Ev dışında, halka açık alanlarda ücretli veya ücretsiz olarak tuvalet ihtiyacının giderilmesi için kurulan yapılardır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, umumi tuvaletleri Sağlık A.Ş. çatısı altında toplamak için proje başlattı.
Umumi Tuvalet Örneği
Umumi tuvalet nedir?
Ev dışı ortamlarda, halka açık bir şekilde ticari amaç ile yapılmış tuvaletlere denir. Birden fazla kişinin kullanabildiği tuvaletlerdir. Ticari amacı vardır. Yerleşimin fazla olduğu bölgelere yapılır.
Umumi tuvaletler genellikler birden fazla kabinlidir. Kadın ve erkek olarak iki gruba ayrılır. İnsanların tuvalet ihtiyacını karşılamak amacı ile yapılır. Genellikle temiz değildir. Tuvalet kağıdı, el sabunu bulunmadığı gibi bazılarında su da akmaz. Bazı umumi tuvaletler ise bakımlı, temiz, diğerlerine örnek olarak gösterilecek kadar haber değeri taşır. Türkiye’deki umumi tuvaletlerde çoğunlukla alaturka tuvalet kullanılır. Dünya üzerinde her ülkede umumi tuvalet varken sadece Peru’da yoktur.
Umumi tuvaletlerin sıklıkla bulunduğu yerler nerelerdir?
Otogar, metro istasyonları, havalimanı, tren, vapur, sinema, konser salonu, alışveriş merkezi, pazarlar, spor salonları, piknik alanları, benzin istasyonları, parklar, fuarlar ve kamp alanları.
Amerikan Tuvalet Birliği standartlarına göre umumi tuvaletler nasıl olmalıdır?
1. Her 300 kişiye bir tuvalet olması gerekiyor.
2. Günde 2 binden fazla yayanın kullandığı yollarda 500 metrede bir tuvalet olmalıdır.
3. Spor salonu, konferans salonu, alışveriş merkezleri gibi alanlarda 500 metrede bir tuvalet bulundurulmalıdır.
4. Beş tekneden fazla yanaştığı marinalarda taşınır ya da taşınmaz tuvaletler olmalıdır.
Umumi tuvaletlerin dezavantajları nedir?
1. Kirli olması
2. Yerlerin ıslak olması
3. Tuvalet kağıdı ve sabunun bulunmaması
4. Sızdıran bağlantı yerlerinin olması
5. Kötü kokması
6. Yeterli kabinin olmaması
7. Yetersiz güvenlik önemleri
8. Erkek tuvaletlerinde pisuvarlar arası mesafenin yetersizliği
9. Mahremiyetin sağlanamaması
10. Duvar yazıları, hoş olmayan estetik yapıları
Uluslararası tuvalet haritası:
Umumi Tuvalet
Türk mimarisinde tuvaletin tarihsel gelişimi nasıl oldu?
Tuvaletin, Anadolu’da Milattan Önce 1000’li yıllara dayanan bir tarihi vardır. Tuvalet, Türklerin Anadolu’da yaygınlaşmasından sonra çoğalmıştır. Selçuklular döneminde cami, medrese, kervansaraylara yapılan tuvaletler ücretsiz olarak halkın kullanımına açmışlardır. Osmanlılar döneminde ise seyyar tuvaletler oluşturulmuştur.
Yakın dönemlerde Anadolu’da tuvaletler evin dışında yer almıştır. Şehirlerde ise evin bir bölümü tuvalet için ayrılmıştır. Türk toplumunda alafranga tuvaletlere taharet musluğu yapılmıştır. Fakat temizlik için yeterli alan olmayınca Türkler tarafından bu tuvalet beklenen ilgi ile karşılanmamıştır. Müslüman Türk geleneklerinde tuvaletler kıbleye doğru yapılmamaktadır.
Dünyada tuvaletin evrimi nasıldır?
M.Ö. 4000’li yıllarda Mezopotamya’da en eski tuvaletlere rastlanmıştır. Mısır’da Firavunların mezarlarına bile tuvalet konulmuştur. M.Ö. 8.yy’da ise günümüzde kullanılan alaturka tuvalet kalıntılarına ulaşılmıştır.
İslamiyet’e kadar tuvalet alışkanlığı olmayan insanlar bulundukları yere tuvaletlerini yaparlarmış ve İslamiyet’in gelişi ile tuvalet anlayışı kazanmışlar. Eski Yunan’da tuvalet alışkanlığı yokken Eski Roma’da tuvalette bile kamusal olaylar yapılırmış. Şöyle ki; 30-40 kişilik yapılan umumi tuvaletlerde insanlar işlerini görürken dünya meselelerini tartışabilirlermiş.
1388 yılında İngiltere’de ise insanlar tuvaletlerini göl ve derelere yaparmış. Bu durumdan rahatsızlık duyan İngiltere Kralı II. Richard göl ve derelere tuvalet yapılmasını yasaklamış fakat insanların nereye tuvalet yapacaklarını söylememiş. Bu durumda insanlar evlerinde bu işleri görüp akşamları sokaklara atarlarmış.
19.yüzyıl başlarında tuvalet sıkıntılarına özel sektör el atmıştır ve ellerinde perdelerle sokakta gezen umumi tuvaletçiler oluşmaya başlamıştır. İhtiyaçlarını gidermek isteyen insanları bu perdelerin altına alıp işlerini görmesini sağlar ve bunun karşılığında para alırlarmış.
Batı’da binaların yükselmesi ile tuvalet sorunu arttıkça çareyi sifonda bulmuşlar. Tesisatçılık bu olaydan sonra 19.yy’da başlamış.
Japonlar teknolojinin nimetlerinden faydalanıp tuvaletleri geliştirmişler. Şöyle ki; masaj yapanı, yıkayanı, kurulayanı, parfüm sıkanı derken istenmeyen sesleri duyurmamak için su sesi çıkaranı bile yapmışlar.
İstanbul Şehir Tuvaletleri Projesi
Sağlık A.Ş. tarafından yürütülen İstanbul Şehir Tuvaletleri Projesi nedir?
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Sağlık ve Sosyal hizmet işlerini yürütmek üzere de 1998 yılı sonlarında Sağlık A.Ş.’yi kurdu. Belediyenin 17.06.2011 tarihli meclis kararıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesine ait alanlardaki tüm tuvaletler sözleşmeleri bittikçe Sağlık A.Ş.’ye devredilmektedir.
Bu proje kapsamınca şu an itibariyle Küçükköy, Süleymaniye, Şaşkınbakkal, Harbiye Açıkhava Sahnesi, Gülhane ve Dolmabahçe tuvaletleri faaliyete girmiştir. Vakıflar Bölge Müdürlüğü ile görüşmeler devam etmekte olup, tüm Selatin camilerin tuvaletlerinin de devralınması ile ilgili çalışılmaktadır.
Proje çalışmaları bitmek üzere olan ve şu an prototipi hazırlanan proje, 60 noktada uygulanarak faaliyete başlayacaktır. Buna ilave olarak mobil tuvalet çalışmaları da devam etmekte olup, mesire alanları, metrobüs ve tramvay hatları, pazarlar ve dönemsel yoğun kullanım alanları için uygun bir tasarım geliştirilmektedir. 1. Etap tadilat planındaki 60 tuvalete ilaveten Ulaşım A.Ş.'ye ait mevcut ve yeni açılacak metro hatlarındaki tuvaletler de devralınacaktır.
Hukuki süreçlerin tamamlanması ve yeni yer çalışmalarıyla birlikte hedeflenen tuvalet sayısı 400, Mobil Tuvalet sayısı da 150'dir.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Tesisleri’nde gerçekleştirilen basın bilgilendirme toplantısında konuşan Başkan Kadir Topbaş, İstanbul'daki tüm tuvaletlerin Sağlık AŞ tarafından işletileceğini ve gerekli gördüğü yerlerde tuvalet sayısının arttırılacağını söyledi. Hafta sonları İstanbul’un yoğun olan yerleri sahil bandı, piknik alanları ve ormanlarda kurulacak mobil tuvaletlerin Pazar gecesi veya Pazartesi sabahı da geri toplanacağını kaydeden Başkan Topbaş, bu tuvaletlerin maç yoğunluğu olar yerlere ve semt pazarlarının başı ile sonuna da koyulabileceğini belirtti.
Tuvaletlerin kendi depolarının olduğunu ve gerekli görülen yerlerde de kanalizasyona bağlanacak şekilde dizayn edildiğini kaydeden Başkan Topbaş, Büyükçekmece, Şile ve Büyükada gibi nüfusun yazın arttığı yerlerde tuvaletlerin yanına duş ve soyunma kabinlerini de ekleyerek hizmete sunulacağını söyledi. Tuvaletlerin 20-30 bin liraya mal olacağını ifade eden Başkan Topbaş, tuvalet kullanım ücretlerinin cüzi tutulacağını kaydetti. Başkan Topbaş, tuvaletlerin dış cephelerindeki ekranlarda belediyenin hizmetleri ve İstanbul’un Televizyonu İBB WEB TV’nin de yayınlarının olacağını söyledi.