Çok uzun olmayan bir zaman önce köydü. Halbuki Ankara'nın kalbi Ulus'a sadece 12 kilometre. 1970'lerden itibaren öyle bir göç aldı ki; şimdilerde "şehirleşmesini" toparlamaya çalışıyor.
Pursaklar
Pursaklar nerededir, ne zaman ilçe olmuştur?
Coğrafî olarak Ankara'nın kuzeyine düşen Pursaklar, Ankara-Çubuk arasında yer almakta olup Ulus'a 12 km uzaklıktadır. 5747 sayı ve 06.03.2008 tarihli Kanunla Pursaklar İlçesi kurulmuştur.
Pursaklar’ın tarihçesi nedir?
Pursaklar, Ankara'nın en eski köylerinden birisidir. Osmanlı Devleti'nden günümüze intikal eden ve Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünde muhafaza edilen tapu-tahrir defterleri ve evkaf defterlerinde kaydı mevcuttur.
Pursaklar adına, ilk olarak 1463 yılında Osmanlı Devleti tarafından yaptırılan tahrir defterlerinde rastlıyoruz. Söz konusu kayıtlarda Pursaklar ismi, "Busaklar" olarak geçmekte olup, başındaki "B" sesi zamanla "P"ye dönüşmüş, "U" harfinden sonra da bir "R" harfi türeyerek günümüze kadar gelmiştir.
1463, 1530, 1571 tarihli tahrir defterlerinde Pursaklar, Anadolu vilayeti içinde yer alan Ankara Livasına bağlı Çubuk kazasının bir köyü durumundadır. Daha sonraki dönemlerde Ankara'nın merkez köyleri içerisine dahil edilmiştir.
Çubuk ilçesi ve köylerinin tarihi ile ilgili olarak Hüseyin Çınar ve Osman Gümüşçü'nün beraber hazırlamış olduğu "Osmanlı'dan. Cumhuriyete Çubuk Kazası" adlı eserde oldukça geniş bilgiler verilmiştir.
Pursaklar, 1463 tarihli Tahrir Defterindeki kayıtlara göre yarısı timar, yarısı da vakıf arazisidir. Toplam 37 hanenin yaşadığı bir köy olan Pursaklar'da 12 hanenin yıllık geliri Ankara kalesi muhafızlarına, diğer 25 hanenin yıllık geliri yine Ankara'da bulunan Melike Hatun Medresesi Vakfına aittir.
Pursaklar’ın tarihinde önemli yer tutan Melike Hatun kimdir?
Yeri gelmişken Melike Hatun hakkında bilgi vermek, köyün tarihini daha eskilere dayandırmak açısından önemlidir. Selçuklu ve Osmanlı vakıflarının kurucuları arasında çok sayıda kadın şahsiyetler de vardır. Bunlardan biri olan Melike Hatun 14. yüzyılda yaşamış olup varlıklı bir aileye mensuptur. Ankaralı olan Melike Hatun öldüğünde geriye: cami, medrese, hamam, çeşme ve bahçe gibi çok sayıda hayır eseri bırakmıştır. Bu eserlerden en önemlisi Melike Hatun Medresesi olup, halk arasında "Kara Medrese" olarak da bilinmektedir, inşaatında kullanılan taştan dolayı bu adla tanınan medresede Hacı Bayram Veli Hazretlerinin de (1352-1430) ders verdiği bilinmektedir.
Bu bilgilerden hareketle köyün tarihçesini daha gerilere götürmek mümkündür.
Osmanlı Devleti zamanında belli aralıklarla yapılan arazi kayıtlarının (tahrirlerin) yenilendiğini görüyoruz. 1530 yılında yapılan tahrirde Pursaklar' daki hane sayısı 37'den 13'e düşmüştür. Hanelerden 6'sının geliri ilk tahrirde olduğu gibi Ankara Kalesi Muhafızları’na, 7 hanenin geliri de Melike Hatun Medresesi Vakfına ayrılmıştır.
Bugün Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nde muhafaza edilen 1571 tarihli 74 Numaralı Mufassal
Tahrir Defteri'nde hane sayısı 13'den 53'e çıkmıştır. 28 hanenin geliri timar, 25 hanenin geliri daha önceki tahrirlerde olduğu gibi Melike Hatun Medresesi Vakfına bırakılmıştır. Bu son defter mufassal (detaylı) olup, aile reisleri isimleriyle tek tek zikredilmiştir.
Yukarıda görüldüğü gibi Pursaklar' daki hane sayısı dönem dönem farklılık göstermektedir. Azalmasını göçlerle, çoğalmasını ise nüfus artışı ve bağlı mezraların artması ile izah etmek mümkündür.
1900’lerin başında Pursaklar’ın nüfus kayıtları ne durumdaydı?
1901 (1317) tarihine kadar Pursaklar ile ilgili bilgi veren ayrıntılı bir kayda rastlamadık. Özellikle Tanzimat sonrası ortaya çıkan ve idari yapılanma sonucu 1844-1845 yılları arasında vergi defteri olarak hazırlanan "Temettuat Defterleri" tam değildir. Temettu- at Defterleri, Tahrir Defterleri gibi ayrıntılı olarak köyler, köylerde yaşayan hane sahipleri ve besledikleri hayvanlar ve araziler hakkında geniş bilgi vermektedir. Komşu köyler olan Bağlum ve Sol- fasol'un "Temettuat Defterleri" olmasına rağmen Pursaklar köyünün "Temettuat Defteri" Osmanlı Arşivi kataloglarında yoktur. Pursaklar'ın tarihçesi açısından Temettuat Defteri'nin önemi büyüktür.
Temennimiz Osmanlı Arşivi'nde yürütülen tasnif çalışmalarında ortaya çıkmasıdır. Pursaklar ile ilgili araştırmalarımızda ortaya çıkan belgeler zaman içerisinde tarihçeye ilave edilecektir.
Ankara il Özel idareden Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı'na intikal eden 1901 (1317) tarihli Arazi ve Emlak Esas Defteri'nde köydeki haneler ve aile reisleri İle arazi kayıtlarına ayrıntılı olarak yer verilmiştir.
Bu kayıtlara göre Pursaklar, 60'ı Müslüman, 2'si Hıristiyan 62 hanedir. Bu iki Hıristiyan nüfustan biri Rum, diğeri Ermeni asıllıdır. Gayri Müslim vatandaşlarımızın Pursaklar' da evleri olmakla beraber, esas ikâmet yerlerinin Ankara'da Kurt ve imam Yusuf mahalleleri olduğu söz konusu defterde ayrıca yazılıdır.
1901 (1317) tarihli kayda kadar Pursaklar köyü ve mezralarında Gayrı Müslim nüfus bulunmamaktadır. Tanzimat'ın ilanından sonra Devletin elindeki arazileri işletenlere devredilip tapulandıktan sonra, çiftçilikten çeşitli sebeplerle vazgeçen hane sahipleri tarafından bağ ve tarlalar yavaş yavaş başta Gayrı Müslim vatandaşlar olmak üzere muhtelif kişilere satılmıştır.
Pursaklar’ın sözlü tarihi nasıl?
Pursaklar' ın ilk önce Kavacık Memba suyunun kenarında kurulu olduğu, Çubuk Ovası kenarında bulunan bu köyün eşkıya baskısı ve zulmünden dolayı bugün "Eski Köy" olarak bilinen yere bundan 150-200 sene önce (kesin tarihi belli değil) taşındığı söylenmektedir.
Bu sözlü aktarım bir gerçeğe dayanmaktadır. 1463, 1530 ve 1571 yıllarında Pursaklar' ın da yer aldığı tahrir ve evkaf defterlerinde ayrıca bir "Kavacık" köyüne rastlıyoruz.
Kavacık köyü, 1463'te 10, 1530'da 10 ve 1571'de 11 hane olup, Devletin koyduğu vergilerden muaftır. Komşu Kösrelik köyü ve Karyağdı bölgesinde yer alan sekiz çiftlik araziyle beraber (Karyağdı, 1463 tarihinde köy olarak kayıtlı olup, sonraki tarihlerde köy terk edilmiştir.) Sivas'ta bulunan Buruciye Medresesine vakfedilmiştir. 1571 tarihli Evkaf-ı Liva-i Ankara Defterlerindeki kayda göre Kavacık köyünün geliri, bu tarihten sonra Ankara'da bulunan Mevlana Abdullah'ın yaptırdığı medresede müderris olan kişiye tahsis edilmiştir. Daha sonraki bir tarihte Kavacık köyü halkının Pursaklar köyüne dahil olduğunu sözlü rivayetlerden öğreniyoruz. Taşınma ile ilgili herhangi bir kayıt elimizde yoktur.
Bugün Kavacık köyü artık haritalarda bir köy olarak değil, memba suyu ve mevkî adı olarak yaşamaktadır.
1901 yılında 62 hane olan Pursaklar, Balkan, I. Dünya ve Kurtuluş Savaşlarına çok sayıda asker yollamıştır. Çoğu şehit olan bu kahramanlardan maalesef çok azı sağ dönebilmiştir.
Bu durum, köyün hane sayısını da çok etkilemiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında Pursaklar' ın 30 hane civarına düşmesi, köyün yaşadığı felaket ve acıları gözler önüne sermektedir. 1935 yılında yapılan genel nüfus sayımına göre Pursaklar'da 136'sı erkek, 136'sı kadın toplam 272 kişi yaşamaktaydı. 1901 yılına göre bu nüfus sayımı sonucu, nüfusu azalan Pursaklar' ın kendini hâlâ toparlayamadığını göstermektedir.
1960'lı yıllarda Pursaklar, ilk yerleşim alanı olan "Eski Köy" bölgesinde meydana gelen bir heyelan sonucu, devletin yardımı ile plânlı olarak inşaa edilen, bugün Merkez Mahallesi olarak tanınan son yerleşim alanına taşınmıştır. 1965 yılında yapılan genel nüfus sayımına göre Pursaklar nüfusu; 294 erkek, 265'i kadın olmak üzere toplam 559 kişidir.
Pursaklar ne zaman belde oldu?
Pursaklar' ın taşındığı son yerleşim alanının yol kenarı olması, çevrede kurulan fabrikalarda çalışan işçilerin bu bölgeyi ikamet etmek üzere seçmesine sebep olmuştur. Genellikle çevre vilayetlerden gelen bu sakinlerle Pursaklar' ın nüfusu çoğalmış, 1987 yılında nüfusu 2000'i geçtiğinden belediye teşkilatına kavuşarak "belde" sıfatını kazanmıştır.
Pursaklar'da Belediye imar çalışmalarının tamamlanması sonucu hızlı bir inşaat süreci başlamış, akabinde nüfus da artmaya başlamıştır.
Pursaklar Belediyesi 10.07.2004 tarih ve 5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu Kapsamında, Büyükşehir Belediyesine bağlanmış ve İlk Kademe Belediyesi olarak hizmetine devam etmiştir.
Pursaklar ne zaman ilçe oldu?
Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde ilçe kurulması hakkındaki 5747 sayı ve 06.03.2008 tarihli Kanunla Pursaklar İlçesi kurulmuştur.
Pursaklar artık resmi kayıtlara göre 91.742, gayri resmi kayıtlara göre ise 120.000 kişilik nüfuslu bir ilçeolmuştur. Altınova, Sarayköy ve Sirkeli ilk kademe belediyelerinin tüzel kişilikleri kaldırılmıştır. Altınova İlk Kademe Belediyesinin Yıldırım Beyazıt ve Peçenek mahalleleri ile Sarayköy ve Sirkeli belediyeleri Pursaklar İlk Kademe Belediyesine katılmıştır. Pursaklar merkez olmak üzere Ankara İlinde Pursaklar İlçesi olarak resmi kayıtlara girmiştir.
Pursaklar İlçe Belediyesi artık 24.000 Hektar olmuş ve Pursaklar (Merkez Mah., Fatih Mah., Yunus Emre Mah., Ayyıldız Mah.) Altınova (Yıldırım Beyazıt Mah., Peçenek Mah.,) Saray (Gümüşoluk Mah., Osman Gazi Mah., Cumhuriyet Mah., Fatih Mah.,) Sirkeli (Yeşilyurt Mah., Yeşilova Mah., Abadan Mah., Karaköy Mah., Yuva Mah., Kösrelikkızığı Mah., Karşıyaka Mah. Gümüşyayla Mah.) Mahalleriyle ve 03 Ocak 2012 tarih ve 28162 sayılı resmi gazetede yayınlanan; 2011/963 sayılı kararla ilçee bağlanan ve belediye sınırlarımıza dahil edilen Yenikaraköy Mahallesiyle toplam 19 Mahallesiyle hizmet vermeye devam etmektedir.
Pursaklar Belediye Başkanı kimdir?
Selçuk Çetin, Çankırı'nın Çerkeş ilçesinde doğdu. İlk ve Orta tahsilini Ankara' da, Lise tahsilini İstanbul' da tamamladı. Üniversite öğrenimini 1985 yılında Konya Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde tamamladı. Çocukluğunu geçirdiği Hasköy Dörtyol' da bulunan Solfasol İmamhatip Lisesine Öğretmen olarak tayin edildi. Burada 9 yıl çalıştıktan sonra Altındağ Yıldırım Beyazıt Lisesinde 6,5 yıl daha çalıştı.
Daha sonra Özel bir Eğitim kurumunun Kurucu Müdürlüğünü ve Genel Müdürlüğünü yürüttü. Bu esnada Ak Parti Ankara İl Yönetim Kurulu Üyesi olarak Teşkilat Birimi Başkan Yardımcılığı yaptı. 28 Mart 2004'te %60 Oy alarak Pursaklar Belediye Başkanı seçildi.
Evli ve 3 çocuk babası olan Selçuk Çetin, Pursaklar’da ikamet etmektedir.
Pursaklar Belediyesi’nin devam eden projeleri neler?
Mehmet Akif Ersoy Sosyal Tesisleri ve Parkı: Esenboğa Havalimanı geçiş güzergâhında bulunan ve diğer bir adı da Bin Bir Gül Parkı olan sosyal tesis alanı, 29 bin 15 metrekare alan üzerine inşa ediliyor.
Çalışmayı “Gelecek nesillerimizin iftiharla göstereceği ve bizleri saygıyla yâd edeceği büyük bir proje” olarak değerlendiren Pursaklar Belediye Başkanı Selçuk Çetin, bu sosyal tesisin sadece Pursaklar’da ikamet eden değil Başkent’teki tüm halka açık olacağını söyledi. Yirmi dokuz bin metrekarelik bir alan üzerine oturtulan rekreasyon içerisinde; kapalı ve açık nikâh salonu, 4 adet kafeterya ve büfe, kapalı ve açık restoran, kapalı ve açık seyir terasları, seyir kuleleri, süs havuzları, mini şelaleler, yürüyüş ve gezi yolları yer alacak.
Çok Amaçlı Pazar: Pursaklar Belediyesi Fen İşleri ve İmar Müdürlüğü ekipleri, hijyen kurallarına uygun bir şekilde hazırlanan Tevfik İleri Pazar Alanı ve İş Merkezi projesi çalışmasına hız verdi.
İnsan sağlığını ve güvenli gıda tüketimini önemseyen Pursaklar Belediyesi, bu projesi ile de göz dolduruyor. 13 bin metre karelik alan üzerine inşa edilen büyük projeyi hayata geçirmek üzere çalışmalarına hız veren Pursaklar Belediyesi, pazar alanının temel atma çalışmasını bitirdi. İçerisinde 125 araçlık kapalı otoparkın da yer alacağı proje kapsamında; sportif ve sosyal ihtiyaçların karşılanacağı fitness salonu,sinema,poliklinik,kafeteryalar da vatandaşların hizmetinde olacak.
Bin Kişilik Kongre Merkezi: Pursaklar Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü yeni projelerinden birini daha hayata geçiriyor. Saray’da temeli atılan 1000 kişilik Kongre Merkezi Osmanlı, Selçuklu ve Türk mimarisi ile yapılıyor.
2012 yılına çok sayıda proje sığdıran Pursaklar Belediyesi, tamamladığı ve tamamlayacağı projelerle ilçenin hem mimari yapısına hem de kültürel yapısına hizmet etme devam ediyor. Bu kapsamda yapılan çalışmalar arasında Saray’da iki önemli projeye imza atan İmar ve Şehircilik Müdürlüğü, Saray Meydan projesinin ardından kongre merkezi inşaatına başladı. Saray’daki Saat Kulesi inşaatına paralel olarak yapılacak olan 1000 kişilik Kongre Merkezinin temeli kazıldı.
Pursaklar Saray Mahallesi’nde 2 bin 850 metrekare alan üzerine Osmanlı, Selçuklu ve Türk mimarisi ile yapılacak olan Kongre Merkezi iki kat olarak tasarlandı. İki katlı binanın zemin katında 800 kişilik, birinci katında ise 200 kişilik toplamda 1000 kişilik konferans salonu yer alacak.
Aynı zamanda çok amaçlı salon olarak da kullanılabilecek olan Kongre Merkezi’nde 100 araçlık açık otopark, 2 adet kafeterya, odalar, lavabolar, bekleme salonları bulunuyor. İlçenin ve bölgenin siluetine değer katacak olan projenin kısa sürede tamamlanarak halkın hizmetine sunulması planlanıyor.
Şehit Salim Akgül Parkı yenileniyor: Pursaklar Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü yeni projeleri ile Pursaklar’ın çehresini değiştiriyor. Bu kapsamda Şehit Salim Akgül Parkı da yenilenerek protokol yoluna yeni bir görünüm kazandıracak.
Protokol yolu üzerinde 9 bin 700 metrekarelik bir alana sahip olan şehit Salim Akgül Parkı, yenilenerek “Protokol yolunun en prestijli projelerinden biri olmaya aday” hale gelecek.
Parkın eski deforma hali ve bulunduğu konum itibarıyla mutlak restorasyon gerekliliğini dikkate alan Pursaklar Belediyesi, mevcut konumuna eski “İyi Su Çeşmesi” diye tabir edilen alanı da katarak ihale etti. Böylece 9 bin 700 metrekarelik bir alana sahip olan parkın yeni projesinin yapımına başlanması için ihale yapıldı. İhale koşulları çerçevesinde yer tesliminin yapılabilmesi için mevcut park içerisindeki ağaçlar usulüne uygun bir şekilde sökülerek farklı alanlara dikildi.
Firma yetkilileri projenin yapımı esnasında inşaat çalışmalarından kaynaklı söz konusu birtakım çevresel etkinin en aza indirilerek çalışmaların sürdürüleceğini belitti. Osmanlı, Selçuklu ve Türk mimarisi ile tasarlanacak olan sosyal tesis ve park amacıyla yapılan bu alanda 700 kişilik 1 adet yarı açık amfi, 30 metrekarelik 4 adet seyir kulesi, 60 metrekarelik 6 adet el sanatları sergi mekânları, 23 metre yüksekliğinde 1 adet sat kulesi, 120 metrekare oturma salonu yer alıyor. Bunların yanı sıra 4 adet süs kuleleri, Osmanlı çeşmesi, yürüyüş yolları ve süs havuzları Protokol yolundaki Şehit Salim Akgül Parkı’na ayrı bir görünüm kazandıracak.
3. Hanım Lokali (Pursaklar-Merkez): Pursaklar’ın 1125 metrekarelik alan üzerine kurulan üçüncü hanım lokalinin yapım çalışması 29 Haziran itibari ile başladı. Oturum alanı 225 metrekare olan bina 5 katlı ve asansörlü. Binada, çok amaçlı salon, lokal, kreş, spor salonu, kurs odaları ve kafeterya yer alıyor. Pursaklar merkezde yaşayan hanımların yeni gözdesi olacak Pursaklar Belediyesi’nin en büyük ve en kapsamlı hanım lokalinin 2011’in Temmuz ayında tamamlanması bekleniyor.
Pursaklar’da tamamlanan projeler hangileri?
Saray Kulesi, Tebessüm Parkı, Adnan Menderes Parkı, Tebessüm Konağı, Şehitlik Anıtı, Nezaket Hanımevi, Dede Torun Evi, Ayyıldız Parkı, Ayyıldız Pazarı, Pursaklar Belediyesi Sirkeli Kültür Salonu, Muhtarlıklar, Emek Caddesi Koşu Yolu, Pursaklar Düğün - Nikah Ve Kültür Merkezi, Fatih Sultan Mehmet Parkı, Hacı Bayram Veli Parkı, Hicret Parkı, İşyeri Ve Konut Projesi, Necip Fazıl Kısakürek Parkı, Köroğlu Parkı, Pursaklar Şehir Meydanı, Pursaklar Şantiye, Pursaklar Salı Pazarı, Pursaklar Türk Bayrağı,
Pursaklar İlçesi’ne görevli mahalle muhtarları kimler ve iletişim bilgileri ne?
Arslan Ayhan - Karaköy Mahallesi - Telefon: 0535 935 29 19
Süleyman Ulusu - Peçenek Mahallesi – Telefon: 0507 243 61 50
Haluk Oğuz - Saray Cumhuriyet Mah. – Telefon: 0532 627 20 40
Hüseyin Erkul - Karşıyaka Mahallesi - Telefon: 0532 506 20 26
Hüseyin Kaymaz - Abadan Mahallesi - Telefon: 0532 726 92 95
İbrahim Karakaya - Merkez Mahallesi - Telefon: 0535 810 92 30
İsmail Aşan - Yunus Emre Mah. - Telefon: 0505 238 24 16
Lokman Aldemir - Gümüşoluk Mahallesi - Telefon: 0537 839 92 83
Sadık Ünsal - Kösrelik Kızığı Mahallesi - Telefon: 0530 496 15 35
Sinan Günay - Ayyıldız Mahallesi - Telefon: 0531 699 44 77
Veli Ünal - Yuva Mahallesi - Telefon: 0532 794 36 23
Yusuf Çakır - Yıldırım Beyazıd Mah. - Telefon: 0537 897 04 71
Pursaklar hangi konularda haber oldu?
Ankara Pursaklar'da 2012 yılında 15 park hizmete açıldı! (Emlakkulisi.com, Aralık 2012)
Pursaklar Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü yapmış olduğu parklarla ilçeye nefes aldırtıyor...
2004 yılından beri çok sayıda parka imza atan Pursaklar Belediyesi, 2012 yılında 15 adet park yaparak Pursaklar'ın çehresini değiştirdi. Aralık ayı olmasına rağmen parklar insanlarla dolup taşıyor.
Pursaklar'ın yeşil alanına önem veren Pursaklar Belediye Başkanı Selçuk Çetin, göreve geldiği günden beri verdiği talimatlar hem Pursaklar'ı yeşil alana kavuşturuyor hem de hemşerilerine temiz hava solutuyor.
Pursaklar Belediyesi iletişim bilgileri nelerdir?
Pursaklar Belediyesi Merkez Bina
Adres: Merkez Mahallesi Belediye caddesi No:3 Pursaklar/ANKARA
Telefon : 0 312 328 68 00 Pbx
Fax : 0 312 328 89 45
E-Posta : bilgi@pursaklar.bel.tr
Web Adresi: http://www.pursaklar.bel.tr/
Önerilen Bağlantılar : 3. Havalimanı