cm hem ön hem sol yaklaşımdan, 150X142 cm olmalıdır.
Bina giriş rampalarının oranları şu şekilde yapılmalıdır:
15 cm ve daha az 1:12
16-50 cm arası 1:14
51-100 cm arası 1:16
100 cm üzeri 1:20
Özürlüler Kanununa göre toplu taşımalarda neler yapılıyor?
5378 sayılı Özürlüler Kanunu 7 Temmuz 2005’te yürürlüğe girdi. Bununla birlikte; şehir içi toplu taşıma araçlarının, engellilerin kullanımına uygun olacak şekilde engelli rampasıyla hizmet vermesi gerekiyor. Bugünden itibaren vatandaşların şikayet etmesi halinde, engelli rampası bulunmayan ve şehir içi hizmet veren otobüs, minibüs ve dolmuşların çalışma ruhsatları iptal edildi ve yeni ruhsat başvuruları başladı.
Toplu taşımalarda şoför koltuğu hariç en az sekiz koltuğu olan özel ve kamu toplu taşıma araçlarının tümünün 2018’e kadar engellilerin kullanımına uygun hale getirilmesi öngörüldü.