Geçtiğimiz sene TBMM'ye sunulan Serbest Bölgeler Kanunu ile Bazı Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi..
Serbest Bölgeler Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
Kanuna göre, serbest bölge ilan edilen yerlerde yapılacak kamulaştırmalarda, acele kamulaştırma usulünün kullanılabilmesi açık olarak düzenlenecek, kamulaştırma bedeli ve bu esnada ortaya çıkan masraflar, serbest bölgeyi kurup işletmeye talip işletici şirketlerce karşılanacak. Böylece kamu maliyesine yük getirilmeyecek.
Bakanlar Kurulu, serbest bölge ilan edilen yerlerdeki arazi ve tesislerin acele kamulaştırılmasını kararlaştırabilecek. Arazi ve tesislerin kamulaştırılmasında; kamulaştırma bedelleri ile kamulaştırma işlemlerinin gerektirdiği diğer giderlerin, kamulaştırma talebinde bulunan işletici tarafından karşılanmasına Bakanlar Kurulu karar verebilecek.
Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler ile bunlar üzerinde bulunan bina ve tesisler kiralanabilecek veya aynı süre ile kullanma izni verilebilecek. Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanımına tahsis edilen arazi ve binalar için ise Milli Savunma Bakanlığının görüşü alınacak.
- Teşviklerden yararlanma
Kanunla, teşviklerden yararlanan kullanıcılar ve işleticiler ile diğer kullanıcılar ayrılıyor.
Serbest bölge teşviklerinden yararlanan kullanıcıların ve işleticilerin, Bakanlar Kurulunca belirlenen vergi dışı teşviklerden yararlandırılması biçimindeki mevcut düzenlemeye devam edilecek. Serbest bölge teşviklerinden yararlanmayan kullanıcılarla işletici şirketler, kanun kapsamında yararlanılmayan vergi ve vergi dışı teşviklerden yararlandırılacak. Bu kapsamda, serbest bölge yatırımcılarına düzenlenecek yatırım teşvik belgeleri, kanunda belirtilen faaliyetler itibarıyla belirtilen teşvik unsurlarını ve serbest bölgelerin doğası gereği sağlanan teşvik unsurlarını kapsamayacak biçimde düzenlenecek.
Bu düzenleme kapsamında, kazançları gelir veya kurumlar vergisinden istisna tutulan kullanıcılar ve işleticiler yatırım ve üretim safhalarında, Bakanlar Kurulunca belirlenecek vergi dışı teşviklerden yararlandırılacak. Bu düzenleme kapsamında, kazançları gelir veya kurumlar vergisinden müstesna tutulmayan kullanıcılar, yatırım ve işletme safhalarında yararlanılmayan vergi ve vergi dışı teşviklerden ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yararlandırılacak.
Ücrete tabi olarak yurt dışından getirilen mallar ile imalatçı kullanıcılar tarafından üretilen malların, bölge içinde satılması ve sonrasında Türkiye pazarına çıkarılması durumunda ücret alınacak.
Bakanlar Kurulu; stratejik, büyük ölçekli veya öncelikli yatırımlar ile konusu, sektörü ve niteliği itibarıyla proje bazında desteklenmesine karar verilen yatırımlara yönelik özel hesap ücreti oranlarını; bölge, sektör, faaliyet alanı veya yatırım türü itibarıyla sıfıra kadar indirmeye, farklılaştırmaya veya kanuni seviyesine kadar artırmaya yetkili olacak.
- Sözleşme süresi Ekonomi Bakanlığınca uzatılabilecek
Kanun, işletme sözleşmelerinin yenilenmesi, değiştirilmesi ve süre uzatımını yeniden düzenliyor.
Buna göre, işletme sözleşmesinin sona ermesinden önce, işletici tarafından sözleşmede belirtilen taahhütlerin yerine getirilmiş olması ve Ekonomi Bakanlığının geleceğe yönelik yatırım taleplerinin kabul edilmesi halinde, mevcut sözleşmelerdeki hükümler yeniden düzenlenerek sözleşme süresi uzatılabilecek.
- Yurt dışında kurulan bölgeler
Kanun, yurt dışında bölgeler kurulmasını da yeniden düzenliyor.
Buna göre; özel bölgeleri, dış ticaret merkezlerini ve lojistik merkezlerin yurt dışında kurulacağı ülkeleri belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Bu bölgelerin, Türkiye'de yerleşik bir şirket eliyle kurulmasına ve işletilmesine Bakanlar Kurulunca izin verilecek.
Yurt dışında kurulan bölgelere Türkiye'de yerleşik şirketlerce yapılacak yatırımlara yönelik devlet yardımlarını belirlemeye de Bakanlar Kurulu yetkili olacak.
- Vergi istisnası
Hizmet ihracatının geliştirilmesi amacıyla bakım, onarım, montaj, demontaj, elleçleme, ayrıştırma, ambalajlama, etiketleme, test etme ve depolama hizmetlerine gelir veya kurumlar vergisi istisnası sağlanacak. Bu hizmetlerde, fiziki olarak Türkiye'de verilmekle birlikte, yararlanıcısının yurt dışında yerleşik olması ve Türkiye'ye dönüşlerinin olmaması şartları aranacak.
Söz konusu istisna, bir işletmenin bu yöndeki faaliyetlerinin bütünüyle yurt dışına yönelik olması halinde yararlanılabilecek bir kazanç istisnası olduğundan, bu faaliyet kapsamında ruhsat alacak firmaların yalnızca yurt dışına yönelik olarak çalışması gerekecek.
Serbest bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az yüzde 85'ini yurt dışına ihraç eden mükelleflerin istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler üzerinden asgari geçim indirimi uyguladıktan sonra hesaplanan gelir vergisi, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilecek. Bu oranı yüzde 50'ye kadar indirmeye ve kanuni seviyesine kadar yükseltmeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak.
Bakanlar Kurulu bu yetkiyi; stratejik, büyük ölçekli veya öncelikli yatırımlar ile konusu, sektörü ve niteliği itibarıyla proje bazında desteklenmesine karar verilen yatırımlara yönelik olarak, bölge, sektör ya da faaliyet alanı itibarıyla farklılaştırarak veya kademelendirerek kullanabilecek. Yıllık satış tutarı bu oranın altında kalan mükelleflerden zamanında tahsil edilmeyen vergiler cezasız olarak, gecikme zammıyla birlikte tahsil edilecek.
- Serbest bölgeler, 5 yıl süreyle geçici muafiyetten faydalandırılacak
Serbest Bölgeler Kanunu ve buna ilişkin mevzuat çerçevesinde düzenleme yapma yetkisi, Ekonomi Bakanlığında olacak.
Kanunla, Serbest Bölge Kanunu'nda yer alan, "Faaliyet ruhsatı alanlardan, imalatçı kullanıcıların dışındaki kullanıcılar tarafından yurt dışından bölgeye getirilen ve bölgeden Türkiye'ye çıkarılan malların, gelir payı ödenen serbest bölgelerde kurucu ve işletici şirketlerin işletme sözleşmelerindeki gelir payı kayıplarının karşılanması amacıyla yönetmelikte düzenleme yapılır" hükmü, yürürlükten kaldırılacak.
Serbest bölgeler, inşalarının sona erdiği tarihi takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süreyle, geçici emlak vergisi muafiyetinden faydalandırılacak.
- Türkiye Tanıtım Grubu oluşturulacak
İhracatın geliştirilmesi ve Türk malı algısının dünya pazarlarında güçlendirilmesi amacıyla TİM nezdinde, Türkiye Tanıtım Grubu oluşturulacak.
Türkiye Tanıtım Grubu'nun gelirleri, ihracat işlemleri üzerinden FOB bedelinin on binde 3'üne kadar Ekonomi Bakanlığınca belirlenen oranda kesilen katkı paylarından oluşacak.
İhracatçı birlikleri nezdinde faaliyet gösteren tanıtım gruplarının tasfiyesi, gelirleri ile diğer hak ve kıymetlerinin Tanıtım Grubu'na devrine ilişkin usul ve esaslar Ekonomi Bakanlığınca saptanacak.
- Yurt dışı teşkilatındaki görev süreleri
Ekonomi Bakanı, Ekonomi Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca, personelin yurt dışı teşkilatındaki görev sürelerini yarısına kadar uzatma yetkisine sahip olacak. Yurt dışı teşkilatına sürekli görevle atanabilmek için, bu atamanın yapıldığı tarihte merkez teşkilatı birimlerinde fiilen en az üç yıl görev yapmış olmak zorunlu olacak. Hizmetin gerektirdiği hallerde müsteşar, müsteşar yardımcısı, genel müdür ve ek gösterge itibarıyla genel müdüre eşdeğer unvanlar için bu süre şartı aranmayacak.
Yurt dışında temsil, hizmet ya da görev gereklerini yerine getirmediği değerlendirilen, dış görev için belirlenen performans ölçütlerini karşılamayan veya haklarında ceza kovuşturması başlatılan memurlar bakan onayıyla merkeze daimi görevle çağrılabilecek. Bunlarla ilgili kararname Başbakanlığa gönderilecek.
TBMM Başkanvekili Pervin Buldan, tasarının kabul edilmesinin ardından birleşimi, 14 Şubat Salı günü saat 15.00'de toplanmak üzere kapattı.
Sabah