1957’de kurduğu Enka’nın Onursal Başkanı’dır. İnşaat Yüksek Mühendisi Şarık Tara, grubun yönetimini oğlu Sinan Tara’ya bırakmıştır.
Enka Şirketler Grubu Onursal Başkanı Şarık Tara
Şarık Tara kimdir?
Şarık Tara, Enka Şirketler Grubu Onursal Başkanıdır ve inşaat yüksek mühendisidir. Grubun Yönetim Kurulu Başkanlığı'nı oğlu Sinan Tara yürütmektedir.
Şarık Tara ne zaman, nerede doğdu?
22 Nisan 1930 yılında Üsküp'te doğmuştur. Annesi Erenköy Kız Lisesi'nde okumuş, dönemin şartları uygun olmadığından tıp tahsili yapmamış, ancak yüksek kültürlü bir kimse olan Mahmure hanımdır. Anne tarafından I. Murat'ın öncü kuvvet komutanı ve Yıldırım Bayezid tarafından Üsküp ve Kosova bölgesini idareye tayin edilmiş olan Yiğit Bey'in torunudur. Yahya Kemal ile de torun çocukları olmaları nedeniyle aralarında akrabalık bağı vardır. Babası Fevzi Bey ise, bilindiği kadarı ile son üç kuşağı esnaflık yapan Karadağ kökenli Hacıhamziç (Tara'nın dedesi İbrahim Bey'in babası Hamza Bey'den dolayı bu isimle anılırlar-Tara soyadı ise Karadağ'daki Tara Dağı ve Tara Nehri'nden gelmektedir) ailesindendir. Fevzi Tara, Üsküp, Beyrut ve Belgrad'da tahsil yapmış bir avukattır. Sancak ve güney Yugoslavya müslümanlarının Yugoslavya Kralı nezdinde temsilciliğini de yapan babası Manastır'da avukatlık stajını yaparken annesi ile tanışmışlardır.
Şarık Tara iş hayatına ne zaman atıldı?
1942 yılında Üsküp Başkonsolosu Reşat Karabuda'nın yardımıyla önce kendisi İstanbul'a gelir ve yengesi Seniha hanımın yanında kalır. 1944'de ailesinin de geldiği Türkiye’de orta öğrenimini Şişli Terakki Lisesi’nde tamamladıktan sonra 1954 yılında İTÜ İnşaat Fakültesi'nden mezun olmuştur. Mezuniyetinden sonra 1957 yılında kızkardeşi Vildan Gülçelik'in kocası (daha sonra bir uçak kazasında vefat eden eniştesi Sadi Gülçelik ile birlikte ENKA Kollektif Şirketini kurarak müteahhitlik faaliyetlerine başlamıştır. Enişte ve kayınbirader sözcüklerinin ilk hecelerinden oluşan bir isim olan ENKA Kollektif Şirketi daha sonra Anonim Şirket'e, 1972'de de ENKA Holding A.Ş.’ye dönüşmüştür. Şarık Tara, bünyesinde çok sayıda şirketin yer aldığı ENKA Holding Yatırım Anonim Şirketi’nin halen Fahri (Onursal) Başkanlığını yapmaktadır.
Şarık Tara hangi haberlere konu oldu?
Hayatı zaten roman (Aksiyon Dergisi, 26 Şubat 2000)
Robin Williams'ın önümüzdeki haftalarda vizyona girecek bir filmini izledim. Film Yalancı Jakob adıyla gösterilecek sinemalarda. Pastacı Haim Jakob da diğer Yahudiler gibi Hitler Almanyası'nda bilinen zulmü yaşamaktadır.
Ve oluşturulan gettoya her gelen trenin vagonları, ölüm kamplarına götürmektedir içlerinden bir kısmını. Sonuç bellidir, ölecektir oraya gidenler. 'Madem ölüm bu kadar yakın, bu zulmü çekmenin ne anlamı var' diyerek ümidi tükenmiş olanlar intiharı seçer. Günün birinde Jakop'un bir radyosu olduğu ve oradan haberleri dinlediği 'yalanı' yayılır tüm gettoya. Gerçekte radyo yoktur. Yalan radyonun yalan haberine göre bu, kurtuluş yakın demektir. Böylece intiharları durduracak bir ümit aşılar tüm varlıklarını yitirmiş, hiçbirşeysiz o insanlara 'yalan radyo'. Merak ediyorum, Hitler'in soykırımından kurtulan Yahudiler, devam eden hayatlarına ne kadar hırsla asılmış ve bugün toplumun neresindedirler acaba?
Böyle hayatlarının bir yerinden savaş geçen insanlar, ilerleyen yıllarda daha savaşçı mı oluyorlar ne? Şarık Tara da hayatının ilk dönemlerinde (12 yaşında) başından böyle bir savaş geçen birisidir. Tara bolluktan sıfıra, sonra yine bolluğa giden bir hayatın en yakından yaşayanıdır.
Kosova Fatihi'nin torunu
Yıl 1942. 12 yaşında bir çocuk, doğduğu topraklardan ayrılmak için valizini toplamaktadır. Tüm çocukluk arkadaşlarını geride bırakacaktır. Daha önemlisi anne ve babasından da ayrılacaktır: "Annem gönderdi beni. Baktı orada hayır yok. Annem burada okuduğu için biliyordu buraları." I. Murad'ın başında olduğu Osmanlı ordularının öncü kuvvet komutanlarından dedesi Yiğit Paşa'nın I. Kosova Savaşı'nın ardından 1392'de fethedip yerleştiği Üsküp'ten ayrılmak zorunda kalır Tara. Sebep 2. Dünya Savaşı'dır. İki yıl sonra da ailenin geri kalanları ayrılacaktır bu dede yadigarı topraklardan.
Yahya Kemal'le torun çocuğu
Paşa Yiğit, Osmanlı'nın gözde komutanlarındandır. I. Murad'dan sonra padişah olan Yıldırım Bayezid, Üsküp ve Kosova yörelerini uçbeyi Paşa Yiğit'in idaresine verir. Turan Bey Yunanistan'ı, İshak Bey de Sırbıstan'ı fetheder. İshak Bey'in oğlu İsa Bey ise Saraybosna'nın kurucusudur. Saraybosna'ya İslamî kimlik kazandıran eserler İsa Bey tarafından yaptırılmıştır. Osmanlı'da yaygın olduğu için vakıf işlerini de ihmal etmez Paşa Yiğit'in çocukları. Şarık Tara, vakıflardaki kayıtlardan ulaşır Yiğit Bey'in torunu olduğuna. Yıllar ilerler, Paşa Yiğit'in soyundan gelenler, geride kalan bu yüzyılın başlarına kadar Üsküp'ün önde gelen beylik ailelerinden olma özelliklerini korurlar. Aileden bir de ünlü bir edebiyat adamı çıkar: Yahya Kemal Beyatlı. Tara, Beyatlı ile anne tarafından torun çocuklarıdır. Tara'nın anne tarafından dedesi Yaşar Bey büyük çiftlikleri olan bir beydir Üsküp'te. Kumbaracılar olarak anılan Yaşar Bey, çocukları olan Emin (Krallık zamanında Yugoslav Meclisi'nde Türk Milletvekili olarak görev alır), Ekrem, Mahmure (Şarık Bey'in annesi) ve Halide'yi iyi okullarda okutur. Okumak için genelde İstanbul seçilir. Yaşar Bey, Kadıköy'de mülk alarak İstanbul'la da bağını kalıcı kılacaktır. O zamanlar Üsküp ve İstanbul aynı ülkenin iki ayrı yeridir zaten. Şarık Tara'nın annesi Mahmure Hanım, Erenköy Kız Lisesi'nde eğitimini tamamlar. Tıbbiye tahsili yapmak ister ama şartlar uygun olmayınca Üsküp'e geri döner. Tara'nın üzerinde anne Mahmure Hanım'ın etkisi her zaman daha büyük olacaktır: "Annemin ayrı bir akıllılığı var. Çok okumuş, çok akıllı bir kadın."
Şarık Hacıhamziç!
Öte yandan Karadağlı, bilindiği kadarı ile son üç kuşağı esnaflık yapan Hacıhamziç (Tara'nın dedesi İbrahim Bey'in babası Hamza Bey'den dolayı bu isimle anılırlarTara soyadı ise Karadağ'daki Tara Dağı ve nehrinden gelmektedir) ailesinden Fevzi de Üsküp rüştiyesinde okumaktadır. 1912'de Sırplar'ın Üsküp'ü işgal etmesi, onu okumaktan geri bırakmaya yetmez. Beyrut'a giden Fevzi Bey, burada leyli meccani (yatılı) okuyarak Beyrut İdadisi'nden diploma alır. Sonrasında Belgrad Üniversitesi'nden de hukuk diploması alacaktır Fevzi Bey. Manastır'da avukatlık stajını yaparken yolu tekrar Üsküp'e düşen Fevzi Hamziç burada Kumbaracıların Yaşar Bey'in kızı Mahmure Hanım'ı görecektir.
1930'un 22 Nisan'ında doğan Tara, 12 yaşına kadar avukat bir babanın (Fevzi Bey, avukatlığın yanında Sancak ve Güney Müslümanlarının krala karşı naibi de olacaktır) ve çiftlikleri olan bir ailenin çocuğu olarak mürebbiyeler ve hizmetçilerin bulunduğu gayet rahat bir çocukluk dönemi geçirir. İkinci Dünya Savaşı bu ortamı kısa zamanda tatlı bir hatıraya dönüştürecektir Şarık Tara'nın anıları arasında. 1942'de Alman Mektebi'ndeki tahsili zorlaşınca, annesi onu Türkiye'ye kaçırma palanları yapar. Üsküp Başkonsolosu Reşat Karabuda'nın da yardımıyla İstanbul'a gelir Tara. Ona burada yengesi Seniha Hanım gözkulak olacaktır. Ama beklediği gibi olmaz. Seniha Hanım, ona çok çileli iki yıl yaşatacaktır. Yemekten nefret ettiği halde hergün zeytine mahkûm edilir, iki şekerle içtiği çayı yengesi tek şeker verdiğinden iki günde bir çay içebilir ancak. Seniha Hanım, Selanikli soylu bir aile olan Evrenoszade Rüstem Bey'in kızıdır. Atatürk'ün evlenmek isteyip Rüstem Bey'in Atatürk'e vermediği kızı Seniha'dır o yenge.
Beylikten yokluğa...
Şarık Tara bu sıkıntılı dönemden, 1944'te ailesinin de İstanbul'a gelmesi ile kurtulur ancak. Aile Üsküp'ten ayrılırken tüm malvarlığını orada bırakacaktır. Getirilenler ise, ailenin geçimini sağlamaya yönelik yükte hafif şeylerdir sadece. Onlar da iki yıl yeter ancak: "İki sene boyunca onları satıp yedik." Sonrasında... Babası önce Çorapçılar Kooperatifi'nde iş bulur, ardından da Manisa Ticaret Odası'nda çalışmaya başlar ve annebabası oraya yerleşir.
İlkokula Sırp Mektebi'nde başlayan Tara, Türkiye'ye geldiğinde de Almanca bildiği için önce Alman Mektebi'ne yazılır. Paralı olduğu ve Seniha Hanım istemediği için birinci yılın sonunda Kadıköy Birinci Ortaokulu'na geçer. Yedinci sınıfta ise ailesi Üsküp'ten gelip Nişantaşı'nda ev tutunca, sevdiği Besim Gürmen adındaki hocasının yönlendirmesiyle Şişli Terakki Lisesi'ne girer. Tara başarılı bir öğrencidir: "Sınıf birincisi idim." Okurken de bir yandan, ailenin paraya olan ihtiyacını da düşünerek çeşitli işlerde çalışır: "Evvela inşaatlarda çalıştım. 1516 yaşında bir fabrikada gece vardiyasında çalıştım. Sonra Beşiktaş'taki mensucat fabrikasındaki Yugoslav mühendise tercümanlık yaptım. Dayımın oğlu İskender abinin taahhüt işleri vardı, şantiyede çalıştım." MahmureFevzi çiftinin ilk çocukları doğduktan 5 ay sonra vefat ettiği için Şarık Bey, Vildan, Yaşar (çok genç yaşta bir kazada hayatını kaybeder) ve İlhan'ın önünde evin ikinci çocuğu değil en büyüğü olur: "Kendi harçlığım yok ki, eve veriyorduk."
Menderes'le tanışıyor
Bu yıllar aile için 'yeniden doğuş' mücadelesinin yılları olacaktır. "O zaman çok kazandıran bir meslekti. Onu seçtik" dediği İTÜ İnşaat Mühendisliği Fakültesi'ine 1949'da girip mezun olacağı 1954'e kadar bu sıkıntılar devam eder Şarık Tara için. Henüz üniversitenin ikinci sınıfında iken okulda öğrendiklerini işte uygulama imkanı da bulur Tara. 1955'te Türkiye'nin en genç proje müdürü olarak Haydarpaşa Soğuk Hava Deposu'nun şantiye şefi olması ona dönemin başbakanı Adnan Menderes ile tanışma imkanı sağlar: "Kim buranın şantiye şefi dedi. Benim dedim. Baktı, genç bir adam. Böyle şantiye şefine böyle şantiye dedi. Ben gocundum. Bu niye geç kaldı, ne zaman bitecek dedi. 45 gün dedim. Kontrole geldiğinde ben gece gündüz çalışarak bitirmiştim. Çok hoşuna gitti." Tara'nın Menderes'le diyaloğu Menderes'in dramına kadar devam eder. Askere de onun yardımı ile gider. İskenderun'da teğmendir, 1960 İhtilali olduğunda.
1955'te 4 bin lira maaş almaktadır Tara. Hakkı olan primi alamadığı için kendi işini kurmaya karar verir. Şarık Tara Şirketi'ni kurar. İstinye Köprüsü'nün temelleri ile Yeşilköy sahil yolundaki koruma duvarlarını Veziroğlu'na taşeron olarak çalışarak yapar. 1957'de ise İTÜ'den 'can dostu' Sadi Gülçelik'le birlikte ENişteKAyınbirader olarak ENKA'yı kurarlar. Bu bağ, Sadi Gülçelik'in, Tara'nın kızkardeşi Vildan Hanım'la evlenmesinden kaynaklanmaktadır. Sonra yüzde onluk paylarla Tara'nın babası Fevzi Bey ile Sadi Bey'in abisi de hissedar olurlar Enka'ya. İşlerini zamanında teslim etmesi Tara'yı devlet kurumları ile biraz daha yakınlaştıracaktır. Ama Enka'nın asıl sıçraması Uniroyal Lastik Fabrikası işinin alınması ile olacaktır. Enka artık büyümeye başlamıştır: "Özel sektöre de, devlete de çalıştık. Arçelik'i, Şişecam'ın Çayırova Fabrikası'nı yaptık." Pimaş'la daha da büyür Enka. Pimaş'ın sponsorluğunda 1969'da Türkiye'de düzenlenen Avrupa Plastik İmalatçıları Toplantısı Şarık Tara'ya bugün Davos'a en çok katılan işadamı unvanı kazandırması yolunda ilk adımı attıracağı gibi, Tara'nın uluslararası alanda çok tanınan birisi olmasına da vesile olacaktır. Çünkü o toplantıda tanıştığı Prof. Klaus Schwap, 1970'lerde kurulan ve Davos'un ilk hali oarak adlandırılan Management Forum'un başındaki yetkilidir. 1972'den bu yana Davos toplantılarına katılan Tara, bu toplantılarda Türkiye adına çok önemli işlere de imza atar. Bugüne kadarki Davos toplantılarının Türkiye açısından en önemlisi olan 1987'deki toplantıda ÖzalPapandreu görüşmesini tertipler. Denebilir ki Davos toplantıları, Şarık Tara'nın da gayretiyle Türkiye için 'yıldızların parladığı anlar' olur zaman zaman. Tara, burada kurduğu ilişkiler sayesinde Bush'tan Jivkov'a, Chernomyrdin'den Taha Yasin'e, Margaret Thatcher'a kadar dünya liderleriyle çok iyi tanışan ve görüşebilen birisi olur. Enka'nın yüze yakın yabancı ortaklığının da bunda etkisi vardır Tara'ya göre.
Uluslararası bir isim Tara
Bu arada 1970'lere gelindiğinde 10 bin lira sermaye ile kurdukları Enka artık dış pazarlara da açılır. Türkiye'ye döviz getirecek yeni pazarları 'ilk' keşfeden müteahhit firmalardan olur Enka. Libya pazarına ilk giren Enka'dır 1971'de. Ardından Suudi Arabistan, Irak ve Ürdün'de müteahhitlik işleri üstlenir. Son durak Beyaz Ev'ini de kısa sürede yaptığı Rusya pazarıdır. Enka'yı ne ekonomik krizler ne de siyasi çalkantılar veya ihtilaller yükseliş trendinden alıkoyabilir. Enka tarihinde bir tek kötü dönem yaşanır. O da 1985 yılıdır: Çok açıldık, fabrikalar aldık. Dış ticaret şirketimiz vardı, o da çok kötü gitti." İşin dışında kayınbiraderi Sadi Bey'in bir uçak kazasında kaybedileceği 1980 yılı da onun için iyi hatırlanmayacak bir yıl olur.
Kızkardeşi Vildan Hanım'ın Notre Dame de Sion'dan okul arkadaşı, Kırımlı bir aile olan Şakir Ataman'ın kızı Lale Hanım'la 1956'daki evliliğinden Sinan Bey'in dışında Zeynep ve Leyla adında iki çocuğu daha olan Tara'nın vaktini, Enka'dan çok üyesi bulunduğu ve sorumluluk üstlendiği kurumlar almaktadır bugünlerde. Biri Japonya Devlet Başkanından aldığı diğeri de Türk Dışişleri'nin verdiği iki belgenin dışında İTÜ ve Moskova Tıp Akademisi'nden aldığı iki de Şeref Doktorası ile övünen Tara, 'üyelikleriniz var mı?' sorumuza karşılık açıklama ihtiyacı hisseder gibi, üyesi olmadığı kurumları sayıyor: "Hiç bir şeyle alakam yok. Ne Propeller Kulüp (Kim Kimdir'e göre üye görünüyor), ne rotary ne masonluk." Bunlar da üyesi oldukları: TÜSİAD, TEV, İTÜ Vakfı, Olimpiyat Komitesi.
Enka'dan Vural Arıkan, Gürhan Celebican, Emre Gönensay ve Memduh Yaşa gibi ilerleyen yılların siyasetçileri çıkmasına rağmen, bir ara AP ve sonrasında ANAP'tan (kendisini Özal'la arkadaş, Demirel'le dost olarak tanımlıyor) politika tekliflerini geri çeviren Tara, işleri "şimdi patronum için çalışıyorum" dediği oğlu Sinan Tara'ya devretmesine rağmen çalışma temposundan hiç bir şey kaybetmemiştir. TürkJapon ve Türk Yunan İş Konseyleri'nin başkanı olan Tara, son on yılını günde 18 saat, senede de sadece dört gün tatil yaparak geçirir. Sebep yine aynıdır: Çalışmak... Çalışmak... Ve daha çok çalışmak...
Hani derler ya, hayatım roman diye. Hayatı roman olan insanlardan birisi Tara'dır bence. Fetihle elde ettiği toprakları hazin bir sonla terkeden torunların hikayesidir bu. Şarık Tara da hayatını kaleme aldırmıştır ama son beş yıllık kısmı eksik olduğundan henüz bastırmayı düşünmemektedir. Benim asıl merak ettiğim romanın sonu değil elbette, kaç satacağı da... Merakım romandan artakalanların ne olacağı...
Şarık Tara ve Enka iletişim bilgileri neler?
Adres: Balmumcu Mah., Zincirlikuyu Yolu No: 10, 34349, Beşiktaş İstanbul / Türkiye
Telefon: +90 - (212) 376 10 00 (pbx)
Faks: +90 - (212) 272 88 69
e-posta: enka@enka.com
Web Adresi: www.enka.com
Önerilen Bağlantılar : Anneler günü konut kampanyaları