Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Karar kapsamında Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yeni düzenlemeler yapıldı. Yeniçağ Gazetesi köşe yazarı Sabri Arpaç, bugünkü yazısında konuyu kaleme aldı..
Dövizle sözleşme yasağına yeni istisnalar getirildi. Zaten getirilen düzenleme çelişki ve yanlışlarla dolu bir düzenlemeydi. Önemli yanlışlardan dönüldü. Aşağıda bu geri dönüş ile ilgili düzenlemeyi açıklayacağım. Bu düzenleme evini, işyerini dövizle ya da dövize endeksli olarak kiraya veren küçük gelir gurubuna uygulanacak hale gelmiştir. Uygulandığı kısa dönemde insanları karşı karşıya getirmekten, toplum barışını bozmaktan ileriye gitmeyen uygulama köprü, baraj, yap-işlet-devret sözleşmeleri ile büyük ölçekli yatırım sözleşmelerine ise uygulanmamıştır.
16 Kasım 2018 tarih ve 30597 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan tebliğ ile daha önce dövizle değil de Türk Lirası ile sözleşme yapma zorunluğu getirilen aşağıdaki işlemler ile ilgili olarak yeniden dövizle sözleşme yapma olanağı getirilmektedir.Bu da bize göstermektedir ki; medyada iç politikaya yönelik sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yapılan açıklama; hiçbir dövizli işlemi olmayan, inançlı, iyi niyetli halk tarafından ‘’milli ve yerli’’ diye alkışlandı! Olay halkın alkışlanması ile kalıyor, çünkü başı ile sonu farklı algı operasyonu ile halkın gerçekleri öğrenmesi ele geçirilen medya sihirbazlığı ile engelleniyor!Neyse biz gelelim düzenlemelere.
SERBEST BÖLGELERDE YER ALAN GAYRİMENKUL SATIŞ VE KİRALAMA SÖZLEŞMELERİ
Serbest Bölgeler bulundukları ülkenin siyasi sınırları içinde yer alan ancak; dış ticaret, vergi ve gümrük mevzuatı açısından gümrük hattı dışı sayılır. Serbest Bölgelere sınaî ve ticari faaliyetler için ülkede sağlanandan daha geniş muafiyet ve teşvikler tanınır. Serbest bölgeler, gümrük rejimine tabi tutulmadığı; gümrük vergisi, ticaret ve kambiyo uygulamaları bakımından Türkiye gümrük bölgesi dışında kabul edildiği; serbest dolaşımdaki eşyanın ise, çıkış rejimi hükümlerine tabi tutularak konulduğu yerlerdir. Bu özelliklerinden dolayı serbest bölgelerde yer alan gayrimenkul satış ve kiralama sözleşmelerinin Türk lirası ile düzenlenmesi zorunluluğu kaldırılmıştır.
DİĞER DÖVİZ VEYA DÖVİZE ENDEKSLİ OLARAK DÜZENLENEBİLECEK SÖZLEŞMELER
Aşağıdaki sözleşmeler Ekim başında yürürlüğe giren Tebliğ hükümleri yerine, yeni yürürlüğe giren Tebliğ hükümlerine göre döviz veya dövize endeksli olarak düzenlenebilecektir:
- Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan ve Türkiye’de yerleşik kişilerin alıcı veya kiracı olarak taraf oldukları gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama sözleşmeleri,
- Dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak kontrol ve/veya kontrolüne sahip bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin alıcı veya kiracı olarak taraf oldukları gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama sözleşmeleri,
- Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli konaklama tesislerinin işletilmesi amacıyla kiralanmasıyla ilgili gayrimenkul kiralama sözleşmeleri,
- Gümrüksüz satış mağazalarının kiralanmasına ilişkin gayrimenkul kiralama sözleşmeleri,
- Yurt dışında ifa edileceklerin yanında gemi adamları iş sözleşmeleri,
- Döviz cinsinden maliyet içeren eser sözleşmeleri,
- İş makineleri kiralama sözleşmeleri.
Ayrıca, değişiklikten önceki Tebliğ ile yeni yapılacak sözleşmelerin Türk parası cinsinden yapılmasını veya mevcut döviz cinsinden veya dövize endeksli sözleşmelerde yer alan bedellerin Türk parası olarak yeniden kararlaştırılmasını talep etmesi durumunda, sözleşmelerde yer alan bedellerin Türk parası cinsinden kararlaştırılacağına ilişkin düzenleme yeni Tebliğ ile kaldırıldığından dövizle veya dövize endeksli olarak yeniden düzenlenebilecektir.
Sonuç olarak, sayın Cumhurbaşkanı’nın ayak üstü, bilgiye, belgeye dayanmayan, halka şirin görünme şeklinde yaptığı açıklamalar yurttaşlar ve kurumlar arasındaki ekonomik ilişkileri bir süre olumsuz etkilemiştir. İlginç olan Cumhurbaşkanı bu açıklamaları yaparken, bu adımları atarken bu konularda bilgisi ve sorumluluğu bulunan siyaset ve bürokrasi erbabının Sayın Cumhurbaşkanı’na bu işlerin yanlış olduğu konusundaki uyarma suskunluğu ve iradesizliği Ülke’miz siyasetine ve ekonomisine de zarar vermektedir.