Tebernüş Kireççi'ye SORU SOR

Krikor Balyan

Topçu Kışlası’nın ilk mimarıdır. Ünlü mimar aile Balyanlar’dan Sarkis Balyan’ın dedesi, saray mimarı Bali Kalfa’nın oğludur. Krikor Balyan, Kayseri kökenlidir.



Krikor Balyan
Krikor Balyan'ın eseri; Topçu Kışlası... Taksim Kışlası'nın 1880 ve 1893 yılları arasında bir tarihte çekilmiş olan fotoğrafı (Abdullah Biraderler, ABD Kongre Kütüphanesi)



Krikor Balyan kimdir?



Krikor Amira Balyan (1764-1831), Osmanlı döneminde birçok mimari eserlere imzasını atmış Balyan Ailesinden gelen mimardır.


Krikor Balyan, Osmanlı saray mimarlarından Kayseri kökenli Bali Kalfa'nın oğludur. Babasının adı ile ilintili olarak Baliyan veya Balyan olarak adlandırılmıştır. Daha sonraları Balyan ismini kendisine soyadı olarak benimsemiştir. Saray mimarlarından Minas Kalfa'nın damadı ve Ohannes Amira Severyan'ın kayınpederidir.


Krikor Balyan ve Balyan Ailesinin mezarlığı, Üsküdar Nuh Kuyusu Caddesi'nde bulunan Bağlarbaşı Ermeni Mezarlığı'nda bulunmaktadır.



Balyan Ailesi kimdir?



Balyan Ailesi hakkında detaylı bilgiler için tıklayın!



Krikor Balyan’ın yaşam öyküsü nedir?



1790’da Minas Kalfa’nın kızı Soğome ile evlenir. Bülbüldere’nin üstünde ilk tepede otururlar. Semtin Bülbüldere adını almasını sağlamıştır. Bülbüllere meraklıdır ve evinin yakınında bülbül yetiştirir, yaşlanınca oraya gidip sürekli onların sesini dinlermiş. Pazar günleri Bağlarbaşı'ndaki geniş bağında, yanında çalışan işçiler ve ustaları ziyaret sofrasında toplar, onlarla sohbet edermiş. Birçok kimsenin hayatını kurtarmıştır, yoksullara ve yetimlere yardımla bulunmuş, hayırseverdir. Krikor Balyan'ın 6 çocuğu olur. Garabed, Sofia, Hovhannes, Lusia, adı bilinmeyen bir kız ve Haçadur. Hassa Mimarlık görevine II. Mahmud'un hükümdarlığı altında devam eder. II. Mahmud Krikor'un şahsi dostudur ve en verimli dönemini bu padişah altında geçirir. Padişahın itimadını kazanarak Saray'da büyük nüfuza sahip olur. Ecnebi sefirler bazı meselelerin halli için onun tavassutuna başvurur. 1809'da II. Mahmud tarafından verilen beratla vergi muafiyeti, dilediği biçimde giyinmek, ata binmek vb. imtiyazlar elde eder. Maiyetinde iki kişi bulundurmak, sakal bırakmak, çift kürekli bir kayığa malik olmak, bazı vergi ve masraflardan muaf tutulmak bu muafiyetlerin diğerleridir. Bu yıl Kirkor Balyan'a Beşiktaş Sarayı'nın onarım görevi verilir. Bu onarıma Londra sefiri Yusuf Agah Efendi de katılır. Onarım, Hassa mimarbaşısı Mustafa Ağa, mimar Hafız Mehmed Eendi, Feti Komyanos, Yorgi ve Todori kalfaların işbirliğiyle yapıldı. Birçok bölüm yıkılarak baştan yapıldı. Onarımda elden geçen yerlerin arasında yazıcı efendi, kahveicbaşı, kuşhane, sülüflü baltacılar daireleri, hasekiler koğuşu, helvahane, kiler bunların arasında. Krikor Balyan 1825'de Selimiye Kışlası'nın kagir olarak tadilatını üstlenir. Krikor'un yardımcısı resimcibaşı Mıgırdıç Kalfa Çarkyan'dır.



Krikor Balyan’ın başlıca eserleri hangileridir?



Sarayburnu'ndaki Saray, Beşiktaş Sarayı, Beylerbeyi Sarayı, Valide Sultan Sarayı, Defterdar Sarayı, Aynalıkavak Kasrı, Nusretiye Camii, Selimiye Kışlası ve çevre yapıları, Davutpaşa Kışlası, Beyoğlu Kışlası, Darphane-i Amire, Valide Bendi, Topuzlu Bendi ve Yangın Köşkü. 



Taksim Gezi Parkı’ndaki Topçu Kışlası’nın geçmişi nedir?



3. Selim zamanında, Selimiye Kışlası’nın karşılığı olarak 1780 yılında inşa edildi.  Krikor Balyan tarafından tasarlanan kışla, Kabakçı Mustafa İsyanı sırasında tahrip edildi.


Osmanlı, Rus, Hint mimarileri özelliklerine sahip Taksim Topçu Kışlası, bugün Taksim Meydanı ve Gezi Parkı’nın bulunduğu alanda yer almaktaydı. Topçu Kışlası, 1940’da yıkıldı. 



Taksim Kışlası ya da Halil Paşa Topçu Kışlası, 1780 - 1940 yılları arasında İstanbul Taksim Meydanı'nda günümüzde Taksim Gezi Parkı'nın durduğu yerde bulunan yapı. Askeri işlevlerinin yanı sıra cambaz gösterileri, at yarışları, Rum hacıların konaklaması gibi amaçlarla da kullanıldı.


1940 yılında İstanbul Valisi ve Belediye başkanı sıfatıyla Lütfi Kırdar'ın isteği ve Avrupalı şehir planlamacılarından Henri Prost'un tavsiyesi üzerine yıkılan kışlanın yerine konut ve sosyal etkinlik alanları inşa edilmesi kararlaştırıldı, fakat planlanan düzenlemelerin pek azı yapılabildi. Şimdi yapının yerinde Taksim Gezi Parkı vardır.


Kışla'nın tekrar inşası için Gezi Parkı'nın yıkımı çalışmaları 28 Mayıs 2013 tarihinde başlamış, fakat protestolar sonucu çalışmalar durmuştur.



Topçu Kışlası hangi tarihi olayları yaşadı?



Taksim Kışlası 1780 yılında Osmanlı padişahı I. Abdülhamid zamanında yapıldı. Ertesi yıl Kabakçı Mustafa İsyanı’nda tahrip olan bina, II. Mahmut döneminde onarıldı.


Bina birkaç kez yangın geçirdikten sonra Sultan Abdülmecit döneminde Tophane Müşiri Damat Gürcü Halil Rifat Paşa’nın gayretleriyle 19. yüzyıl mimari üslubunda ve çok gösterişli olarak yeniden yapıldı. Uzun avlusu ve geniş kanatları olan iki katlı yapının köşelerinde ve her cephesinin ortasında üç katlı yüksek bölümleri vardı. Rus ve Hint mimarilerinden izler taşıyan yapının iki anıtsal giriş kapısı Harbiye Caddesi ve Talimhâne Caddesi cephelerinin tam ortalarında bulunuyordu.


Kışla 1860-1870 yılları arasında Osmanlı ordusunun modernleştirilmesi sürecinde önemli bir rol oynadı ve en şatafatlı günlerini yaşadı. Sultan Abdülaziz'in 1864 yılında Mısır seyahati dönüşünde kışlayı ziyaret edip kışlada yemek yemesi, kışla tarihinde önemli bir olay olarak kayıtlara geçti.



31 Mart İsyanı nedir?



Kışla 31 Mart İsyanı'nda önemli bir rol oynadı. İsyan 12 Nisan - 13 Nisan 1909 gecesi Taksim Kışlası'ndaki Avcı Taburu'na bağlı askerlerin subaylarına karşı ayaklanarak Meclis-i Mebusan'ın önünde toplanmalarıyla başladı ve 27 Nisan 1909'da II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesiyle son buldu.


İsyandan sonra önemini yitiren kışla, 1913'te Sanayi ve Ticaret Şirket-i Milliye-i Osmaniye'ye satıldı.[1] Binanın orta kısmındaki eğitim alanı futbol sahası haline getirildi ve uzun yıllar futbol maçları ve çeşitli gösteriler için kullanıldı. Kışla, I. Dünya Savaşı'nın ardından işgal edilen İstanbul'daki Fransız kuvvetlerinin yönetiminde bulunan Senegalli askerlere tahsis edildi.


Cumhuriyetin ilanından sonra da kışlanın avlusundaki futbol sahası futbol karşılaşmaları için kullanılmayı sürdürdü ve kışla Taksim Stadı adını aldı. 1923 yılında Türkiye Millî Futbol Takımı ilk resmi maçını bu sahada Romanya'ya karşı yaptı.



Topçu Kışlası ne zaman Gezi Parkı oldu?



1940'ta şehir planlamacısı Henri Prost'un önerisi ile kışlanın yıkılması, yerine konut ve sosyal etkinlik alanları inşa edilmesi kararlaştırıldı. Kışlanın yıkımından sonra planlanan düzenlemelerin pek azı yapılabildi. Kışla'nın yerine Taksim Gezi Parkı inşa edildi.


16 Eylül 2011 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi'nin aldığı kararla yapının Kentsel Tasarım Projesi ile bir bütünlük içerisinde değerlendirilerek tekrar inşa edilmesi kararlaştırıldı. Fakat 17 Ocak 2013 tarihinde Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu yapının inşasına, Gezi Parkının İstanbul’un belleğinde yer ettiği gerekçesiyle onay vermedi. Bu karara İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu nezdinde itiraz edildi. Üst kurul, 1 Mart 2013 tarihinde bölgesel kurulun kararını iptal ederek Kışla'nın tekrar inşasına kesin olarak onay verdi. 31.05.2013 tarihinde Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu tarafından Gezi Parkı’nda Topçu Kışlası yapımına onay veren karara İstanbul 6. İdare Mahkemesi yürütmeyi durdurma kararı verdi. (Kaynak: Wikipedia)


Olaylar nedeniyle halkın ziyaretine kapatılan Gezi Parkı, 08 Temmuz 2013 tarihinde park olarak tekrar halkın kullanımına açıldı.


Önerilen Bağlantılar : TOKİ Kayseri kura, Anneler günü konut kampanyaları