Beton dökümü sonrası, titreşim yoluyla beton boşluklarının doldurulmasını ve betonarme kalitesinin artmasını sağlayan araçtır.
Vibratör nedir?
Vibratörler inşaatlarda kullanırlar. Vibratörler betonun kalıp içerisine boşluk kalmadan yerleştirilmesi için beton dökümü sırasında kullanılan titreşim üreten cihazlardır.
Beton vibratörü tipleri nelerdir?
1- Omuz Tipi Vibratörler
2- Elde Taşınabilen Elektrikli Vibratörler
3- Yüksek frekanslı Vibratörler
4- Elektrik motorlu Vibratörler
5- Omuz Tipi Benzin Motorlu Vibratörler
Beton dökümünde vibratörün önemi nedir? Beton nasıl sıkıştırılmalıdır?
Beton malzemelerin hazır beton tesislerinde karılması ve taze betonun yerine yerleştirilmesi işlemleri esnasında, beton karışımının içerisine kendiliğinden ( istenmeden ) bir miktar hava da sıkışmaktadır.
İçerisinde bir miktar hapsolmuş hava boşluğu bulunduran taze beton, yerleştirildiği kalıbın içerisini tamamen doldurmamış ve yoğunluğu az olan bir beton durumundadır. Beton yerine yerleştirildikten hemen sonra ,bünyesinde yer alan hapsolmuş havanın mümkün olabildiği kadar dışarıya çıkartılması gerekmektedir. Taze betonun içerindeki hapsolmuş havanın dışarıya çıkartılması işlemine "betonun sıkıştırılması " denilmektedir.
Beton teknolojisinin gelişmesi neticesinde hazır betonların sıkıştırılması Mekanik yöntemlerle yapılmaktadır. Uygulanacak sıkıştırma yönteminin belirlenmesinde, taze betonun sahip olduğu işlenebilme, kalıp şekilleri ve boyutları, beton içerisinde yer alacak donatının sıklığı ve miktarı gibi bazı faktörler dikkate alınmalıdır.
Hazır beton sektöründe kalıba yerleştirilen taze betonun içerisindeki havadan kurtulmak ve betonu daha az boşluklu bir beton durumuna getirebilmek amacıyla,betona uygulanan vibrasyon işlemi, vibratör denilen titreşimli mekanik aletlerle yapılır.
Betonun vibrasyon yöntemiyle sıkıştırılması işlemindeki olaylar iki aşamalı olarak yer almaktadır.Birinci aşamada vibrasyon etkisi ile betondaki harç sıvılaşarak dibe doğru hareket etmekte ve ikinci aşamada betonun içerisindeki hapsolmuş hava dışarı çıkmaktadır. İkinci aşamadaki olay birinci aşamadaki olayla hemen hemen aynı anda yer almaktadır.
Taze betonun vibre edilmesindeki ana amaç, betonu kalıba yerleştirmektir. Taze betonu ne kadar vibre ederseniz edin tane çapına bağlı olarak bir miktar hava boşluğu mutlaka beton içerisinde kalacaktır. Hatta bazı özel durumlarda beton içerisinde, hava sürükleyici katkılar vasıtasıyla, ilave hava meydana getirilirki böyle bir betonun dahi vibrasyon yapılarak kalıba yerleştirilmesi gerekir.
Vibrasyon işlemi sırasında betona, vibratörün eksantrik titreşiminden meydana gelen kuvveti verilir. Bu kuvvet betonda dalga hareketi şeklinde dağılır. Bu yolla beton içerisindeki parçacıklar birbirini itekleyerek sıkışmayı ve kalıba yerleşmeyi sağlarlar. Betonun fazla akışkan ve vibrasyonun aşırı yapılması durumunda ince ve iri malzeme birbirinden ayrılır ve betonun homojenliği bozulur. Böyle bir durumda dibe çökelen malzeme iri malzemedir.
Su-çimento oranının düşük olması durumunda vibrasyonun mukavemete olan etkisi çok yüksek olup, oranın 0,6 ve üzeri durumunda ise yok denecek kadar az olduğudur.
Taze betona vibrasyon uygulanmasının sağladığı yararlar nelerdir?
- Betonun yerleştirilmesi kolay olduğundan ekonomi sağlamaktadır.
- Daha yoğun ve homojen bir beton elde edilmektedir.
- Kalıpları sökülen betonda, kenarların belirgin hatların düzgün şekilde oluşabilmesini sağlamaktadır.
- Daha yüksek dayanımlı beton elde edilmektedir.
- Betonarme yapı betonlarında, betonla demir donatıların arasında daha iyi aderans sağlanmaktadır.
- Daha yüksek dayanıklılık elde edilmektedir.
Vibratör kaç grupta üretilir?
Taze betonun kıvamına, yapıdaki kullanıldığı yere ( kiriş, döşeme v.d.) ve imal edilecek beton elemanının tipine uygun olabilecek sıkıştırmanın yapılabilmesi için :
- Dahili vibratörler,
- Harici vibratörler,
- Vibrasyon masaları,
- Yüzey vibratörleri olarak dört grupta imal edilirler.
Vibratör uygulamasında nelere dikkat edilmelidir?
- Beton tabakasının derinliği, kullanılacak olan vibratörün dalıcı ucunun uzunluğunu geçmemelidir. Her beton tabakası vibrasyona tabi tutulmalıdır.
- Vibratör taze betonun içerisine dik olarak daldırılmalı ( düşey eksenden en fazla 10 derece eğik durumda olabilir. )
- Vibratörün dalıcı ucu taze beton tabakasının tüm derinliğine, hatta bir önceki tabakaya birkaç cm girecek tarzda daldırılmalıdır.
- Vibratör ucunun daldırılacağı noktalar arasındaki uzaklık genel olarak 40 - 50 cm civarındadır ve 75 cm. yi geçmemelidir.
- Dalıcı uç beton kalıbının yan yüzeylerine yakın tutulmamalıdır.
- Dalıcı uç taze beton içerisine hızlı bir şekilde daldırılmalı , beton içerisinde çok kısa veya çok uzun süreyle tutulmamalı ,( normal süre 5 - 15 sn. dir ).