Aynı değerde olan ya da olmayan, ihtiyaç halindeki malların birbiri ile değiştirilmesi işlemidir. Eş değerdeki dükkan ve arsa, konut ve mağaza trampa edilebilir.
Trampa neye denir?
Malın malla değişimine, aynı değişim veya trampa denir. Bu bakımdan trampa koşullu bir değişim olup, geriye doğru bir genelleme yapıldığında ise malın mal ile değiştirildiği dönemlerde her mal, onunla değiştirilen malın parası olmuştur.
Binlerce tür malın trampası söz konusu olduğunda çok büyük sayıda değişim oranı ortaya çıkacaktır ki bunun gerçekleşmesi güçtür. Oysa paralı ekonomilerde bu güçlük ortadan kalkmaktadır.
Trampanın özellikleri nedir?
- Trampa büyük kârlara ve zararlara neden olabilir. Malların piyasa değeri konusunda bilgisi ve dengesini bulunmayanlar, sürekli aldanma tehlikesi ile karşı karşıya kalacaklardır.
- Mallar bölünebilir türden değilse değişim yine güçleşecek ve hatta malın türüne göre, bazen olanaksızlaşacaktır.
- Değişimi yapılmak istenen malların korunması, taşınması ve stoklanması çok güç olabilir. Çünkü mallar bozulur. Paranın uzun süreli gereksinmeleri karşılayabilmesi için hafif, bozulmaz ve kolaylıkla saklanabilir mallar olması gerekir.
- Trampada bir satış birde alım aşaması vardır. Malını vermek isteyen kimse önce o malı arayanı bulacak, sonra kendi istediği malı satacak alan kimseyi arayacaktır. Gerekirse diğer bir mal içinde onu satanı bulmaya çalışır. Bu olay az çok uzun bir sürenin geçmesini gerektirir.
- Trampa, bir malın başka bir malla değiştirilmesidir. Değiştirilecek mallar taşınır veya taşınmaz mal olabilir.
Trampa nasıl gerçekleşir?
100 metrekarelik bir dükkan var. A kişisinin bu dükkan yerine bir daireye ihtiyacı var. B kişisinin ise farklı bir yerde 60 metrekarelik bir evi var ve bu kişinin de bir dükkana ihtiyacı var. Söz konusu olan bu dükkan ile ev eğer aynı değeri taşıyor ise bunlar değiş-tokuş yapılabilir. Trampa bu şekilde sağlanır.
Şöyle ki; 100 metrekarelik dükkan ile 60 metrekarelik ev aynı değerde ise A ve B kişisi de kendi aralarında bir değer eşitliği üzerinden anlaşmış olurlar.
Trampa yapılırken hangi belgeler gerekebilir?
1. Trampası yapılacak mala ait tapu senetleri,
2. Trampa yapılacak malın sahipleri ya da yetkili temsilcilerinin fotoğraflı nüfus cüzdanı fotokopileri,
3. Trampa yapanların vesikalık fotoğrafları,
4. Trampa yapılan malın ilgili belediyeden alınan emlak beyan değerini gösteren belge.
Trampa işlemlerinde muhasebe uygulaması nasıldır?
Son yıllarda trampa yoluyla yapılan ticaretin hacminde önemli bir artış meydana gelmiştir. Vergi hukuku trampa işlemini, “iki ayrı teslim” olarak kabul etmiştir. Teslim ise “vergiyi doğuran olay” olarak kabul edilmiştir. Yasada bir trampa tanımından çok vergiyi doğuran olay açısından bir açıklama yapılmak istenmiştir.
Borçlar Kanunu’na göre, trampa çift satış hükmünde bir olay olarak kabul edilmemesine karşın Katma Değer Vergisi Kanunu’nda “iki ayrı teslim” bir diğer anlatımla iki ayrı satış hükmünde kabul edilmiştir.
Edimin mal ya da bir çıkar ya da hizmet olması halinde trampa işlemi söz konusudur ve bedelinde, eşit tutarlar olduğu savı geçerlilik kazanmaktadır. Zira, mal teslimleri, paranın işlevlerini yerine getiremez ve ayrıca “değer ölçüsü” işlevlerini hiçbir suretle üstlenemez. Bu nedenle trampada “emsal bedeli” ölçütü kullanılarak tarafların çift taraflı teslim konusu malların değerleri saptanmadıkça ne katma değer vergisi matrahını saptamaya ne belge düzenlemeye ne de muhasebe kaydı yapmaya olanak yoktur.
Trampa sözleşme örneği:
Madde 1-
TARAFLAR :
Bir tarafta ………………………………………… adresinde ikamet eden ……. …………. ile, diğer tarafta ………………………………………… adresinde ikamet eden ………… ………………. arasında aşağıdaki koşullarla bir trampa sözleşmesi akdolunmuştur.
Madde 2-
KONU :
İş bu sözleşmenin konusu, mülkiyeti …… ……………’ya ait olan ………… ile mülkiyeti …….. ………… ‘ye ait olan …………………..’nın birbiriyle değiş tokuş, trampa edilmesidir.
Madde 3-
TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ :
../../…. tarihinde ………………..’...’ya, ...’da …………………………’i .... ’ye teslim edeceklerdir. Taraflar trampaya konu olan …………………………. ve …………………………’nin sağlam olduğunu karşılıklı olarak taahhüt etmişlerdir.
Madde 4-
YETKİLİ MAHKEME :
İşbu sözleşmeden doğması muhtemel uyuşmazlıklar için ……………………. Mahkemeleri ve İcra Daireleri yetkili olacaktır.
İşbu sözleşme, ../../200.. tarihinde …………………’da iki nüsha olarak imzalanmış ve taraflar birer nüsha almışlardır.