Habertürk Gazetesi Köşe Yazarı Abdurrahman Yıldırım bugünkü yazısında Türkiye'deki inşaat sektörünü ve arz talep ilişkisini konu aldı. İşte o yazı..
Hemen herkesin Türkiye’nin her tarafında görebildiği gibi, inşaatlar almış başını gidiyor. En çok da konutlar. Diğer altyapı inşaatlarıyla Türkiye bir büyük şantiye görünümü veriyor. Artan arza rağmen talep de yüksek.
- 2016’da 750 bin konut inşası tamamlanırken ve yapı kullanma izin belgesini alırken, ilk satışların toplamı 632 binle en yüksek düzeyine vardı. Gerçi bu konuda elimizde son 4 yılın verileri var. Daha önceye ait veri yok. Zaten toplam konut satışları da 1 milyonun altındaydı.
- Dolayısıyla 2016, yapı kullanma izni alan konut sayısı bakımından en yüksek ikinci, satılan ilk konut bakımından en yüksek yıl oldu. Bu açıdan satışa hazır konut stokuna eklenen konut sayısı 119 bin daha artınca toplamı 685 bine çıktı. 2015’te 133 bin, 2014’te 236 bin ve 2013’te de 197 bin konut daha stoka eklenmişti.
- Zaten konut stoku dediğimiz sayı da, son dört yılın ilk satışları toplamı ile yapı kullanma izni alan daire sayısı arasındaki farktan başka bir şey değil. Satılan konut sayısı ne kadar gerçekse stok rakamları da o kadar gerçek diyebiliriz.
- Hesapladığımız satılmayı bekleyen konut sayısı aşağı yukarı gerçeğe yaklaşıyorsa, aslında yüksek. Türkiye’nin bir yıllık konut ihtiyacından da fazla. Çünkü şimdiye kadar satabildiğimiz ilk el daire sayısı en çok 2016’da 631 bin oldu. Stokta bekleyen 685 bin yeni daireden söz ediyoruz. Arzdaki bu fazlalık konut fiyatları üzerinde baskı elbette oluşturur.
- Bir de inşa halinde olanlar var. Bunların sayısı da biten dairelerden daha fazla. Bunu da konutların rahatlıkla inşa edilebileceği son 5 yıla göre hesapladık. 5 yılda inşaat izinleri ile yapı kullanım izinleri arasında 978 bin fark oluşmuş. Bu kadar dairenin ya inşaatı devam ediyor, ya da bitmiş ama satılamadığı için, yapı kullanım iznini almamış. Tabii Türkiye şartlarında “İskânı yok” derler ama içinde de otururlar. Böyle kullanımlar elbette söz konusu olabilir. Ama resmi verilerden gidersek 978 bin daire daha inşa halinde.
- Biten ama satılamayan 685 bin konutta, ortalama Türkiye konut fiyatı üzerinden hesaplama yaparsak, 125 milyar lira yatıyor. İnşaatı devam edenleri de yarım daire üzerinden sayarsak, 88 milyar lirayı bulur. Toplamda ise konut inşaatlarında 200 milyar liranın yattığı söylenebilir. Bu nedenle de konut sektöründe işler duramaz, alımların devam etmesi lazım.
- Fiyat düşüşleri veya bu anlama gelecek çeşitli kampanyalar alıcıları tetikleyecektir. Satıcıların dayanacak güçleri varsa fiyatlar yavaş düşer, fiyat hareketleri hızlanır.
SONUÇ:“Keseye danış, pazarlığa sonra giriş.” Türk Atasözü
Habertürk/ Abdurrahman Yıldırım