Pera – Beyoğlu – İstanbul - Emlak Ansiklopedisi

Beyoğlu’nda kimi kaynaklara göre Galatasaray Lisesi’nin bulunduğu alan, kimine göre ise Beyoğlu’nun tamamına verilen eski isim. Pera, Beyoğlu’ndaki İstiklal Caddesi’ndeki tarihi binalar, kültür ve sanat merkezleri ile otellerin adlarında yaşatılıyor.

18.11.2013 17:32:15 Lokasyon Tarihi

Pera – Beyoğlu – İstanbul

Pera, Beyoğlu, İstanbul

Pera ne demektir?

Tarihî yarımadanın ve Haliç'in karşısında gelişen bölge Orta Çağdan itibaren, Yunancada "karşı yaka", "öte" anlamına gelen "Pera" (Πέρα) adıyla anılmaktaydı. Türkler tarafından kullanılan "Beyoğlu" adının, bir beyin oğlunun bölgedeki konağından kaynaklandığı ileri sürülür.

Pera, Kültürel faaliyetleri ve sosyal aktiviteleri nedeniyle ‘küçük Avrupa’ olarak bilinir.

Beyoğlu, Galata'dan gelen Hıristiyanlarla yabancıların, elçilikler dolaylarına ve o zamanlar "Grand Rue de Pera" denilen İstiklal Caddesi boyunca yerleşmesiyle Avrupa kenti görünümünde bir yerleşme olarak ortaya çıktı. (Kaynak: Vikipedi)

Pera, İstanbul’un tarihindeki nasıl bir yer aldı?

Osmanlı döneminde kentin nüfusu daha da arttı ve kentsel alan giderek gelişti. Skyai de sur dışına taşarak Pera (bugün Galatasaray) yönüne doğru büyüdü. 19. yüzyılda Galata önemli gelişmeler gösterdi. Bu kesim, ticaret merkezleri olma özelliğini korurken yabancı elçiliklerin yerleştiği ve gene yabancı banker, komisyoncu, banka ve sigorta şirketlerinin yoğunlaştığı, bunun yanı sıra eğlence yerlerinin bulunduğu bir Avrupa kenti görünümünü kazanmaya başladı. Osmanlı padişahlarının Topkapı Sarayı'ndan çıkarak Galata yakınındaki Dolmabahçe Sarayı'na taşınmaları da bu yüzyıla rastlar.

İstanbul’daki ilk lokantaların açılış tarihlerine Tanzimat Dönemi’nde rastlamaktayız. Bu lokantalar ilk olarak Galata’da açılmış daha sonra Galata’yı Pera, Sirkeci ve Bahçekapı gibi yerler izlemiştir.

Pera, ne zaman ve nasıl Beyoğlu oldu?

Bizans döneminde yerleşim alanı olmayan bu kesime; karşı yaka öte anlamına gelen Pera’dan kaynaklanan Peran Bağları deniliyordu. Geçen yüzyılda, özellikle yabancılar, Beyoğlu yerine Pera adını kullanmışlardır. Türkler ise Pera’yı Beyoğlu şeklinde adlandırıp daha geniş bir alanı kastetmişlerdir. Beyoğlu adının ortaya çıkışına ilişkin çeşitli rivayetler vardır. Bunlardan birisine göre; Beyoğlu adı, Fatih Sultan Mehmed zamanında Pontus prenslerinden Aleksios Komnenos’un islamiyeti kabul ederek burada oturmasından kaynaklanır. İkincisine göre ise; burada oturan Pontus prensi değil, Kanuni zamanındaki Venedik elçisi Andre Giritti’nin oğlu Luigi Giritti’dir. Türkler’in “Bey Oğlu” diye andıkları bu adam, elçinin bir Rum kadınla evlenmesinden dünyaya gelmiştir. Oturduğu konak da Taksim yakınında bir yerdedir. Diğer birine göre ise; Kanuni Sultan Süleyman döneminde burada oturan Venedik elçisine yazışmalarda Beyoğlu dendiği için bu semt de Beyoğlu adını almıştır. Pera adı, 1925’de resmi yazışmalardan çıkarıldıktan sonra gittikçe unutulur hale gelmiş, Buna karşılık Beyoğlu adı güç kazanıp bölge anlamında da yaygınlaşmıştır. Pera, Bizans dönemindeki İstanbul’un sonradan gelişen yerleşim yeri olmuştur.

Beyoğlu’nda Pera adını yaşatan tarihi binalar hangileridir?

Atlas Sitesi: Binanın tarihçesi, 5 Haziran 1870 tarihinde Beyoğlu ile Galata semtlerinde çıkan ve yaklaşık beş bin yapıyı kül ettiği gibi yüzlerce insanın da yanarak ölmesine neden olan Beyoğlu yangınından sonra başlar. Atlas Sitesi, Hagop Köçeyan isimli Osmanlı vatandaşı bir iş adamı tarafından Grand'Rue de Pera (bugünkü İstiklal Caddesi) üzerinde bulunan Hayden mağazalarının yanına kışlık konak olarak kullanılmak için yaptırılır. Yeniden yapılanma sürecinin ilk ürünlerinden olan yapı, taş ve dökme demir kullanılarak karkas özelliklerinde inşa ettirilir. Hagop Koçeyan'ın devrin padişahı Sultan Abdülaziz'e olan yakınlığı ve sultanın olası ziyaretleri nedeniyle binanın yapımına olduğu kadar süslemelerine de büyük özen gösterilir: İkinci katın tavanları, 1870'lerde Konstantiniye'ye (İstanbul) gelen Fransız ressam Hippolyte Dominique Berteaux'nun yaptığı eşsiz fresklerle donatılır. Halen binanın tavanlarını süslemekte olan bu freskler arasında en göz alıcı olanı hiç şüphesiz büyük salonda bulunan ve dört elementi konu alan "Su, Hava, Toprak ve Ateş" isimli eserdir. (Kaynak: istanbulkulturturizm.gov.tr)

Pera Palas: Pera Palace Hotel, İstanbul, Beyoğlu, Tepebaşı'nda, Meşrutiyet Caddesi üzerinde yer alan özel kategoride otel.

Pera Palace Hotel’in hikayesi, 19. yüzyılın sonlarında başladı. Dünyaca ünlü Orient Express, 1888 yılında Paris-İstanbul seferlerine başladığında, İstanbul’da Orient Express yolcularının alışkın oldukları yüksek standartları sunabilecek bir otel yoktu. Bu boşluğu, kısa süre sonra kuruluş çalışmalarına 1892 yılında başlanan, 1895’te ise açılış balosu yapılan Pera Palace Hotel doldurdu. Levanten mimar Alexandre Vallaury'nin tasarladığı otel, Haliç’in muhteşem manzarasına hakim, kültürel faaliyetleri ve sosyal aktiviteleri nedeniyle ‘küçük Avrupa’ olarak bilinen Pera’nın Tepebaşı bölgesindeydi.

Orient Express’in o dönemki sahibi olan La Compagnie Internationale des Wagons-Lits et des Grands Express Européens, 1896 yılında kendi işletme şirketini kurarak Pera Palace Hotel’in yarı mülkiyetini aldı. Otel, Birinci Dünya Savaşı’na kadar son derece parlak bir dönem geçirdi.

Pera Palace Hotel, İstanbul’un en ihtişamlı yapılarından biri olarak açıldığında, birçok ilkleri barındırıyordu; İstanbul’da Osmanlı sarayları dışında elektriğin verildiği, ilk elektrikli asansörün ve ilk akar sıcak suyun bulunduğu binaydı. Türkiye’nin Avrupa standartlarındaki ilk oteli olan Pera Palace Hotel, kuruluşundan itibaren tarihi olaylara tanıklık ederek kent kültürünün çok önemli simgelerinden biri haline geldi.

Pera Palace, 1917 yılından itibaren pek çok kez Mustafa Kemal Atatürk’ü de ağırladı. Cephe dönüşlerinde adeta evi gibi kullandığı, ülke için önemli kararlar aldığı ve üst düzey misafirlerini ağırladığı 101 numaralı odası, doğumunun 100. yılı olan 1981’de Atatürk'ün şahsi eşyalarının da sergilendiği bir müze oda haline getirildi. Bu niteliği nedeniyle, Pera Palace bir ‘müze-otel’ konumundadır. Atatürk’ün en sevdiği renk olan, diğer tüm evlerinde ve adına açılmış müze-evlerde de kullanılan gündoğumu rengi, ‘şafak’ pembesiyle yenilenen 101 numaralı müze oda, Pera Palace Hotel’in yenilenerek açılışından itibaren müzayedelerden temin edilen yerli ve yabancı nadide Atatürk kitapları, dönemin dergileri, imzalı fotoğraf ve kartpostallar, madalyalarla daha da zenginleştirildi.

I. Dünya Savaşı, İstanbul’un işgali, Kurtuluş Savaşı, Cumhuriyet’in ilanı ve II. Dünya Savaşı gibi birçok tarihi olayın tanığı olan ve mülk olarak Türkiye Cumhuriyeti Hazinesi’ne ait Pera Palace Hotel’in üst kullanım hakları 2006 yılından bu yana Beşiktaş Turizm Yatırımları A.Ş’ye aittir.

Çiçek Pasajı (Cite de Pera): Büyük Beyoğlu yangını sonucu yok olan Naum Tiyatrosu'nun arsasına 1876'da kurulan tarihi ve ünlü bir pasaj.

Hotel Armada Pera (şimdiki adıyla Parma Apartmanı):