Varoş, kent merkezine uzak bölgelere denilmektedir. Genelde kırsal bölgeden kente göç eden aileler varoşlara yerleşmektedir.
Varoş-banliyö nedir?
Varoş ya da banliyö; bir kentin şehir merkezini uzak ama il ve ilçe sınırlarına yakın olan yerleşim yerlerine denir. Türkçe’de daha çok yörekent ya da dolaylık olarak kullanılır. Varoşlara ulaşım genelde şehir merkezi üzerinden toplu taşıma ile gerçekleşir ya da demir yolları ile sağlanır.
Varoş kelimesinin kökü Macarca 'város'dan gelir. Banliyö kelimesinin kökü ise Fransızcadan gelmektedir.
Dünyada ve gelişmiş ülkelerde durumu iyi, orta ve üst katmandaki kişilerin yerleşim yeri olarak seçtiği varoşlar, yeşil alanları sayesinde dikkat çeker. Nüfus yoğunluğu, araç trafiği, şehirlerdeki arazi azlığı yüzünden tercih edilir.
Türkiye’de ise bu durum tam tersi istikamettedir. Türkiye’de varoşlarda alt gelir seviyesinde bulunan kişiler yaşar. Varoşlarda genelde gecekondulaşma vardır. Bu nedenle varoşlara genelde gecekondu mahallesi denir.
Türkiye’de varoş gelişiminin tarihsel sürecinde neler yaşandı?
Türkiye’de ilk örneklerine 2.Dünya Savaşı yıllarında rastlanmıştır. 1960’larda varoşlarda yaşayan kişiler genelde derme-çatma evlerde yaşıyordu. 1966 yılında çıkarılan 775 Sayılı Gecekondu Kanunu, varoşlara göç eden kişiler için dönüm noktası oldu. Belediyeleşen varoş bölgelerinde yine de gecekondulaşmanın önüne geçilemedi. Devlet Planlama Teşkilatı’nın verilerine göre 1995 yılında gecekonduda yaşayan aile sayısı 2 milyon. Türkiye’de en yoğun varoş bölgelerde yaşayan iller Adana, Ankara, İzmir ve Bursa olarak açıklanıyor.
İstanbul’daki varoş bölgesinin gelişimi Zeytinburnu’nda başlamış. 1960’lı yılların başında Kağıthane, Avcılar öne çıkmış.
Varoş bölgelerinde yaşayan insanların ortak özellikleri nedir?
1.İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Karadeniz olmak üzere birçok farklı bölgeden insanların göç etmesi ile yerleşmişlerdir.
2.Kendilerinden daha önce göç etmiş akrabaları ve tanıdıklarının olduğu bölgeye göç ederler
3.Okullaşma oranı yüksektir ama eğitim seviyesi düşüktür.
4.Hizmet ve yan sanayi sektöründe çalışırlar.
5.Genelde gecekondu da yaşarlar fakat imar afları ile çoğu ruhsatlıdır.
6.Çekirdek aile modeli yaygındır.
Konut projelerinde varoş bölgelerin önemi nedir?
Son günlerde gelişen inşaat sektöründe varoş bölgeler inşaatçıların ilgisini çekti. Kent içerisinde uygun arazi olmamasından dolayı varoş bölgelerde markalı konut projeleri yapan firmalar, gecekondulaşmanın da önüne geçmiş oldu. Kent merkezine uzak kalan bu bölgelerde ulaşım sıkıntısı da bu şekilde çözülmüş oldu.
İstanbul’da varoş olarak bilinen ve konut sektörü ile gelişim gösteren bölgeler şöyle: Esenyurt, Esenler, Şerifali, Tuzla, Beylikdüzü, Avcılar, Kayabaşı.
Esenler’de kentsel dönüşüm projesinin başlaması ile birlikte eski yapıların yıkılıp, yerine yeni yapıların yapılması ve yeşil alana daha fazla yer ayrılması Esenler’i değiştirebilecek. Kaçak yapılar, gecekondu mahalleri, depremde hasar gören binalar yıkılıp, yerine yönetmeliklere uygu, yeni binalar yapılacak.
Esenyurt’ta ise imar izinlerinin alınması ile birlikte birçok inşaat firması konut projelerini yaptı, bitirdi, yapmaya da devam ediyor. Bu projelerden bazıları; Dumankaya Modern, Akkoza Konutları, N Şehir, Solarkent Evleri, Tac Mahal, Babil Kuleleri, Fi Yapı projeleri, Terrace Mix.
Kayabaşı bölgesinde ise daha çok TOKİ tarafından yapılan siteler yer alıyor.
Şerifali bölgesinde arazi, konut fiyatlarında artış olması ve ilginin artmasının sebebi ise Ataşehir’de yapımına başlanan Finans Merkezi projesi. Ataşehir sınırında yer alan Şerifali mahallesinde birçok inşaat firması arsa almış durumda.
Önerilen Bağlantılar : TOKİ indirim 2016