Köprü yapımında ilk olarak yerleştirilen ve köprüyü taşıyan bölüm. Tabliyesi sağlam olmayan köprüler, ayakta duramaz.
Tabliye nedir?
Köprü yapımında ilk olarak yerleştirilen ve köprüyü oluşturan bölümdür. Fransızca “Tablier” kelimesinden Türkçe’ye geçmiştir. Tabliye; kelime anlamı ile "önden gelen, önlük " olan ve köprülerde yapının ilk olarak yapılan ve önden gelen elemanı olmasından bu adı almış olan yapı elemanıdır. Köprüde yükün ilk alındığı ve dağıtımını sağlayan elemandır.
İnşaatta kat zeminlerine de bu ad verilir. Tabliye bir anlamda da döşeme plağıdır.
Boğaziçi Köprüsü’nde kullanılan tabliyenin özellikleri nelerdir?
Boğaziçi Köprüsü’nün yapım çalışmaları esnasında gerçekleştirilen 5 bölümden biridir:
1. Kule Temelleri ve Ankraj Blokları
2. Çelik Kuleler
3. Ana Kablolar
4. Asma Tabliye
5. Yaklaşım Viyadükleri
Asma tabliyeden gelen yükleri kule ve ankrajlar vasıtasıyla zemine aktaran ana kablolar, Almanya’dan getirilen 5 mm. çapında 160 kg/mm2. lik bir kopma mukavemetine sahip galvanizli çelik tellerin, havai çekim metodu ile montajı suretiyle, yerinde teşkil edilmişlerdir.
Boğaziçi Köprüsü’nün tabliyeleri nereden geldi?
Asma tabliyeyi teşkil eden 60 ünitenin yapımında kullanılan paneller, İtalya ve İngiltere’de hazırlanmış olarak Türkiye’ye getirilmiş olup, Boğaziçi’nde, Göksu’da kurulan geçici bir şantiyede birbirlerine kaynaklanarak her biri 140 ton ağırlığında olan 60 adet ünite teşkil edilmiş ve bunlar özel bir şat üzerinde köprüden monte edilecekleri yere nakledilmişlerdir.
Özel kaldırma vinçleri vasıtasıyla yukarı kaldırılan üniteler önce geçici olarak ana kablodan sarkan askı halatlarına asılmış, daha sonra birbirilerine çepeçevre kaynaklanarak tabliyeye son şekli verilmiştir.
Tabliyenin boyuna hareketlerini karşılamak üzere her iki uçta kuleler hizasında birer döner levha tipinde (DEMAG) genleşme derzi monte edilmiştir.
Yapım öncesinde, tabliyenin rüzgar salınımına geçmediği hususunu tahkik için 100 m. lik bir bölümün, 1/50 ölçekli bir modelinin İngiltere’de rüzgar tüneli testleri yapılmış olup, bu durum ispatlanmış bulunmaktadır.
Yapım işlerinin tamamlanmasını müteakip raspa ile temizlenen tabliye çelik üst yüzeyi üzerine önce 3 mm kalınlığında (bağlayıcı) kauçuklu bitüm tabakası konmuş, daha sonra, 35 mm kalınlığında mastik asfalt serilerek elle mastarlanmak suretiyle tabliye kaplaması teşkil edilmiştir. Köprünün iki yanındaki yaya yollarında ise, çift kat kauçuklu bitüm uygulanmıştır.
Kule temelleri Boğaz’ın iki yakasındaki yamaçlara yerleştirilmiş olup, kuleler hemen hemen tabliye mesnet seviyesinden başlamaktadır.
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün tabliye özellikleri nelerdir?
Köprüde uygulanan aerodinamik kutu şeklindeki asılı tabliye tasarımı, ilk olarak Freeman Fox adlı Partners Müşavirlik Mühendislik Firması tarafından geliştirilmiş ve sırası ile 1966, 1973 ve 1981 yıllarında yapımları tamamlanan Severn (Orta açıklık 988 m), Boğaziçi (Orta açıklık 1074 m),Humber (Orta açıklık 1410 m) köprülerinde kullanılmıştır.
Tabliyelerin asılmasından sonra ana kablolara sülyen boya sürülmesi ve üzerine 4 mm çapında galvanizli yumuşak çelik tel sarılması işlemleri yapılmıştır. Sargı telleri üzerine bir kat astar olmak üzere kauçuk esaslı 3 kat boya uygulanmıştır.
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nde kullanılan tabliyeler nerede üretildi?
Tabliye Boğaziçi köprüsünde olduğu gibi ortotropik, berkitmeli panellerden oluşan aerodinamik enkesitli kapalı kutu şeklindedir. Kutu kesitli tabliye 33.80 m genişliğinde ve 3.00 m yüksekliğinde olup, her iki yanında 2.80 m genişliğinde konsol şeklinde yaya yolları yer almaktadır. Toplam genişlik 39.40 m dir. Kutu kesitin klasik kafes girişe kıyasla bir çok üstünlüğü bulunmaktadır. Tabliye daha az çelik malzeme gerektirdiğinden; kablolarda, kulelerde, ankrajlarda ve temellerde daha az malzeme kullanılmakta, tabliyenin aerodinamik şekli, köprü üzerindeki rüzgar yükünü azaltmaktadır. Bu tabliyeler geniş ve düzgün yüzeyli olduklarından bakımı, kafes kirişlere kıyasla daha kolaydır.
Tabliye 62 üniteden oluşmaktadır. Bu üniteler yüksek mukavemetli çelik, ortotropik panellerin Küçüksu montaj sahasında kaynakla birleştirilmesi sureti ile yapılmıştır. Tüm kaynak işlemleri hassas bir şekilde X ışınları ile kontrol edilmiştir.
Tabliyeler FSM Köprüsü'ne nasıl taşındı, nasıl monte edildi?
Çeşitli uzunlukta olan tabliye ünitelerinin ağırlıkları 115-230 ton arasında değişmektedir. Üniteler, köprülerdeki yerlerin iz düşümlerine, özel olarak yaptırılan bir şat ile birer birer denizden taşınarak getirilmiş ve kıyıdan kumandalı palanga sistemleri ile yukarı çekilerek yerlerine monte edilmiştir. Orta kısımda deniz üstüne rastlanan 36 ünitenin yukarı çekilmesinden sonra her iki sahilde kara üstüne rastlayan 26 ünite yine aynı şekilde deniz üzerinden alınmış ve kenarlara doğru askından askıya aktarılarak ötelenmek sureti ile yerlerine getirilmiş ve montajı yapılmıştır.
Tabliye, askı halatları ile ana kabloya asılmıştır. Tabliyenin, kule ayaklarındaki hareketini sınırlamak amacı ile A şeklinde çelik pandül (rocker) mesnetler kullanılmıştır. Deplasmanların maksimum olduğu tabliye uçlarında yol yüzeyinin sürekliliği özel genleşme derzleri ile sağlanmıştır.
Tabliyenin taşıt platformunda, 3 mm kauçuklu bitüm tabakası üzerine 35 mm mastik asfalt uygulanmış daha sonra sıcak asfalt yüzeyine bitüm kaplanmış mıcır serilip sıkıştırılarak yeterli kayma direnci olan bir yüzey elde edilmiştir. Yaya yolarında, iki kat kauçuklu bitümle sathı kaplama yapılmıştır.
FSM Köprüsü’nün yapımında tabliyelerin işi ne zaman başladı, ne zaman bitti?
Montaj sahasında tabliye montajının başlaması - 10 Kasım 1986
İlk tabliyenin yerine yerleştirilmesi - 17 Eylül 1987
Tabliyelerin kaynak işlerinin başlaması - 05 Ekim 1987
Son tabliyenin yerine yerleştirilmesi - 18 Ekim 1987
Tabliyelerin kaynak işlerinin tamamlanması - 04 Şubat 1988
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’ndeki tabliyelerin boyut ve miktar özellikleri nelerdir?
Tabliye genişliği (yaya yolu dahil): 39.40 m
Tabliye Üniteleri 55 adet x 17.92 m: 985.60 m
Tabliye yüksekliği: 3.00 m
Tabliye çelik levha kalınlığı (üst levha): 14 mm
Tabliye çelik levha kalınlığı (alt levha): 10 mm
Toplam tabliye ağırlığı: 13 600 ton
8 Ekim 1987 Tercüman
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün tabliyesi nasıl haber olmuştu?
Köprü gözüktü (Tercüman Gazetesi, 8 Ekim 1987)
(1987) 1986 yılında temeli atılan ve 1988 bitirilmesi planlanan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nde yapım çalışmaları tam kapasite ile devam ediyor.
